17 | پیشگفتار * فریدون وهمن ای درخشـنده گردنـد. عالـم انسـانی سـتاره هــای پایانــی قــرن نوزدهــم و آغــاز قــرن بیســتم کــه رهبــری در دهه ی بهائـی بـه عبدالبهـاء محـوّل گشـت جهـان دسـتخوش تحـوّلات جامعـه بــزرگ صنعتــی، عقیدتــی، اجتماعــی و سیاســی بــود. مــردم کشــورهای ی اســتعمار ها زیــر ســلطه خاورمیانــه و شــمال افریقــا کــه ســال هـای غربـی بودنـد در تکاپـو بـرای دسـتیابی بـه آزادی و اسـتقلال دولت آوردنــد. تندبــادی از افــکار سیاســی و هــای اعتراضــی روی بــه جنبش اجتماعـی بـا احساسـات ضـد انگلیسـی، ضـد اسـتعماری، ضـد یهـود و هـای صهیونیسـم خاورمیانـه و شـمال افریقـا را فراگرفتـه بـود. انـواع نحله های اســام اعتراضــی از قبیــل اســام ســلَفی، اســام وهابــی، اســام ســنّتی تنــدرو رواج یافــت. در همیــن قــرن بــود کــه امپراتــوری عثمانــی کـه از شـمال افریقـا تـا قلـب اروپـا امتـداد داشـت دسـتخوش تحـوّلات سیاسـی شـد. مجمـوع ایـن عوامـل موجـب سـرکوب و زنـدان و تبعیـد روشـنفکران در قلمـروی امپراتـوری عثمانـی گردیـد و عبدالبهـاء نیـز کـه هـا ی این در حصـر و زنـدان آن دولـت بـود از آن در امـان نمانـد. بـر همـه بایـد مـوج خروشـان سکولاریسـم و داروینیسـم را کـه از غـرب بـه سـوی ایـن کشـورها سـرازیر بـود افـزود. ها تلاش بـه رغـم اوضـاع بحرانـی و متشـنّج عثمانـی، در تمام آن سـال عبدالبهـاء متمرکـز بـر ترویـج تعالیـم بهاءاللّــه و بنـای مدنیّــت دینـی نویـن ی هـر نهضـت روشـنفکری و تجدّدخواهـی و متفاوتـی بـود کـه خمیرمایـه اسـت. در زمـان عبدالبهـاء وسـایل ارتبـاط جمعـی بـه ماننـد امـروز وجـود آمــد و در ی نــو ظهــور بشــمار می نداشــت. تلفــن و تلگــراف دو پدیــده دسـترس همـگان نبـود. آنچـه تشـکیل و تکویـن جوامـع بهائـی را در ایـران ی روشـن ناپذیر عبدالبهـاء و چشـمه و شـرق میسّــر سـاخت قلـم خسـتگی ای از جریـان بـاز نایسـتاد و پیروانـش را در افـکار والای او بـود کـه لحظـه سراسـر ایـران، حتّــی دهـات کوچـک دورافتـاده، بـه تعالیـم دیـن جدیـد خوانـد. نـوع فـرا می یعنـی روشـنفکری، راسـتی، آزادگـی و عشـق بـه هم
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2