پژوهشگران علوم انسانی اغلبْ واژهها و مفاهیمی ابداع میکنند که در زبان رایج و متعارف ما یافت نمیشوند. این زبانِ فنی و تخصصی بعضاً مضحک و بیدلیل به نظر میرسد، اما عملاً میتواند به گسترش محدودههای تفکر بشر و عمیقتر شدن برداشت ما از پیچیدگیهای واقعیت کمک کند.
مارشال مکلوهان، نظریهپرداز مشهور رسانهها، به وجود آمدن رسانههای خبری را پیشرفت بیسابقهای در تاریخ بشر، و معرف نوع تازهای از ارتباط انسانها با زمان حال میدانست، ارتباطی که با مفهوم «پیشرفت مستمر و خطی» تعریف میشد. این تعریف نیازمند بازنگری است؛ اخبار در دنیای رسانههای امروز از واقعیت دیگری خبر میدهند.
نجیب محفوظ، رماننویس برجستهی مصری، تحت تأثیر اندیشههای هانری برگسون، فیلسوف فرانسوی، به درک تازهای از زمان تاریخی و نسبت آن با اخلاق دست یافت. محفوظ در رمانهای خود، این درک روادارانه از زمان و اخلاق را در نگاه تازهاش به تاریخ مصر بازتاب میدهد.
سخنرانی دریافت جایزهی نوبل ادبیات ۲۰۱۶
وقتی باخبر شدم که برندهی جایزهی نوبل ادبیات شدهام، از خودم پرسیدم واقعاً ترانههای من چطور به ادبیات مربوط میشوند؟ دربارهاش فکر کردم و خواستم این ارتباط را بشناسم. حالا میخواهم سعی کنم آن را برای شما نیز بازگو کنم. البته به احتمال زیاد، از پسش بر نخواهم آمد، ولی سعیام را میکنم، و امیدوارم که حرفهایم شایان توجه و هدفمند باشند...
در قرون وسطا، فیلسوفان مسلمان به شدت متکی به تبادل افکار با همکاران یهودی و مسیحی خود بودند. همکاری متفکران متعلق به ادیان مختلف در زمینهی فلسفه رخدادی کمنظیر بود که ارزش و اهمیت اندیشهورزی بدون تسلیم شدن به تعصبات دینی را به نمایش میگذاشت.