241 | رساله مدنیّه عبدالبهاء * نادر سعیدی ی نخست: سیاست اصلاحات مشیرالدوله لایه ناصرالدیـن شـاه بـر آن شـد تـا بـه اصلاحاتـی ۱۸۷۰ ی در آغـاز دهـه در ایــران دســت زنــد و بدیــن منظــور، ســفیر ایــران در اســتانبول میــرزا خان مشـیرالدوله را کـه بـا اصلاحـات و تنظیمـات عثمانـی آشـنا حسـین بـود بـه طهـران فراخوانـد. پـس از اندکـی او را بـه صـدرات برکشـید تـا سیاسـت اصلاحـات را دنبـال نمایـد. علمـای مرتجـع، کـه اصـاح ایـران خان دیدنـد، علیـه حسـین را بـا کفـر و از کـف رفتـن قـدرت یکسـان می در 3 و سیاســت اصــاح شــوریده و شــاه را بــه برکنــاری او واداشــتند. خان در ی مدنیّــه، بـا آنکـه هنـوز حسـین ، مقـارن بـا نـگارش رسـاله ۱۸۷۵ گرفـت نیروهـای ارتجـاع های دیگـر سیاسـت اصـاح را پـی می سـمت مذهبـی موفّــق شـدند تـا بـه ایـن اصلاحـات پایـان دهنـد. از ایـن اصلاحـات حمایـت کـرده و دلائـل گوناگونـی ی مدنیّــه رسـاله کنــد و از وجــود چهــار گــروه در ایــران، در لــزوم اجــرای آن ارائــه می ورزنـد سـخن کـه بـه چهـار دسـتاویز، بـا هـر نـوع اصـاح دشـمنی می نقـد و نفـی ایـن چهـار اعتـراض ی مدنیّــه رسـالهگویـد. در حقیقـت می بـه اصـاح و مدنیـت در ایـران اسـت. از ایـن چهـار، مخالفـت و دشـمنی تـر اسـت چـراکـه بـا توسّــل بـه ایـنکـه اصـاح و ملّایـان از همـه مهم تجـدّد منافـی بـا اسـام اسـت، و بـا سـوء اسـتفاده از نفـوذ خـود بـر مـردم بندنـد. پـس از ایـن مـورد، از نظـر اهمیّــت راه را بـر اصـاح و تجـدّد می مخالفـتگروهـی مهـم اسـتکـه بـرای مفهـوم توسـعه و عمـران خصلتـی شـمول قائـل نبـوده و در نتیجـه پیشـرفت و اصـاح را در عمومـی و جهان بیننـد: می بازگشـت بـه سـنّت بعضـی گوینـد کـه ایـن افـکار جدیـدۀ ممالـک بعیـده اسـت و منافــی مقتضیــات حالیّــه و اطــوار قدیمــه ایــران و برخــی بیچـارگان نـاس راکـه از اسـاس متیـن دیـن و ارکان شـرع مبین 3 Guity Nashat, The Origin of Modern Reform in Iran (Urbana: University of Illinois Press, 1981).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2