One Hundred and Sixty Years

٣٢٢ ﺣﻘﺎﺭﺗﻰ ﮐﻪ ﺑﺪﺍﻥ ﺩﭼﺎﺭ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﮔﺮﺩﻳﺪ . ١٦٠ ﺷﺎﻋﺮﺍﻥ ﻭ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻥ ﮐﻮﺷﻴﺪﻧﺪ ﮔﺬﺷﺘﮥ ﺷﮑﻮﻫﻤﻨﺪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺯﻧﺪﻩ ﺳﺎﺯﻧﺪ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺦِ ِ ﺳﺎﻻﺭﻯ ﻫﺎ، ﻓﺘﻮﺣﺎﺕ، ﻭ ﺑﺮﺗﺮﻯ ﻫﺎﻯ ﺍﻳﻦ ﮐﺸﻮﺭ ﺭﺍ ﺑﺮ ﭘﺮﺩﻩ ﮐﺸﻨﺪ . ﺍﻳﻦ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺁﮐﻨﺪﻩ ﺍﺯ ﻧﺎﻡ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎﻥ ﻧﺎﻡ ﺁﻭﺭ ﻭ ﺷﺎﻫﺎﻥ ﺩﺍﺩﮔﺮ ﺩﺭ ﻓﺮﺍﺧﻨﺎﻯ ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭﻯ ﺗ ﻮﺍﻧﺎﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﻳﻦ ﻗﺪﺭﺕ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺑﻮﺩ . ﺑﺪﻳﻨﺘﺮﺗﻴﺐ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﻣﻠﻴّﺖ ﻭ ﺍﻓﺘﺨﺎﺭ ﺑﻪ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺑﻮﺩﻥ ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ ﺩﺭ ﻣﺮﺩﻡ ﺟﺎﻥ ﮔﺮﻓﺖ . ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﺗﻮﮐّﻠﻰ ﻃﺮﻗﻰ ﻣﻰ ﻧﻮﻳﺴﺪ : ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﺼﻮّﺭ ﮐﻨﻮﻧﻰ ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﺯﻭﺍﻳﺎﻯ ﻣﺘﻮﻥ ﻭ ﺧﺮﺍﺑﻪ ﻫﺎﻯ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳﻰ ﺳﺮ ﺑﺮﮐﺸﻴﺪ ﻭ ﺷﻴﻮﮤ ﻧﻮﻳﻨﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺑﺎﺯﺳﺎﺯﻯ ﮔ ﺬﺷﺘﻪ ﻭ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﻣﻠﻴّﺖ، ﺗﻤﺎﻣﻴﺖ ﺍﺭﺿﻰ، ﻧﻈﻢ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ، ﻓﺮﻫﻨﮓ، ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺩ . ﺯﺑﺎﻥ ﮐﻪ ﻭﺳﻴﻠﮥ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ، ﺗﺒﺎﺩﻝ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻭ ﺑﻴﺎﻥ ﮐﻨﻨﺪﮤ ﺳﻨّﺖ ﻭ ﺧﺎﻃﺮﺍﺕ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺑﻮﺩ ﺻﻮﺭﺕ ﻧﻮﻳﻨﻰ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﮔﺮﻓﺖ . ﻟﻐﺎﺕ ﻋﺮﺑﻰ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺭﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪ، ﻭﺍﮊﻩ ﺍﺻﻴﻞ » ﻫﺎﻯ « ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺍﺧﺘﺮﺍﻉ ﮔﺮﺩﻳﺪ ﻭ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻟﻐﺖ ﻫﺎﻯ ﺟﺪ ﻳﺪ ﻭ ﻭﺍﮊﻩ ﻫﺎﻯ ﻧﻮﻳﻦ ﻫﻤﮕﻰ ﺩﺭ ﺧﺪﻣﺖ » ﺑﻴﺪﺍﺭﻯ « ﻣﻠّﻰ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ . ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﮐﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻣﺮﮐﺰ ﻭ ﻣﺤﻮﺭ ﺁﻥ ﺑﻮﺩ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻭ ﻭﻗﺎﻳﻊ ﻧﮕﺎﺭﻯ ﻫﺎﻯ ﺍﺳﻼﻡ ﻣﺤﻮﺭﻯ ﺷﺪ . ﺑﺮﺍﻯ ﺑﺎﺯﻳﺎﺑﻰ ﺧﺎﻃﺮﺍﺕ ﮔﻢ ﺷﺪﮤ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ، ﺍﻳﺮﺍﻥ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺍﺳﻼﻡ ﺁﻥ ﭼﻨﺎﻥ ﺑﺎﺯﺳﺎﺯﻯ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﮐﻴﻮﻣﺮﺙ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﻯ ﺑﻮﺩ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺁﺩ ﻡ، ﻣﺰﺩﮎ ﺗﺌﻮﺭﻳﺴﻴﻦ ﺁﺯﺍﺩﻯ ﻃﻠﺐ ﻭ ﻣﺴﺎﻭﺍﺕ ﺟﻮ ﺑﻮﺩ، ﮐﺎﻭﮤ ﺁﻫﻨﮕﺮ » ﻫﻤّﺖ ﻣﻠّﻰ « ﺭﺍ ﺑﻨﻴﺎﻥ ﻧﻬﺎﺩ ﻭ ﺍﻧﻮﺷﻴﺮﻭﺍﻥ ﻧﻤﻮﻧﮥ ﻳﮏ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﻋﺎﺩﻝ ﺩ ﻣﻮﮐﺮﺍﺕ ﻣﻨﺶ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﺁﻣﺪ ) ﺗﺮﺟﻤﻪ (. (Tavakoli 1990: 78) ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺭﺿﺎﺷﺎﻩ ﭘﻬﻠﻮﻯ ) ۱۹۲۵ - ۱۹۴۰ ( ﺍﻳﻦ ﺭﻭﻧﺪ ﺑﺎ ﺷﺪّﺕ ﺑﻴﺸﺘﺮﻯ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ . ﺭﺿﺎ ﺷﺎﻩ ﮐﻪ ﻗﺼﺪ ﺩﺍﺷﺖ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﮐﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺪّﺕ ﺑﻪ ﮐﺸﻮﺭﻯ ﻣﺪﺭﻥ ﻭ ﺍﻣﺮﻭﺯﻯ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﮐﻨﺪ ﻧﻔﻮﺫ ﺩﻳﺮﭘﺎ ﻭ ﮐﻬﻦ ﻣﻼّﻳﺎﻥ ﺭﺍ ﮐﺎﻫﺶ ﺩﺍﺩ، ﺑﮑﺎﺭ ﺑﺮﺩﻥ ﭼﺎﺩﺭ ﺭﺍ ﻣﻤﻨﻮﻉ ﺳﺎﺧﺖ، ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺩﺧﺘﺮﺍﻧﻪ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺩﺳﺖ ﺯﺩ ﻭ ﺣﺘّﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ 160 ﺑﺮﺍﻯ ﺁﮔﺎﻫﻰ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﭼﻨﺪ ﻭ ﭼﻮﻥ ﺍﻳﻦ ﻧﻬﻀﺖ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻧﮕﺎﻩ ﮐﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺩﻭ ﺍﺛﺮ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪ ﺗﺎﻟﻴﻒ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺎﺷﺎءﺍﻟﻠﻪ ﺁﺟﻮﺩﺍﻧﻰ : ﻳﺎ ﻣﺮﮒ ﻳﺎ ﺗﺠﺪﺩ؛ ﻭ ﻫﺪﺍﻳﺖ، ﺑﻮﻑ ﮐﻮﺭ ﻭ ﻧﺎﺳﻴﻮﻧﺎﻟﻴﺴﻢ . ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﻓﺼﻞ ﮐﺘﺎﺏ . ، ﻟﻨﺪﻥ