باب و جامعۀ بابی ایران 48 (دومین کسی ایمان آورد) گرفت. وی که اهل دهی در نزدیکی بسطام ˝ آمن گی خود را در مشهد گذراند (امروزه شاهرود) در شرق خراسان بود، ایام طلبه و چون استادش تمایلات شیخی داشت، با آن طریقه آشنا شد. بسطامی پس از مکاتباتی با سیّد کاظم رشتی عازم کربلا گردید و در حوزۀ شاگردان او در وجود آمد، وی در آمد. با مرگ رشتی و چند دستگی که بین شاگردانش به اعتکاف چهل روزه همراه با ملّا حسین و دیگران شرکت جست و با آنان به شیراز رفت. از طریق بوشهر و ۱۸۴۴ به دنبال دستور باب، بسطامی در اواخر تابستان بصره وارد نجف شد و به ملاقات شیخ محمّد حسن نجفی اعلم مجتهد برده بود شیعی رفت. مجتهد مزبور که از ابتدای کلام به هدف بسطامی پی او را از خود راند و از نجف اخراجش کرد. بسطامی سپس به کربلا رفت و با آن که به دستور باب اجازه نداشت نام ای از طلّاب شیخی او را فاش سازد، با این حال توانست جمع قابل ملاحظه های شیخ احمد احسائی را به آیین جدید جلب نماید. پایۀ استدلال او بشارت و سیّد کاظم رشتی در مورد نزدیکی ظهور و ارائه آثار موعود به طلّاب، از بود. در محیطی ملتهب از کشاکش سنّتی الاسماء قیّوم هایی از جمله بخش سنّی و شیعی، تکاپوی بسطامی برای تبلیغ آیین جدید نه تنها علمای شیعی و سنّی بلکه مدّعیان جانشینی سیّد رشتی را نیز به مخالفت با او برانگیخت. های کنسول انگلیس در بغداد گواهی بر وضع ناآرام و متشنّج کربلا گزارش سرانجام با اقدامات علمای شیعۀ کربلا 96 باشد. های او می در زمینۀ فعّالیّت بسطامی دستگیر شد و به بغداد اعزام گردید. والی عراق نجیب پاشا که همواره با نگرانی تشنّجات مذهبی ناشی از اختلافات شیعه و سنّی را دنبال کرد و یک سال پیش غائلۀ بزرگی را با توسّل به نیروی نظامی و کشتار می جمع زیادی فرو نشانده بود، وقت را از دست نداد. مجلسی شامل علمای ) و ۱۸۴۵ ژانویه ۱۶( برجستۀ سنّی و شیعه برای محاکمۀ بسطامی فراخواند سرنوشت بسطامی را به دست آنان سپرد. از مذاکرات آن مجمع اطّلاعات دقیقی در دست نیست امّا حکمی که صادر شد گویای آن بود که علمای سنّی نویسندۀ ناشناس آن را مدّعی دریافت وحی الاسماء قیّوم پس از مطالعۀ کتاب دانستند و در نتیجه نویسنده و حامل آن اثر ، بسطامی را، کافر شناخته و به 96 F.O. 348/114. (Here quoted from Amanat RR 216, n. 39.)
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2