باب و جامعۀ بابی ایران 410 53 شاهنشاه اسلام برخیزند. ) با شکست تاریخی ایران به پایان 1826-28( جنگ دوّم ایران و روسیّه رسید و منجر به بستن قراردار ترکمنچای شد که خسارت کمرشکنی بر دوش چون عوامّ تبریز به جهت ˝ ، مردم ایران گذاشت. سیّد مجاهد در همان آغاز کشته شدن تنی دو از سادات و قادات آن ولایت با جناب آقا سیّد محمّد در عرض راه به مرض ˝ ،کارزار را ترک کرده و ˝ مجتهد سوء ادب شیوه کردند دیرتر ملاّ محمّدتقی برغانی اظهار کرد که این 54˝. اسهال ارتحال جست 55 شکست نظامی تقصیر خود عبّاس میرزا است، چه که نّیت او خالص نبوده. شود که در مسئله جهاد زمینه تاریخی، روشن می با در نظر گرفتن این پیش با یک نمونه دیگر از دستورهای باب روبرو هستیم که جنبه نمادین دارد نه های آن دوران جنبه عملی، و بُعد آن تنها با در نظر گرفتن شرایط و بحث گردد. بنا بر این دستور باب که حقّ اعلام جهاد تنها با پادشاه است روشن می توان پاسخی دانست به کند، می و ذکری از نهاد روحانیون یا علما نمی اتّفاقاتی همچون همین قضیّۀ جنگ دوّم ایران و روس که کمتر از بيست سال از آن گذشته بود و مردم هنوز عواقب این دخالت مجتهد شهیر در امور حکومت را از یاد نبرده بودند. در هر صورت دستورهای باب در باره جهاد بحث برانگیز است و توان داشت. امّا بهاءاللّه در این مسئله، های گوناگونی را از آن می خوانش همانند مسئله نجاست و سایر مطالب، جایی برای شبهه و سوء تفاهم باز تا مرگ خود در سال 18۵2 نگذاشته است. وی از آغاز بعثت خود در سال های پی در پی به پیروان خود و به علما برای مدّت چهل سال در نامه 1892 و به پادشاهان آن زمان بارها و بارها با لغو حکم جهاد تأ کید بر آن کرده که برای خشونت بر علیه دگراندیشان هیچ گونه دلیل شرعی وجود ندارد. جریان ˝ برخی نویسندگان نظر به گرایش چپ خود، آیین بابی را یک در آن تمایلات طبقاتی و بورژوازی در حال رشد و ˝ نامند که می ˝ انقلابی ، به کوشش م. کيانفر،چاپ دوم، (تهران روضة الصّفای ناصری هدايت، رضاقلی خان. 53 به بعد. 783۵ ،1۴ . )، ج 138۵ (تهران، شرح حال رجال ايران،. و نيز نگاه کنيد به بامداد، 78۴8 و 78۴۶ همان مأخذ 54 .۳۶۳-۴۰۴ .1 ؛ سپهر، ناسخ التّواريخ، ج 28۵ ،3 . )، ج 1371 چاپ چهارم .30 ،)1383 ، به کوشش برزگر و کرباسی، (تهرانقصص العلما محمّد علی تنکابنی، 55
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2