| 28 عبدالبهاء فرزند ایران فسـاد سـازمان اداری کشـور را نیـز افـزود. در زمینـهی اقتصـادی، ایـران بـا هجـوم تولیدکننـدگان غربـی کـه بـرای فـروش کالاهـای خـود در پـی ای بودنـد روبـرو بـود و گسـترش واردات خارجـیکسـادی بازارهـای تـازه دنبــال آورد. هــای اقتصــادی به و تعطیلــی صنایــع بومــی و بحران هــای تدریــج بــر تمامــی عرصه در دوران قاجاریــه علمــای شــیعه به مذهبــی، اجتماعــی، مدنــی و سیاســی کشــور تســلّط یافتنــد؛ دولتــی نیرومنــد، امّــا ناپیــدا و بــدون تعهّــدی در قبــال مــردم، در برابــر دولــت ی مذهـب رو بـه اضمحـال قاجـار شـکل دادنـد و بـا اسـتفاده از حربـه سـوی اصلاحات هرگونـه حرکـت مـردم ایـران و یـا دولتمـردان قاجـار را به های خونبــار ی دشــمنی فلــج ســاختند. ایــن قــدرت مهــار نشــده نتیجــه ها، ی اصولـی بـرای از بیـن بـردن رقبـای خـود مثـل سـنّی علمـای شـیعه هـا، صوفیـان و شـیخیه بـود. شـرح چگونگـی قبضـه کـردن ایـن اخباری را بــر گنجــد امّــا تأثیــرات منفــی آن قــدرت دینــی در ایــن مختصــر نمی هـای گوناگـون تـوان امـروزه در عرصه تاریـخ ایـران در دو قـرن اخیـر می اجتماعــی، فرهنگــی، سیاســی و اقتصــادی کشــور مشــاهده کــرد. خواســتار کــه هایــی هــای پایانــی قــرن نوزدهــم نهضت از دهه آورد. مـی بـر سـر بودنـد کشـور در عمیـق اجتماعـی و سیاسـی تحـوّلات کشـورهایی بـه شـباهت بی جهـات برخـی از دوران ایـن در ایـران وضـع را آن کــه داشــت هایــی ویژگی ایــران امّــا نبــود. مصــر یــا و عثمانــی مثــل ســاخت. شــاخصهی می متمایــز آن کشــورها از از جهــات گوناگــون اجتماعـی -سیاسـی سـاختار پیچیدگـی و اسـتثنایی وضـع ایـران جامعـهی و هنــری روشــنفکری، دســتاوردهای در کــه بــود آن دینــی- فرهنگــی و یافــت. می بازتــاب مذهبــی هــای جنبش ظهــور در آن از تــر مهم و ادبــی، هـا جملگـی میـراث تمـدّن و فرهنـگ کهـن ایـن سـرزمین بـود ایـن پدیده های دسـت اسـام بـه شـکل ایـران به بـود کـه از نخسـتین روزهـای فتـح آورد، تـا سـرانجام گردیـد، بـاز سـر بـر شـد، سـرکوب گـر جلوه گوناگـون داد بـزرگ بـه اوج خـود رسـید. در قـرن نوزدهـم بـا دو رخ
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2