75 | عبدالبهاء و نهضت روشنفکری ایران * فریدون وهمن ش. ملکـم بـا ۱۲۵۰/. م ۱۸۷۱ رسـیدن مشـیرالدوله بـه صـدارت در سـال عنـوان «مستشـار صـدارت عظمـی» منشـی و مشـاور صـدر اعظـم ایـران شـد، و دوسـال بعـد سـمت وزیـر مختـاری (سـفارت) ایـران در لنـدن را -۱۲۶۸/. م ۱۸۸۹ تـا ۱۸۷۳( سـال در آن سـمت باقـی مانـد یافـت و شش ی او در لنـدن خاطـر رسـوایی و محاکمـه ش.). پـس از چنـدی به ۱۲۵۱ مـورد خشـم شـاه قـرار گرفـت و بـه طهـران فراخوانـده 90 در قضیـه لاتـاری ش.) وی از بازگشـت بـه ایـران سـر بـاز زد. ۱۲۶۸/. م ۱۸۸۹ شـد (دسـامبر را در لنـدن منتشـر سـاخت قانـونش. روزنامـه ۱۲۶۹/. م ۱۸۹۰ در فوریـه سـال ملکـم بـه مـدّت دو رسـید. به کـه نسـخی از آن محرمانـه بـه ایـران می کـه مـورد عفـو شـاه قـرار گیـرد چیـزی در مخالفـت با او ننوشـت. امیـد آن شــد، در کنســولگری ایــران بــه ودیعــه گــذارده شــود. آنــگاه موافقــت مقامــات می مصـری را بـرای بازپرداخـت قطعـی آن مبلـغ بـه تجّــار ایرانـی توسّــط کنسـولگری عنــوان تقدیمــی داوطلبانــه تجّــار ایرانــی بــه حســاب خــود هــا را به گرفــت و پول ریخـت و بـه اسـتانبول بازگشـت. شـکایات تجّــار ایرانـی بـه سـفارت ایـران البتـه جایـی نرسـید. در مـدّت اقامـت در قاهـره ملکـم مبالغـی نیـز از برخـی تجّــار از به را نیـز هرگـز پـس نـداد. (بـر اسـاس جملـه میـرزا عبدالجـواد قـرض گرفـت کـه آن هـای مقامـات سیاسـی بریتانیـا در قاهـره، موجـود در آرشـیو اسـناد وزارت گزارش امـور خارجـه انگلیـس.) بنگریـد بـه: Moojan Momen, The Bábí and Bahá’i Religions, 1844-1944, Some Contemporary Western Accounts. (Oxford: George Ronald Publisher, 1981.), 260. (Hereafter Momen 1981.) م. ملکـمکـه وزیـر مختـار ایـران 1881 شـاه بـه انگلیـس در سـال در سـفر ناصرالدّین 90 هـزار لیـره پیشکشـی بـه شـاه امتیـاز لاتـاری را در سراسـر در لنـدن بـود بـا دادن یک کارمنــد محلّــی Buzic de Caradoal نــام بوزیــک کاردوال ایــران بــرای شــخصی به العمــل ملّایــان در بازگشــت بــه ایــران شــاه از بیــم عکس ســفارت ایــران گرفــت. آن امتیـاز را لغـو کـرد و موضـوع بـه اطّــاع ملکـم رسـانده شـد. امّــا ملکـم امتیـاز لیـره بـه یـک ۴۰۰۰۰ عنـوان یـک قـرارداد معتبـر بـه مبلـغ لاتـاری لغـو شـده را به ی او در انگلیـس موجـب شـد کـه شـرکت انگلیسـی فروخـت. جنجـال و محاکمـه شـاه ملکـم را از سـفارت خلـع و بـه ایـران احضـار کنـد. بـرای متـن ایـن امتیازنامـه ی ؛ تــورج امینــی، «امتیازنامــه ۹۳-۱۰۲ ، آمدهــای آن نــک: اســمعیل. رائیــن و پی .۲۷-۳۳ ،)۲۰۱۲ ، (اسـتکهلم: نشـر بـاران رسـتاخیز پنهـانلاتـاری» در:
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2