One Hundred and Sixty Years

٢٨۵ ﻣﻴﺮﺯﺍ ﺣﺴﻴﻨﻌﻠﻰ ﻧﻮﺭﻯ ﺑﻬﺎءﺍﻟﻠﻪ ) ( ﺩﺭ ﻋﮑﻪ ﺁﻥ ﺟﺎ ﺭﺍ ﺯﻳﺎﺭﺗﮕﺎﻩ ﻭ ﮐﻌﺒﮥ ﺑﻬﺎﺋﻴﺎﻥ . ﺳﺎﺧﺖ ) ﻣﻨﺼﻮﺭﻯ ۱۳۷۲ : ۹- ۱۶۸ ( ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﺩﻻﻳﻠﻰ ﮐﻪ ﺁﻗﺎﻯ ﻣﻨﺼﻮﺭﻯ ﺩﺭ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﻈﺮ ﺧﻮﺩ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺩﺍﺩﻩ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺧﻼﺻﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺷﺮﺡ ﺍﺳﺖ : ۱ - ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﺴﺨﮥ ﭼﺎﭘﻰ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﮥ ﻧﺎﺻﺮﺧﺴﺮﻭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ۱۸۹۱ . ﻡ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺎﺭﻝ ﻫﺎﻧﺮﻯ ﺍﻭﮔﻮﺳﺖ ﺷﻔﺮ ﺧﺎﻭﺭﺷﻨﺎﺱ ﻓﺮﺍﻧﺴﻮﻯ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺩﻭ ﻧﺴﺨﻪ ﺧﻄّﻰ ﻣﻮﺭﺥ ﺳﺎﻝ ﻫﺎﻯ ۱۸۷۳ ﻭ ۱۸۷۷ ﮐﻪ ﺩ ﺭ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﮥ ﻣﻠّﻰ ﭘﺎﺭﻳﺲ ﻧﮕﺎﻫﺪﺍﺭﻯ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ) ﻣﻨﺼﻮﺭﻯ ۱۳۷۲ :۳( ﺁﻗﺎﻯ ﻣﻨﺼﻮﺭﻯ ﺗﺼﻮﺭ ﻣﻰ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﻧﺴﺨﻪ ﻗﺪﻳﻤﻰ ﺗﺮﻳﻦ ﻧﺴﺦ ﺧﻄﻰ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻪ ﺍﺳﺖ . ﺳﻮﺍﻯ ﺁﻥ ﭼﻮﻥ ﺍﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺩﺭ ﻫﻨﺪ ﻗﻠﻤﻰ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺍﺯ ﺭﺳﻢ ﺍﻟﺨﻂ ﻏﻠﻂ ﻭ ﺍﻣﻼﻯ ﻧﺎﺩﺭﺳﺖ ﮐﻠﻤﺎﺕ ﻭ ﻗﺮﺍﺋﺘﻰ ﺩﻳﮕﺮ ﺑ ﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﻩ ﻟﺬﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﮔﻤﺎﻥ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻥ ﻧﺴﺦ ﻣﺰﺑﻮﺭ ﺍﺯ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻼﻥ ﻣﻮﺳّ ﺴﺎﺕ ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ ﮐﻤﭙﺎﻧﻰ ﻫﻨﺪ ﺷﺮﻗﻰ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ . ۲ – ﺍﻣﺎ ﭼﻮﻥ ﻗﺮﻥ ﻫﺎ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎﻯ ﺑﺎﻻ ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺏ ﻫﺎﻯ ﺍﺩﺑﻰ ﺩﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻪ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺣﺘّﻰ ﺑﺨﺸﻰ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺷﻌﺮ ﻧﻘﻞ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﺁﻗﺎﻯ ﻣﻨﺼﻮﺭﻯ ﻣﻰ ﻧﻮﻳﺴﺪ : ﭘﺲ ﺍﺯ ﺟﻌﻞ ﺍﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪ ﺩﺭ ﻗﺮﻥ ﻧﻮﺯﺩﻫﻢ ﺑﺮﺍﻯ ﺁﻧﮑﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺳﻨﺪﻳﺘﻰ ﺑﺪﻫﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﺒﻰ ﺍﻟﺤﺎﻗﻰ ﮐﻪ ﺳﻨﺪﻳﺖ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﺍ ﺛﺎﺑﺖ ﮐﻨﺪ ﺩﺭ ﺁﺛﺎﺭ ﺍﺩﺑﺎﻯ ﭘﻨﺞ ﺷﺶ ﻗﺮﻥ ﭘﻴﺶ ﻣﺜﻞ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﮥ ﺑﺎﻳﺴﻨﻘﺮﻯ ) ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۸۱۹ . ﻕ. ﮪ ﻧﮕﺎﺭﺵ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ( ﺯﺑﺪﺓﺍﻟﺘﻮﺍﺭﻳﺦ ﺣﺎﻓﻆ ﺍﺑﺮﻭ ﮐ) ﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۸۳۰ . ﻕ. ﮪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ( ﺗﺬﮐﺮ ﺓ ﺍﻟﺸﻌﺮﺍء ﺩﻭﻟﺘﺸﺎﻩ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪﻯ ) ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۸۲۹ . ﻕ. ﮪ ﺗﺎﻟﻴﻒ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ( . ﺍﻧﺪ ﮔﻨﺠﺎﻧﺪﻩ ۳ – ﺩﻟﻴﻞ ﺩﻳﮕﺮ ﻯ ﮐﻪ ﺁﻗﺎﻯ ﻣﻨﺼﻮﺭﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺟﻌﻠﻰ ﺑﻮﺩﻥ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻪ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﻰ ﮐﻨﺪ ﻭﺍﮊﻩ ﻫﺎﻳﻰ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻪ ﺁﻣﺪﻩ . ﺑﻪ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﻧﺎﺻﺮﺧﺴﺮﻭ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﭼﻨﻴﻦ ﻭﺍﮊﻩ ﻫﺎﻳﻰ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﭼﻨﺪ ﺩﻫﻪ ﺑﻌﺪ ﺭﺍﻳﺞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ﺿﻤﻨﺎ ﻧﺎﻣﺒﺮﺩﻩ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺍﺳﺖ