۲۲ چگونه می توان یککشور را دزدید؟ به اقتضای همین دولت زدگی بود که نخستین دانشگاه خصوصی ایران (دانشگاه ملی دیروز و شهید بهشتی امروز) که با کمک و حمایت خود شاه ایجاد شده بود، اجبارا و ال برخ ف میل مؤسس آن، یک دانشگاه دولتی شد. بهع وه، شاه به ال تأسیس نخستین شبک ه ی تلویزیونی در ایران که آنهم با همت بخش خصوصی کشور و (حبیب ثابت) تحقق یافتکمک فراوان کرد، اما در کمتر از ده سال پس از آغاز به کار شبکه آن هم، بهرغم میل مؤسس آن، دولتی شد. از دیگر مصادیق این سیاست دولتزدگی را باید دولتیکردن معدن مس سرچشمه دانست. این معدن بهکمک خانوادهی رضایی به راه افتاد. آن هم پس از اینکه چندین شرکت اروپایی و آمریکایی معدن را خریدند و پس از مدتی آن را بهسان معدنی عمدتا بیفایده واگذاشتند، اما بهمجرد روشنشدن ابعاد عظیم مس موجود در معدن، که به روایتی دومین معدن بزرگ مس دنیاست، بدون آگاهی و رضایت رضاییها معدن دولتی اع م شد. ال 5 ب ا افزایش نقش نفت در اقتصاد سیاسی ایران این روند و گسترهی آن بیشازپیش شتابگرفت، به طوریکه بعد از کودتای ۲8 مرداد همنشینی دولت و نفت، صنعت با دولت و زیربناها با دولت و نفت شکل گرفت و به هم وابسته شدند. از اواسط دههی ۱3۴۰ به بعد دولت با کسری بودجه و به موازات آن در دههی ۱35۰ باگرانی نفت مواجه شد. درنتیجه، دولت خیلی شدید و گسترده وارد اقتصاد شد و در اقتصاد بخش عمومی و تولید اقتصادی سرمایهگذاری های زیادیکرد. بیماری ال هلندی شکلگرفت و تورم به با ی ۲۰ ال درصد رسید و تا قبل از انق ب ال در همان سطح با ی ۲۰ درصد ماند. البته دراینبین و در دههی ۱3۴۰ تحو الت اقتصادی-سیاسی مهمی در ایران روی داد که بسیاری از تحلیلگران آن ال تحو ت را زمینههایی برای انق الب ۱357 ارزیابی میکنند. د ه ه ی ۱3۴۰ در تاریخ اقتصاد سیاسی ایران جایگاه ویژهای دارد. این دهه در بیشتر سالهای خود آرامش نسبی داشت، آرامشی که هیچگاه قبل و بعد از آن تجربه نشد. شاید این دهه را بتوان باثباتترین دههی صد سال اخیر ایران دانست. بهواسطهی اجرای دو برنامهی هفتسالهکه پیش از این دهه شروع شده بود و همچنین اجرای دو برنامه ی دیگر در همین دهه، ساختارهای اقتصادی، 5 . عباس میالنی ( )۲۰۱3 .شاهبه نگاهی تورنتو: پرشین سیرکل، ص .393
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2