| 122 عبدالبهاء فرزند ایران هـای دلخـواه خـود آن بسـیاری از ایرانیـان بـا طبعـی جوینـده رو بـه مرام کـرد سـر خـم آوردنـد و بـه دینـیکـه حکومـت رسـمی بـر آنـان تحمیـل می نـام «اردای ویـراز نامـک» از زمـان ساسـانیان نکردنـد. در متنـی دینـی به در دسـت اسـت چنیـن آمـدهکـه روح ویـراز مؤبـد زردشـتی را بـا مراسـمی هـا آن جهـان فرسـتادند تـا خبـر آورد کـه از ایـن همـه مذاهـب و دین بـه هــا و مراســم کــه در میــان مــردم روزگار رایــج اســت و باورهــا و کیش تـوان تصـوّر کـرد کـه کـدام درسـت اسـت و کـدام خطـا. بـه آسـانی می خاطـر روگردانـی مـردم از دیـن رسـمی و بـرای دادن تدویـن چنیـن متنـی به ظاهـر الهـی بـه مؤبـدان زردشـتی بـود تـا بـا دسـت بـاز بـه دسـتاویزی به سـرکوب دگراندیشـان از جملـه مانویـان، مزدکیـان و مسـیحیان پردازنـد. از آمـدن اسـام بـه ایـران تکـرار شـد. ایرانیان مسـلمان همیـن امـر پـس هـای دینـی جدیـد شـدند ولـی از همـان آغـاز بـا شـکل دادن بـه نهضت رغــم داشــتن باورهــای دیریــن خــود کردنــد. به نگاه کوشــش در زنده هـا را نابـود کـرد ایرانیـان هرگـز ماننـد مـردم هاییکـه آن جنبش سـرکوب بســته تســلیم های خاورمیانــه و شــمال افریقــا، مطیــع و چشم ســرزمین هـای گوناگـون کـه در ایـران ی دینـی بـا مرام هـا فرقـه اسـام نگشـتند. ده از اســام شــکل گرفــت و برخــی ریشــه در اعتقــادات و باورهــای پــس از اســام داشــت نشــانی از همــان ســرپیچی و اســتقلال فکــری و پیــش تسـاهل دینـی باسـتانی مـا دارد. تمـدّن اسـامی را ایرانیـان شـکل دادنـد و ایرانیـان بودنـد کـه اسـام را بـه شـرق آسـیا بردنـد و تـا اندونـزی و جـاوه که بــه آنجــا بردنــد زیــر نفــوذ تمــدّن و مالــزی رســاندند. امّــا اســامی پذیر کـه شـباهتی بـه اسـام خـو و تسـاهل دینـی ایرانـی، اسـامی بـود نرم فقاهتـی خشـن ضـد زن و زندگـی و آزادی نداشـت. هـای حاکمـان مسـلمان، مـا ایرانیـان نـوروز و سـده رغـم مخالفت به های فصلـی که ریشـه در جشـن و مهـرگان و شـب یلـدا و دیگـر مراسـمی مـان دارد حفـظ کردیـم، نوعـی مسـلمانی را هـم در کنـار آن همـراه کهن کــرد. تعــداد پُرشــماری داشــتیم کــه هرگــز حــکّام شــرع را راضــی نمی
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2