باب و جامعۀ بابی ایران

123 یباب ۀعماج راتخاس تجارتی شمال غرب به تدریج از رونق افتاد. زوال اقتصاد جنوب بستگی به عوامل دیگری چون ناامنی در جنوب، خطر دزدان دریایی در خلیج فارس و عدم دسترسی به بازارهای مرکزی و شمالی ایران نیز داشت. به همین جهت در اواخر 6 های دیگری برای صادرات برآمدند. ‌ تجّار ایرانی در پی یافتن راه تجارت جنوب ضربۀ شدیدتری نیز خورد زیرا صادرات منسوجات ۱۸۴۰ دهۀ داد ‌ تقریبا دو سوّم تجارت خلیج فارس را تشکیل می ۱۸۳۰ نخی که در دهۀ 7 به یک هفتم تقلیل یافت. های تجارتی شمال نبود. تجّار جنوبی ‌ دلیل این نقصان تنها رقابت شبکه های مالیاتی سنگینی روبرو شدند که دولت ‌ های تجاری و تعرفه ‌ با محدودیت انگلیس در هند خاصّه بر کالاهایی مانند تریاک، تنباکو و پشم وضع کرد. Keith Ed� در گزارشی که کنسول انگلیس در طهران (کیث ادوارد ابوت در مورد وضع ناگوار تجّار ایرانی به لندن ارسال داشته از )ward Abbott هرگاه اقلام معدود کالاهایی که ایران برای صادرات ˝ کند ‌ جمله تاکید می دارد نتواند پاسخگوی کالاهای وارداتی از هند باشد باید انتظار روزگار های تجاری ‌ تری برای تجّار ایرانی داشت که تنها دلیل آن محدودیّت ‌ سخت و ادامۀ غارت مسکوکات گرانبهاست که این کشور را به تدریج از پای 8˝. آورد ‌ درمی گذشت نیز به همین ترتیب ‌ حجم کالاهایی که از مسیر بغداد-بصره می های ‌ های مکرّر مقامات عثمانی که کشتی ‌ دستخوش بحران شد. سوای کوشش جای بندر ایرانی محمّره [خرمشهر] در بندر بصره پهلو گیرند، ‌ تجارتی به درباره تجارت در جنوب ایران در این دوران ن.ک: 6 Lambton’s “Persian Trade” 235, 539; J. B. Kelly Britain and the Persian Gulf (1795— 1880) (Oxford, 1968) 560-89, 343-53; Lorimer Gazetteer I/2, 1956-1959, 19761981; Issawi Economic History 85-91; and R. T. Olson. “Persian Gulf Trade and the Agricultural Economy of Southern Iran in the Nineteenth Century” in Modern Iran: The Dialectics of Continuity and Change ed. M. E. Bonine and N. R. Keddie (Albany, 1981) 173-90. 7 Cities and Trade 86-89 (On Bushihr and Shiraz), 79-85 (On Yazd, Kirman and Bandar-Abbas) and the relative appendixes provide an account of the southern trade in the late 1840s. For a comparison with the 1860s see L.Pelly, “Remarks on the Tribes, Trade and Resources around the shoreline of the Persian Gulf” in Transactions of the Bombay Geographical Society, 17 (1864). 8 “Report on Commerce” Cities and Trade 89.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2