| 32 عبدالبهاء فرزند ایران ماندگـی جامعـه را نـه ای عقب در خـود داشـت. چنیـن اندیشـه در سرنوشـت محتـوم اعضـای آن، بلکـه در شکسـت آنـان در هـای دیـد کـه ادیـان گذشـته بـا واقعیّت درک ایـن مسـأله می 5.باشــند جهــان متحــوّل امــروز قابــل تطبیــق نمی سـختی ی دوم قـرن نوزدهـم را کـه مـورد بحـث مـا اسـت به ایـران نیمـه تـوانکشـوری بـا هویّــت یـا حکومـت ملّــی دانسـت بلکـه ایـن سـرزمین می هــا، آداب و رســوم و مذاهــب و ادیــان هــا، زبان موزائیکــی از قومیت شـد کـه صاحبانـش درسـتی ممالـک محروسـه نامیـده می بـود. ایـران به دانسـتند. در یعنـی دربـار و ملّایـان آن را در تملّــک و حراسـت خـود می خاطـر نداشـتن مشـروعیت مجبـور ی سیاسـی شـاهان قاجاریـه به عرصـه های آنــان بودنــد و بــدون بــه مماشــات بــا علمــاء و بــرآوردن خواســته دیدنــد. علمــاء ی ســلطنت خــود را در خطــر می پشــتیبانی ایشــان ادامــه ی خـود بـرای بقـا و حفـظ قـدرت اجتماعـی و مالـی خـود بـه نوبـه نیـز به ترتیـب سرنوشـت مـردم ایـران قربانـی سـاطین وقـت نیـاز داشـتند. بدین های ایــن دو نهــاد بــود کــه حفــظ وضــع موجــود را مطامــع و خواســته را مــورد تهدیــد دانســتند و هــر جنبشــی کــه آن اســاس بقــای خــود می ی چنیــن تــوازن نامبارکــی داشــتند نتیجــه داد از میــان بــر می قــرار مــی گرایـی اجتمـاع ایـران بـود. در ایـران قاجـار قریـب ماندگـی و واپس عقب دانســتند، احتمــالا فقــط نیمــی درصــد مــردم خوانــدن و نوشــتن نمی ۹۵ هــای هــا و لهجه شــان فارســی بــود، نیــم دیگــر بــه زبان از مــردم زبان محلّــی مثـل عربـی، ترکـی و کـردی و لـری و گیلکـی و بلوچـی صحبـت کردنــد. بخــش قابــل توجّهــی از مــردم را ایــات و عشــایر تشــکیل می ای وابسـته بودنـد تـا هـای قومـی و قبیلـه دادنـد کـه بیشـتر بـه هویّت می هویّــت ملّــی. دیـن رسـمی کشـور اسـام شـیعه بـود ولـی سـاکنان دهـات ســال عامیانــه هــا و نقــاط دور دســت آداب و رســوم کهن پایه و کوه 5 Abbas Amanat. Renewal and Resurrection. The Making of the Babi Movement in Iran 1844-1850, (Cornell University Press, London 1989), 406
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2