پیش از هر چیز باید به دقت واقعیتِ افسانههای رایج دربارهی مقاومتِ خشونتپرهیز را برملا کنیم ــ همان افسانههایی که میگویند این مقاومت منفعل، ضعیف یا بیفایده است، یا اینکه فقط در صورتی مؤثر است که طرفِ مقابل به اخلاق بها دهد.
افزون بر این، مردم باید علل موفقیت یا ناکامیِ مقاومت مدنی در بسترهای متفاوت را بهتر بفهمند. فوقالعاده مهم است که کنشگرانِ پایبند به شیوههای خشونتپرهیز از معاصرانِ خود در گوشه و کنارِ دنیا درسهای اشتباهی نیاموزند. برای مثال، پوشش خبریِ سادهانگارانهی تظاهرات و اعتصابات سراسری در تونس در سالهای ۲۰۱۰-۲۰۱۱ ممکن است سبب شود که فکر کنیم سقوط یک دیکتاتور صرفاً ثمرهی سه هفته تظاهرات بود. اما چنین تصوراتی این واقعیت را نادیده میگیرد که فعالیتهای سازمانیافتهی کارگری سابقهی منحصربهفردی در تونس داشت و اتحادیههای کارگری از خیزش مردم حمایت کردند. علاوه بر این، اعتصابات عمومیِ گسترده اقتصاد تونس را در آستانهی فروپاشی قرار داد، به گونهای که نخبگان اقتصادی و تجاری از حمایت از بن علی دست برداشتند. نیروهای امنیتی نیز پشتِ بن علی را خالی کردند و از دستور او مبنی بر شلیک به معترضان سرپیچی کردند.
مردم عادی باید از مثالهای تاریخی درسهای درستی بیاموزند ــ اینکه بعضی از الگوهای اساسی پیامدهای مشخصی برای جنبشهای معاصر دارد: ۱) در مقایسه با جنبشهایی که قبل از تدوین راهبرد و برنامهی سیاسی فراخوانِ تظاهرات صادر میکنند، جنبشهایی که پیش از بسیج تودهها به برنامهریزیِ دقیق، سازماندهی، آموزش و ائتلافسازی روی میآورند بیشتر احتمال دارد که تعداد زیاد و متنوعی از مردم را به خیابانها بکشانند؛ ۲) جنبشهایی که تعداد اعضا و تنوعشان افزایش یابد بیشتر احتمال دارد که موفق شوند ــ بهویژه اگر بتوانند این روند صعودی را حفظ کنند؛ ۳) جنبشهایی که نه تنها بر اعتراضات، تظاهرات و کنشگریِ دیجیتال بلکه همچنین بر قدرتآفرینی از طریق ایجاد نهادهای موازی، سازماندهیِ اجتماعی و روشهای عدمهمکاری با حکومت تکیه میکنند بیشتر احتمال دارد که مؤثر و ماندگار باشند؛ ۴) جنبشهایی که برای مقابله با سرکوبِ هوشمند راهبردی تدوین میکنند بیشتر احتمال دارد که موفق شوند ــ این امر مستلزم تشخیص سریع روشهای نوظهور و دائمالتغییرِ سرکوب است؛ و ۵) احتمال موفقیتِ جنبشهایی که برای حفظ اتحاد و انضباط تحت فشار، ابزارها و راهبردهایی میآفرینند بیش از جنبشهایی است که این امور را به بخت و اقبال واگذار میکنند.
پس از مطالعهی این کتاب باید آشکار شده باشد که
برگردان: عرفان ثابتی
اریکا چنووت استاد دانشکدهی کِنِدی و مؤسسهی مطالعات عالی رادکلیف در دانشگاه هاروارد است. آنچه خواندید برگردان این بخشها از کتاب زیر است:
Erica Chenoweth (2021) ‘How can civil resistance be made easy and accessible to the public?’ & ‘What are the five things that everyone should know about civil resistance?’, in Erica Chenoweth (2021) Civil Resistance, Oxford University Press.