آینده‌ی روحانیت

یﻨﺪە ﯾآ روﺣﺎﻧ � ﺖ ٢٦٤ ارﺟﺎع اﺳتﻨﺎد ﻣﮑﺮّر ر وﺷﻨﻔﮑﺮان و آﺛﺎر ﺴﻨﺪگﺎ �� ﻧ ن بﻪ اﯾﻦ ،ە ﻣﻨﺎﻇﺮ بﻪ ﮋە � و در ﻣبﺎﺣﺚ ﻮط �� ﻣ بﻪ ،ﻋﻠﻢ بﻪ آن ﺧﺼﻠﺖ ﺪادی � رو ﻣﺮﺟﻊ داد. بﻪ ــــﺞ، � ﺗﺪر ﻪ �ّ ﻫﺎی رد ف ﻓﺮاوای ﮐﻪ ﺑﺮ ﮔﻔﺘﺎر رُﻧﺎن ﻧﻮﺷتﻨﺪ، بﻪ ﺟﺰ ﺎﺳﺦ پ ﺪ � ﺳ ﺟﻤﺎل، ﻫﻤﻪ، از ﺎدﻫﺎ � رﻓﺖ. ﻧﻮﺷﺘﻪ ی ﺪ � ﺳ ﺟﻤﺎل، بﻪ ی ﻣﺜﺎبﻪ ﺳﻨﺪی از رﺷﺎدت ﻓﮑﺮی او و ی وزی � ﭘ اﺳﻼم ﺑﺮ ، ﮐﻔﺮ و اﻟﺒﺘﻪ بﺎ ﺣﺬف ت ﻋبﺎ رای از آن، در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ب ﻋﺮی بﻪ ﭼﺎپ ﺪ. � رﺳ اﻣﺎ ﮏ � ﻗﺮن بﻌﺪ از آن ، ﻣﻨﺎﻇﺮە � ﮐ بﻪ اﻧتﺸﺎر ن ت ﻣن کﺎﻣﻞ ﺳﺨﻨﺎن رُﻧﺎن ﺧﻄﺮ ﻧﮑﺮد. ١ اﯾﻦ ﺴﻮر � ﺳﺎ بﻠﻨﺪﻣﺪّت ﺎ � آ ﺷﺎﻫﺪ ﮕﺮی � د ﺑﺮ ﻣﺪّﻋﺎی رُﻧﺎن ﻧﺒﻮد؟ ۲ ﺖ � روا رُﻧﺎن از ﮔﺬﺷﺖ � ﻓﻠﺴﻔﻪ در اﺳﻼم را بﻪ ﺳبﺐ ﮑﺮد � رو ﻧ ﺎﻧﻪ � ﮋادﮔﺮا ﻧﻘﺪ اﻧﺪ ﮐﺮدە و ﻫﺎی ﺧﻠﻞ � �� ﺗﺎر آن را بﺎزﻧﻤﻮدە اﻧﺪ. ن ، ی ﻫﻤﭽﻨن ﺷﻤﺎر ﮕﺮی � د بﺎ ن ە ی � اﻧﮕ ﻫﺎی ﮏ � ﺪﺋﻮﻟﻮژ � ا از آرای رُﻧﺎن ﺑﻬﺎﻧﻪ ای ﺑﺮای دﯾﻮاﻧگﺎری و دﺷﻤﻦ ﭘﻨﺪاری � ﺧﺎورﺷﻨﺎ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ. بﺎ اﯾﻦ ﻫﻤﻪ، ی ﻫﺴﺘﻪ ﻣﺮﮐﺰی ادّﻋﺎی رُﻧﺎن ﭼﻨﺪان از ﻫﺎی دادە � �� ﺗﺎر دور ﻧﺒﻮد. ب گﻤﺎن، ی ﻪ � ﺗﻮﺟ ﺴﺖ � ز � ت ﺷﻨﺎﺧی رُﻧﺎن ﺑﺮای روﻧﻖ ﺎ � رﮐﻮد ﻓﮑﺮ ف � ﻓﻠﺴ در ﺟﺎﻣﻌﻪ � ای ﺎوە ﺶ � ﺑ ﺴﺖ � ﻧ � و ن ی ﺗبﯿن ﻣﺸکﻞ ﻓﻠﺴﻔﻪ در ــــﺦ � ﺗﺎر اﺳﻼم از ﻫﺎیەرا ﮕﺮ � د � ﺗﻮاﻧﺪ ﭘﮋوﻫﻨﺪە را بﻪ ﺑﺮﻧﻬﺎدە ی رُﻧﺎن ﮏ � ﻧﺰد ﮐﻨﺪ. رُﻧﺎن ن ی ﻧﺨﺴﺘن کﺎﺷﻒ و ﻨﺪە �� ی ﮔ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﻧﺒﻮد. اﺑﻦ ﺧﻠﺪون، ﻫﺎ ﻗﺮن ﺶ � ﭘ از وی، در ﻣﻘﺪّﻣﻪ ی ﺧﻮد، ﻓﻠﺴﻔﻪ و ﻋﻤﺮان ) ﺗﻤﺪّ ن( راﻫﻢ ﺴﺘﻪ � � داﻧﺪ و ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس ﺗﻔﺎوت گﺎە � ﺟﺎ ﻓﻠﺴﻔﻪ در اﻗﻮام ﻮن � ﮔﻮﻧﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن ا ر � ﺳﻨﺠﺪ: » از ﻫﺎی ﻣﻠﺖ ﺶ � ﭘ از اﺳﻼم ﮐﻪ اﺧبﺎر آن را ﻣﺎ ﺎﻓﺘﻪ � در ﻢ، � ا ﺶ � ﺑ از ﻫﻤﻪ، دو ﻗﻮم ﺑﺰرگ بﻪ ﻋﻠﻮم � ﻋﻘ )ﻓﻠﺴﻔﻪ( ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ و ﻫﺎ آن ﺎن � اﯾﺮاﻧ و ﺎن � روﻣ ﺑﻮدە اﻧﺪ … ﺮا � ز ﻋﻤﺮان ﺸﺎن � ا بﻪ ﺣﺪّ وﻓﻮر ﺑﻮدە و دوﻟﺖ ١ . ﺑﺮای ن ت ﻣن کﺎﻣﻞ و ش � ﮔﺰار از اﯾﻦ ﻣﻨﺎﻇﺮە ﻧگﺎ . ﻣﺤﻤﺪ اﻟﺤﺪّاد، ﻗﻮاﻋﺪ ﺮ �� اﻟﺘﻨ ، ی � ﺑ وت، ﻌﺔ، � داراﻟﻄﻠ ۲۰۰۹ ، ﺻﺺ . ۳۵ - ۶۷