باب و جامعۀ بابی ایران

باب و جامعۀ بابی ایران 128 به بعد توجّه اغلب ناظران اروپایی ۱۸۳۰ نقصان تولید منسوجات از دهۀ در )Eugene Flandin( مقیم ایران را به خود جلب کرده بود. اوژن فلاندن هنوز چند کارگاه فعّال ˝ : نویسد ‌ های خود هنگام عبور از کاشان می ‌ یادداشت نظر ‌ به 22˝. رود بزودی نابود شوند ‌ است ولی اکثر آنان از کار افتاده و انتظار می کن اروپاییان با صنایع بومی ایران نه تنها به خاطر بهای ارزان ‌ وی رقابت بنیان کالاهای ساخت انگلیس است، بلکه وی سیاست عمدی تجاری دولت ویژه در ‌ تغییر اسلوب پوشاک، به 23 داند. ‌ انگلیس را نیز در این قضیه موثّر می میان بانوان درباری و زندگانی درویشانه محمّد شاه، بر خلاف روش تجمّلی شاه، در تولید منسوجات نفیس و گران قیمت موثّر افتاده ‌ پدربزرگش فتحعلی با مشکلاتی که با ورود منسوجات نخی اروپائی ایجاد شده بود و 24 است. نیز منع شرعی در فقه شیعه برای بکار بردن ابریشم تولیدکنندگان ایرانی حتّی 25 شدند. ‌ گیری از بازارهای ایران نیز نمی ‌ برداری چشم ‌ موفق به بهره نابودی صنایع بومی، کاهش در صادرات منسوجات، و تغییر مسیر تجارت از بنادر خلیج فارس به راه شمال به غرب بویژه در نواحی مرکزی و نصیب ‌ جنوبی ایران مؤثّر افتاد، گرچه تجارت شمال نیز از این بحران بی نماند. مراکز تجاری بزرگ مثل اصفهان، کاشان، شیراز، یزد، قزوین و تبریز بایست با تحمّل مشکلات بسیار خود را با وضع جدید هماهنگ سازند. ‌ می شاهد گذار اقتصاد ایران به وضع جدیدی بود که ۱۸۴۰ های بحرانی دهۀ ‌ سال های کلان ‌ عواقب دیرپایی به همراه داشت. بسیاری از تجّار عمده که سرمایه داشتند غالباً به صورت نمایندۀ تولیدکنندگان خارجی به کار ادامه دادند و یا اگرچه، دولت ایران این مسئله را با مسئولین روس در میان گذاشت ولی در آن زمان حاصلی به دست نیامد: (F.O. 60/116, no. 127, 14 November 1845, Shell to Aberdeen, Tehran, including translation of Hajee Meerza Aghasi’s letter to Comte Meden). 22 E. Flandin and P. Coste Voyage en Perse de M.M. Eugene Flandin, peintre, et Pascal Coste, architecte, 1840-41, 2 vols. (Paris, 1851) I, 267-68. جا. ‌ همان 23 24 See Comte de Sercey, Une Ambassade extraordinaire: La Perse en 1839-40 (Paris, 1928) 226-27. کمی دیرتر در نخستین سال سلطنت ناصرالدین شاه میرزا تقی خان امیر کبیر تولیدکنندگان 25 های دینی، نوع جدیدی پارچه از اختلاط ‌ کاشان را تشویق کرد برای غلبه بر ممنوعیت ابریشم و پنبه بنام قدک و قطنی (قیطانی) تولید کنند. Sheil, Glimpses of Life and Manners in Persia, (London 1856).

RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2