آینده‌ی روحانیت

ﺮ ﺟﻤﻬﻮر � ا ی � اﺳﻼ ﺗﺪاوم � ، ﺎبﺪ � ﺟﺰ ﻧﺎ ﺸ � از ﻊﯿ � دوازدە اﻣﺎ ق � بﺎ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ ۱۸۹ ﺴﺖ؟ ﭼﮕﻮﻧﻪ � ی و ﻗﺪرت ﭼ � ﺴبﺖ ﺗﮑﻔ � دورە اﺷﺎرە ﮐﺮد. بﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ اﺳﺘﻔﺎدە � ی ﺟﻤ � بﻪ ﻗﺪرت از ﺗﮑﻔ �� ﺲ از ﻧﺰد � اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻘﯿﻬﺎن اﻧﺪ؟ ﮐﺮدە ﮔﺮوە ﺪی و دوازدە � ، ز �� )اﺳﻤﺎﻋ �� ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷ ( از ﻗﺮن ﭼﻬﺎر � اﻣﺎ م ت دە � ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﻠﻤﺮوﮔﺴ � بﻪ بﻌﺪ در ﻧﻮا ی ﺟﻬ ﺎن اﺳﻼم اﻣﺎرت ﻫﺎی ﻣ � ﺤ ی داﺷﺘﻪ � ا � ﺎ � و ﻘﺎ و ﺗﺪاوم آن بﻪ ﻧﺎم �� ﺎن در ﺷﻤﺎل آﻓ � ﺪ � اﻧﺪ. ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﺒ ﻤﻦ و � ﺪارﺗﺮ در � ت و پﺎ � ﺸ � ﺎن در ﺷﻤﺎل اﯾﺮان و ﺑ � ﺪ � ، ز � ﺎن در ﻣ � ﻓﺎﻃﻤ ی ﻣﺆﺛﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮوای � ﻪ و ﺧﻼﻓﺖ ﻋبﺎ �� در دﺳﺘگﺎە آل ﺑ �� ﻋﻠﻤﺎی ﺷ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ. بﻪ ﮋە � و » ﺳﺎدات « از اﯾﻦ دورا ﺎدی � ز � ﺎ � ن و ﺳ ن ﻗﺪرت دﯾی � ﺪا ﮐﺮدﻧﺪ و � ﭘ در دﺳﺘگﺎە ﺧﻼﻓﺖ و � ﺎ � ﻣﻌﻨﻮی و ﺳ � ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻣﻘﺎ ﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ. ﺑﺰرگﺳﺎدات ﻟﻘﺐ � ف ی � ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧ » ﺐ اﻟﺴﺎدات � ﻧﻘ « را از دﺳﺖ � ﻔﻪ � ﺧﻠ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪە � ﺎن اﻣﺎ � ﻌ � ﺷ � ﺎ � ف و ﺳ ب ی دﯾی � رﻫ � ﮔﺮﻓﺖ و ﻧﻮ بﺎ ﻣﻐﻮﻻن در � ی اﻟﺪﯾﻦ ﻃﻮ � داﺷﺖ. ﺧﻮاﺟﻪ ﻧﺼ ﺎن ﻫﻤکﺎری � زوال ﻋبﺎﺳ ب ی � بﻪ رﻫ � ﺎن اﻣﺎ � ﻌ � ﻠﺨﺎﻧﺎن ﻣﻐﻮل، ﻋﻤﻮم ﺷ � ﻣﺆﺛﺮ داﺷﺖ. در دوران ا ﻋﻠﻤﺎ و ﻓﻘﯿﻬﺎن بﺎ ﺧﺎن ﻫﺎی ﻣﻐﻮل ﻫﻤﺮاە ﺑﻮدە و ﻫﻤکﺎریﮐﺮدە اﻧﺪ. اﯾﻦ روﻧﺪ ﺴﺖ وﭼﻬﻞ � ﺎن اداﻣﻪ داﺷﺖ و در اﯾﻦ دوران دو �� ﺪن ﺻﻔ � ﺗﺎ بﻪ ﻗﺪرت رﺳ ﺎن بﺎ زﻋﺎﻣﺖ ﻓﻘﯿﻬﺎن بﻪ اﻗﺘﺪار کﺎﻣﻞ � ﻌ � ﺳﺎﻟﻪ، ﺷ در ﻗﻠﻤﺮو اﯾﺮان ﺑﺰ رگ ف ﺧﻮد اﻫﺘﻤﺎم و دﯾی � ﺴﻂ ﻗﺪرت ﻓﻘ � ﺎﻓﺘﻨﺪ و در ﺣﺪ اﻣکﺎن بﻪ � دﺳﺖ ی ﻣﺸﻬﻮر � ﮐﺮدﻧﺪ. از اﯾﻦ رو ﺗﻌﺒ » ﻌﻪ � ﺷ ی ﻣﻈﻠﻮم « ی ی ﻧﺎراﺳﺖ ا � ﺗﻌﺒ ﺳﺖ ن ﻧﺒﻮدە اﺳﺖ. ی و ﺣﺪاﻗﻞ ﻫﻤﻮارە ﭼﻨن ب ﺲ ﺧﻼﻓﺖ ﻋﺮی � ی بﻪ آﻏﺎز ﺗﺄﺳ � اﻣﺎ داﺳﺘﺎن ﺗﮑﻔ – � بﺎز � اﺳﻼ ﮔﺮدد بﻪ ﺪە � ﻇﻬﻮر پﺪ ی » � دّەر « ب اﺳﻼم آﻏﺎز ﺷﺪە و در ﻧی گ � ﮐﻪ از ﺳﺎل آﺧﺮ زﻧﺪ از اﺳﺎس � ﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. اﻫﻞ ردە دوﮔﺮوە ﺑﻮدﻧﺪ، ﮔﺮو � ﮑﺮ اداﻣﻪ �� زﻣﺎن اﺑ ﺎن � ن ﻣﺪﻋ � دﯾﻦ اﺳﻼم را اﻧکﺎرﮐﺮدە و ﺑﺮ ب ی داﺷتﻨﺪ، � ﺎﻣ � اش ﺧﻮد دﻋﻮی ﭘ و دﺳﺘﻪ � ﺎ � ن ﺳ ی ﺸن � ن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﺎﻧﺪن، از دادن زکﺎت بﻪ ﺟﺎ ی ن در ﻋن ی � ای ﻧ