One Hundred and Sixty Years

٣٣٨ ﮐﺘﺎﺏ ﻫﺎﻯ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻰ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﮥ ﺍﺧﻼﻕ ) ﺍﺧﻼﻕ ﻣﺼﻮّﺭ ( ، ﻭﺭﺯﺵ ﻭ ﺧﺎﻧﻪ ﺩﺍﺭﻯ ﻳﺎ ﻧﻮﺷﺖ ﻳـﺎ ﺗﺮﺟﻤــــــﻪ ﮐــــــﺮﺩ ﻭ ﺑــــــﻪ ﭼــــــﺎﭖ ﺭﺳــــــﺎﻧﺪ «) ﻓــــــﺮﺥ ﻏﻔــــــﺎﺭﻯ ۱۹۹۷ : ۱۵۴ .( ﺍﺣﺘﻤــــــﺎﻻً ﭘــــــﺪﺭ ﻭﻯ ﺻـﻨﻴﻊ ﺍﻟـﺴﻠﻄﻨﻪ ﮐـﻪ ﺩﺭ ﺯﻣـ ﺎﻥ ﻧﺎﺻـﺮﺍﻟﺪﻳﻦ ﺷـﺎﻩ ﺑـﺮﺍﻯ ﻓـﺮﺍ ﮔـﺮﻓﺘﻦ ﺻـﻨﻌﺖ ﻋﮑﺎﺳـﻰ ﺑـﻪ ﻓﺮﺍﻧـﺴﻪ ﺍﻋﺰﺍﻡ ﺷﺪ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺩﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﻣﺆﻣﻦ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﺍﺯ ﭘﻴــﺸﺮﻭﺍﻥ ﻫﻨــﺮ ﻣﻮﺳــﻴﻘﻰ ﺩﺭ ﺍﻳــﺮﺍﻥ ﺑﺎﻳــﺪ ﺑــﻪ ﻣﻴــﺮﺯﺍ ﻋﺒــﺪﺍﻟﻠﻪ ﻓﺮﺍﻫــﺎﻧﻰ ﺍﺷــﺎﺭﻩ ﮐــﺮﺩ ﮐــﻪ ﺩﺭ ﺯﻣـﺎﻥ ﻧﺎﺻـﺮﺍﻟﺪﻳﻦ ﺷـﺎﻩ ﻣـﻰ ﺯﻳـﺴﺖ ﮐـﻪ » ﺁﻧﭽـﻪ ﻫـﻢ ﺍﮐﻨـﻮﻥ ﺑـﻪ ﻧـﺎﻡ ﺩﺳـﺘﮕﺎﻩ ﺍﻳﺮﺍﻧـﻰ ﻭ ﻣﻮﺳـﻴﻘﻰ ﺳـــﻨّﺘﻰ ﺍﺟـــ ﺮﺍ ﻣـــﻰ ﺷـــﻮﺩ ﻣﺎﺣـــﺼﻞ ﺟﻤـــﻊ ﺁﻭﺭﻯ ﻭ ﺗـــﺪﻭﻳﻦ ﺗﻮﺳـــﻂ ﺍﻳـــﻦ ﺍﺳـــﺘﺎﺩ ﺍﺳـــﺖ ﮐـــﻪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﮐﺘــــﺎﺏ ﻣﻮﺳــــﻴﻘﻰ ﺍﻳــــﺮﺍﻥ ﻣــــﻰ ﻧﺎﻣﻨــــﺪ ...«) ﺍﺷــــﺮﺍﻕ ۱۹۹۳ : ۱۴۷ . ( ﺩﺭ ﺯﻣــــﺎﻧﻰ ﮐــــﻪ ﺩﺭ ﺍﻳــــﺮﺍﻥ ﻣﻮﺳـــﻴﻘﻰ ﺩﺍﻧـــﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﻄـــﺮﺏ ﻭ ﻋﻤﻠـــﮥ ﻃـــﺮﺏ ﻣـــﻰ ﻧﺎﻣﻴﺪﻧـــﺪ ﻭ ﻓﻘـــﻂ ﺍﻓـــﺮﺍﺩﻯ ﺍﺯ ﻃﺒﻘـــﺎﺕ ﭘـــﺎﻳﻴﻦ ﺍﺟﺘﻤـــﺎﻉ ﻭ ﺁﻥ ﻫـــﻢ ﻣﺤﺮﻣﺎﻧـــﻪ ﺑـــﻪ ﺍﻳـــﻦ ﮐـــﺎﺭ ﻣــــﻰ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻨـــﺪ ﺗﻌـــﺎﻟ ﻴﻢ ﺩﻳـــﻦ ﺑﻬـــﺎﺋﻰ ﻳـــﺎﺩ ﮔــــﺮﻓﺘﻦ ﻣﻮﺳﻴﻘﻰ ﺭﺍ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﮐﺮﺩ ﻭ ﻣﻮﺟﺐ ﺭﻭﻯ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺑﻬﺎﺋﻴﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻫﻨﺮ ﺷﺪ . ﺑﻬـﺎءﺍﻟﻠﻪ ﻣﻮﺳـﻴﻘﻰ ﺭﺍ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎﻟﻰ ﺩﺍﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺭﻭﺡ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﻪ ﺁﺳﻤﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﻣﻌﻨﻮﻯ ﭘﺮﻭﺍﺯ ﻣﻰ ﻧﻤﺎﻳـﺪ ﻧﺎﻣـﻪ . ﻫـﺎﻯ ﻋﺒــﺪﺍﻟﺒﻬﺎء ﺑــﻪ ﻣﻴــﺮﺯﺍ ﻋﺒــﺪﺍﻟﻠﻪ ﻓﺮﺍﻫــﺎﻧﻰ ﮐــﻪ ﺍﻏﻠــﺐ ﻣﻮﺟــﻮﺩ ﺍﺳــﺖ ﻫــﺮ ﮐــﺪﺍﻡ ﻧــﻪ ﺗﻨﻬــﺎ ﺗﺠﻠﻴﻠــ ﻰ ﻓﺨﺮﺁﻣﻴــﺰ ﺍﺯ ﻫﻨــﺮ ﻣﻮﺳــﻴﻘﻰ ﺍﺳــﺖ ﺑﻠﮑــﻪ » ﻫــﺎﺩﻯ ﻭ ﺭﺍﻫﻨﻤــﺎﻯ ﻣﻴــﺮﺯﺍ ﻋﺒــﺪﺍﻟﻠﻪ ﺩﺭ ﮐــﺎﺭ ﻫﻨــﺮﻯ ﺍﻭ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ « ) ﺍﺷﺮﺍﻕ ۱۹۹۳ : ۱۴۷ .( ﺭﻭﺡ ﺍﻟﻠﻪ ﺧﺎﻟﻘﻰ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻴﺮﺯﺍ ﻋﺒـﺪﺍﻟﻠﻪ ﻧﻮﺷـﺖ ﺍﺯ ﺍﻭ » ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻧﮕﺎﻩ ﺩﺍﺭﻯ ﺁﻫﻨـﮓ ﻫـﺎﻯ ﺯﻣﺎﻧـﻪ ﺍﺵ ﺑـﻮﺩﻩ ﺍﺳـﺖ ﺑـﺎ ﺍﺣﺘـﺮﺍﻡ ﻭ ﻧﻴﮑـﻰ ﻳـﺎﺩ ﮐﻨـﻴﻢ ﺍﺯ . ﺍﻳــﻦ ﮔﺬﺷــﺘﻪ ﻭﻯ ﻣــﺮﺩﻯ ﺑــﻮﺩ ﺧــﻮﺵ ﻃﻴﻨــﺖ ﻭ ﻣﻬﺮﺑــﺎﻥ ﺑــﻮﺩ ﻭ ﻫﻤــﻪ ﺭﺍ ﺍﺯ ﮔــﻨﺞ ﻫﻨــﺮﺵ ﺑﻬــﺮﻩ ﻣﻰ )« ﺭﺳﺎﻧﺪ ﺍﺷﺮﺍﻕ ۱۹۹۳ : ۱۴۸ .( ﻣﻄﺎﻟﻌﮥ ﺁﺛﺎﺭ ﺍﺩﺑﻰ ﺩﻭﺭﮤ ﻣﺸﺮﻭﻃﻪ ﭼﻪ ﻧﻈﻢ ﻭ ﭼﻪ ﻧﺜﺮ ﺷﻮﺍﻫﺪ ﻭ ﻣﺜﺎﻝ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﺗﺮﻯ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﻣﺎ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮔﺬﺍﺷﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ ﻧﻔﻮﺫ ﺗﻔﮑّﺮ ﺩﻳﺎﻧﺖ ﺑﺎﺑﻰ ﻭ ﺑﻬﺎﺋﻰ ﺑﺮ ﺭﻭﺷﻨﻔﮑﺮﺍﻥ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ . ﻧﻤﻮﻧﮥ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺻﺎﺑﺮ ﺁﺫﺭﺑﺎﻳﺠﺎﻧﻰ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺷﻌﺎﺭ ﻭ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺎﻳﺶ ﻧﺸﺎﻧﮥ ﮔﺮﺍﻳﺶ ﺍﻭ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺁﻳﻴﻦ ﺍﺳﺖ . ﺍﻭ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۸۶۲ ﺩﺭ ﺷﻤﺎﺧﻰ ﺁﺫﺭﺑﺎﻳﺠﺎﻥ ﻗﻔﻘﺎﺯ ﺑﻪ ﺩﻧﻴﺎ . ﺁﻣﺪ ﺻﺎﺑﺮ ﺯﻧﺪﮔﺎﻧﻰ ﺳﺎﺩﻩ ﺍﻯ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﺑﺎ ﺩﺭﺳﺖ ﮐﺮﺩﻥ ﺻﺎﺑﻮﻥ ﺍﻣﺮﺍﺭ ﻣﻌﺎﺵ ﻣﻰ ﻧﻤﻮﺩ . ﺍﺷﻌﺎﺭﺵ ﮐﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺗﺮﮐﻰ ﺍﺳﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﻰ ﺑﺮ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﻣﺸﺮﻭﻃﻴﺖ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﮔﺬﺍﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﻣﺆﻟﻒ ﺍﺯ ﺻﺒﺎ ﺗﺎ ﻧﻴﻤﺎ ﻣﻰ ﻧﻮﻳﺴﺪ :» ﺻﺎﺑﺮ ﺍﺯ ﻫﺮ ﻣﻄﻠﺒﻰ ﮐﻪ ﺳﺨﻦ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﺪ ﻣﺮﺟﻊ ﻭ ﻣﻌﺎﺩﺵ ﻳﮑﻰ ﺍﺳﺖ : ﻣﺮﺩﻡ ﻭ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻣﺮﺩﻡ . ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻇﻠﻢ ﻭ ﺑﻰ