آینده‌ی روحانیت

یﻨﺪە ﯾآ روﺣﺎﻧ � ﺖ ٢٦٢ � ﺎ � ﺳ و ﻋﻤﺮان آن ﻫﯿﭻ ﮏ، � ﻧﻪ ﭘﯿﻮﻧﺪی بﺎ اﺳﻼم دارﻧﺪ و ﻧﻪ ﻫﺎ ﻋﺮب بﺪون ﺎن � اﯾﺮاﻧ و ﺗﺮکﺎن و ﮕﺮان � د از ی ﻋﻬﺪە ابﺪاع و ادارە ی ﻫﺎ آن � ﺑﺮ آﻣﺪﻧﺪ. رُﻧﺎن اﻧﺤﻄﺎط ﺗﻤﺪّن � اﺳﻼ را بﻪ ﻧﺎﺳﺎزگﺎری » ت ذای « اﺳﻼم و ﻔﻪ ﻓﻠﺴ ﺴبﺖ � � داد و ﻣبﺪأ آن را بﻪ ﻫﺎ ﺮنﻗ ﺶ � ﭘ از ﻇﻬﻮر ﺗﺠﺪّد ی ﺎی � ارو � ﺑﺮ ﮔﺮداﻧﺪ: ن ﻌی � از ن زﻣﺎی ﮐﻪ » ن ی ﺴن � وا ﻠﺴﻮف � ﻓ « آن، اﺑﻦ رﺷﺪ، از ﺎ � دﻧ رﻓﺖ. ی � ﺳ ﻣﻌﮑﻮس ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺴﻠﻤﺎن و � ﻣﻤﺎﻟ ی ﺎی � ارو از آن ﻫﻨگﺎم ﺎز آﻏ ﺷﺪ. آﺛﺎر اﺑﻦ رﺷﺪ، ﺮدارﻧﺪە � در ی ای ﮔﻨﺠﯿﻨﻪ از ﻣﺘﻮن و ﻢ � ﺗﻌﺎﻟ ارﺳﻄﻮ ، بﻪ ﺲ � ن ا ی � ﺑ راە ﺎﻓﺖ. � ی ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ آﺛﺎر ارﺳﻄﻮ ﺎن �� ﺟ � ﻋﻠ و ف � ﻓﻠﺴ ﺎی � ارو ﻗﺮن دﻫﻢ � ی � ﺳ را بﻪ ی ی � ﻣﺴ ﮕﺮ � د اﻧﺪاﺧﺖ. ﺎم � ﭘ رُﻧﺎن ﺑﺮای ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن بﻪ ﮏ � اﻧﺪازە آﺷکﺎر و ﺄس � آور ﺑﻮد: ﻋﻠﻢ ﻣﺪرن و اﺳﻼم در ﮏ � ﺟﺎ � ﻧ ﮔﻨﺠﻨﺪ. ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﭘﮋوﻫﺶ ــــﺦ � ﺗﺎر اﺳﻼم ﻪ � بﻠ ﻪ ﺗ �� ﺠ ی � ﺷﺨ ﺧﻮدش در اﺻﻼح �� ﻣﺴ ی � ی � ﭼ ﺟﺰ ﺗﻨﺎﻓﺮ دﯾﻦ و ﻋﻘﻞ ﻪب او � ﻧ آﻣﻮﺧﺖ. � ک بﻌﺪ، نﺶ � وا ﺪ � ﺳ ﺟﻤﺎل اﺳﺪآبﺎدی بﻪ ﺳﺨﻨﺎن رُﻧﺎن در ی روزﻧﺎﻣﻪ » ﺲ � پﺎر « ﭼﺎپ ﺷﺪ. پﺎﺳﺦ ﺪ � ﺳ ﺟﻤﺎل ن ﺎی � ز ی اﺳﺘﻪ � ﭘ و ﻓﺮوﺗﻦ را ﺑﺮای ﻧﻘﺾ ادّﻋﺎﻫﺎی رُﻧﺎن و اﺳﺘﺪﻻل ﻪ � ﻋﻠ آن بﻪ کﺎر � . ی د � ﮔ او بﺎ اﻧکﺎر اﻧﺤﺼﺎر ﺗﻌﺼّﺐ بﻪ اﺳﻼم آن را ّﺖ � ﺧﺎﺻ یﻫﻤﻪ ﺎن � اد � داﻧﺪ و � ﭘﺮﺳﺪ ﺣﺎﻻ ﮐﻪ ﺎن � ﺤ � ﻣﺴ در ﺗﺮک ﺗﻌﺼﺐ و ﺳﻠﻮک ر د راە ﻋﻠﻢ و ﺗﻤﺪن ﺗﻮﻓﯿﻖ ﺎﻓﺘﻪ � اﻧﺪ، ﭼﺮا ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ در اﯾﻦ راە بﮑﻮﺷﻨﺪ: » ی وان � ﭘ ﺖ � ﺤ � ﻣﺴ … آزاد و ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺪە ﮔ � ﺮد اﻧﺪ. اﻣﺎ ی ﺟﺎﻣﻌﻪ � اﺳﻼ ﻫﻨﻮز از ﺑﻨﺪ ﺖ � وﺻﺎ دﯾﻦ ﻧﺮﺳﺘﻪ اﺳﺖ. ﭼﻨﺎن ﮐﻪ ﺎد � ﺪ، � ﮐﺮد ی ﺳﺎبﻘﻪ ﺎﻧﺖ � د �� ﻣﺴ بﻪ ﻫﺎ ﻗﺮن ﺶ � ﭘ از اﺳﻼم � ﺑﺮ ﮔﺮدد، و ﻣﻦ � ﻧ ﺗﻮاﻧﻢ ﯾﻦا ﺪ � اﻣ را وابﮕﺬارم ﮐﻪ ﻣّﺖ � ا � اﺳﻼ روزی ی زﻧﺠ � بگﻠﺴﺪ و در راﺳﺘﺎی ّﺖِ � ﻣﺪﻧ اﻟگﻮی ب ﻏﺮی ﻧﺘﻮاﻧﺪ بﻪ ﻫﻤﺎن یﻪ ﻣﺮﺗب � � ﺷﺎﻣ از ش ﻓﺖ �� ﭘ ﺑﺮﺳﺪ ﮐﻪ ﺪە � ی ﻋﻘ ،�� ﻣﺴ رﻏﻢ بﻪ اﺳﺘﻮاری و ﺗﻌﺼﺐ، ﻣﺎﻧﻊ