چگونه خودنگاری به ابزاری برای مبارزه با نژادپرستی و تبعیض بدل شد
پرشِس ادِسینا
استفاده از هنر خودنگاری برای اعتراض و نافرمانی از هنجارهای اجتماعی سابقه‌ای طولانی دارد و امروز هم به وسیله‌ای برای اعتراض به تبعیضات نژادی در آمریکا تبدیل شده است.
روان‌درمانی چه می‌کند؟
الیتسا درمندژیسکا
در سال ۲۰۰۶، گروهی از پژوهشگران نروژی شروع به مطالعه‌ی این موضوع کردند که چگونه روان‌درمانانِ باتجربه به مردم کمک می‌کنند که خود را تغییر دهند. این گروه که میکائیل رونستاد، استاد روان‌شناسی بالینی در دانشگاه اسلو، آن را رهبری می‌کرد، پنجاه بیمار و درمانگرانشان را دنبال کردند و آن‌چه درمان‌گران را اثرگذار می‌کرد با دقتِ کامل به جزئیات، زیر نظر گرفتند.
«سنت قدرتمندتر از قانون سرکوب می‌کند»
فرناز سیفی در گفتگو با مهناز محمدی، کارگردان فیلم «پسر-مادر»
فیلم «پسر- مادر»، اولین ساخته‌ی بلند سینمایی مهناز محمدی، با استقبال خوب بسیاری از جشنواره‌های خارجی و تماشاگران مواجه شد و توانست در جشنواره‌ی فیلم رم، برنده‌ی ۲ جایزه‌ی بهترین فیلم و بهترین کارگردانی شود. با مهناز محمدی گفت‌وگو کردم و از او درباره‌ی این فیلم و نگاهش به تبعیض و ستم‌های درهم‌تنیده علیه زنان بیوه در ایران پرسیدم.
امپراتوری اخلاقی آشوکا در هند
سونام کاچرو
در شگفت می‌مانیم که کجا می‌شود نمونه‌ای از نیکی را در دنیای سیاست امروز پیدا کرد. آشوکا، امپراتور هند باستان، تصور می‌کرد که انتشار آرمان‌های او برای گسترش نیکی اهمیت دارد. نهرو زمانی مصرانه از اعضای مجلس قانون اساسی خواسته بود به خاطر بیاورند که امپراتوری آشوکا «دوران جهانی» بودن هند بوده: دورانی که کشور هند همسایگانش را نه از راه جنگ که از راه فرهنگ زیر نفوذ می‌گرفت.
پرتگاهِ اجاره‌نشینی
مزدک شهسواری
چند روز پیش در خیابانی در تهران چشم‌ام خورد به پلاکاردی که در آن شهرداری از مالکانی تشکر کرده بود که در زمان همه‌گیریِ ویروس کرونا از مستأجران اجاره‌بها نمی‌گیرند. احتمالاً این اولین‌بار است که در فضاهای عمومی، مالک و مستأجر مورد خطابِ نهادهای رسمی قرار می‌گیرند. نظارت و دخالت دولت در بازار مسکن در این چند دهه به همین توصیه‌ها و خط و نشان‌های بی‌ضمانت ختم شده است.
اَبَرقهرمانان داستان‌های علمی-تخیلی چطور به آینده شکل می‌دهند؟
ایوان ریس موروس
در ۱۸ آوریل ۱۹۳۸، قهرمانی از نوعی تازه از صفحات نشریه‌ی «اکشن‌کامیکس» پر کشید! این قهرمان سوپرمن بود، و این قصه‌ی مصور داستان خاستگاه فرازمینی او، آمدنش به زمین و به دست آوردن قدرت‌های فراانسانی‌اش را روایت می‌کرد. «اکشن‌کامیکس» خود نمونه‌ای از افزوده‌ای تازه به انواع ادبی بود. قصه‌های مصور، ارزان، ناماندگار، رنگارنگ و براق بودند: داستان‌های اساساً عامه‌پسندی که بازار خوانندگان مرد جوان را هدف گرفته بود.
۱۹۷۹، سالی که دنیا دگرگون شد
ژوسلین کولون
به باورِ امین مَعلوف، نویسنده و جُستارنویسِ لبنانی‌تبار فرانسوی و عضو فرهنگستان فرانسه، بسیاری از رویدادهای پیچیده و از نظر نمادین مهمی که در دورانِ ما روی داده‌اند ــ از سقوط دیوار برلین گرفته تا فروریختن برج‌های دوقلوی مرکز تجارت جهانی نیویورک در اثرِ انفجارهای تروریستی ــ مبداء واحدی دارند: سال ۱۹۷۹. سالی که دنیای ما هنوز با پیامدهای آن مواجه است.
هشتاد و دو نامه ــ صادق هدایت
فرشته مولوی
از میان نویسندگان بزرگ، یکی هم صادق هدایت است. هدایت همچنان و هنوز دُر یگانه‌ی دریای ادب فارسی در این روزگار مدرن است. بخشی از این یکتایی به پیشکسوتی او در پی‌ریزی بنای داستان مدرن فارسی برمی‌گردد؛ بخشی به ارزش کارهای ادبی و تجربه‌های نوشتاری جوراجورش؛ بخشی به اهمیت دوره‌‌ی تاریخی زمانه‌اش؛ و بخشی که شاید بیش‌ترین و بزرگ‌ترین است، به شخصیت تأثیرگذار و روش و منشِ «خلاف‌آمدِ عادت» او.
بخارای من، ایل من ــ محمد بهمن‌بیگی
فرشته مولوی
ایل ترک یا ترک-زبان قشقایی، اگر بنا به یکی از ترانه‌های ایلی از تبریز آمد یا اگر از هر کجای دیگر، به جایی رسید که فارس را وطن بداند و به گفته‌ی محمد بهمن‌بیگی، نویسنده‌ی بخارای من،ایل من، «کلمه‌ی شهر را فقط شایسته‌ی شیراز» بینگارد.
حدیث نفس ــ حسن کامشاد
فرشته مولوی
اگر خواننده‌ای چندان هم اهل سرگذشت‌خوانی نباشد، نگاهی گذرا به فهرست مطالب کتاب حدیث نفسِ حسن کامشاد می‌تواند میل به خواندن را در او بیدار کند. چرایش هم در این است که نویسنده در زندگی خود با آدم‌های اسم-و-رسم‌دارِ زیادی سر-و-کار داشته و بنابراین برخی از خاطره‌های خودش از برخی از آ‌ن‌ها را در کتاب گنجانده.
بهای عشق و سرمستی ــ تقی مدرّسی
فرشته مولوی
تقی مدرسی با نوشتن داستانی بر پایه‌ی روایت‌های توراتی و پیرامون رودررویی خدا و شیطان و عشق و خداترسی به درونمایه‌ی تنهایی و جداماندگی از جمع می‌پردازد. او که با ترجمه‌ی فارسیِ کتاب مقدس انس و الفتی دارد، زبان داستانش را هم با تأثیر از نثر این کتاب برمی‌سازد تا رنگ و بوی دیرینگی زمینه و بُن‌مایه‌ی فلسفی آشکار باشد.
آن سویِ بام ــ بزرگ علوی
فرشته مولوی
رمان چشم‌هایش با تابلویی به همین نام آغاز می‌شود. راوی که ناظم مدرسه‌ای‌ست، می‌خواهد رمز و راز این پرده‌ی نقاشی را دریابد. نقاش، استاد ماکان، از ناسازگاران با دیکتاتوری رضاشاه بوده و در تبعید مرده. راویِ کنجکاو سرانجام با پیگیری زنی را پیدا می‌کند که نقاش چشم‌هایش را کشیده.
گلگشت در وطن ــ ایرج افشار
فرشته مولوی
نمونه‌ای ستایش‌برانگیز از عشق بی‌سر-و-صدا و پرریشه و پربار-و-بر به وطن را می‌شود در کار و زندگی ایرج افشار یافت. افشار همیشه برای میهنش پایی پوینده، چشمی بیننده، گوشی شنونده، و دستی نویسنده داشت؛ و چه در حضر و چه در سفر، شناسا و شناسنده‌ی ایران‌زمین بود.
هویت ایرانی و زبان فارسی ــ شاهرخ مسکوب
فرشته مولوی
شاهرخ مسکوب از چهره‌های برجسته‌ی روشنفکری ایران و نویسنده‌ای با کارهای ارزشمند است. مسکوب در مقام پژوهشگری آزاد (در برابر پژوهشگر دانشگاهی) به‌رغم سختی‌های زمانه و پست-و-بلند زندگی سیاسی-اجتماعی پرتنش توانسته با پشتکار و کوششی ستودنی چند کار درخشان پژوهشی از خود به یادگار بگذارد.
کرونا و جهان دیگر ما
گفتگوی تورج اتابکی و مهرزاد بروجردی
از زمستان ۱۳۹۸ که جهان دچار ویروس کرونا شده، و هنوز نمی‌دانیم چه زمانی از آن خلاص خواهد شد، بحث‌های زیادی درباره‌ی پیامدهای اجتماعی، اقتصادی سیاسی و فرهنگی این بیماری مطرح شده است. این گفتگوها به بررسی پیامدهای کرونا برای جهان ما، و برای ایران پرداخته است.
کرونا و جهان دیگر ما
گفتگوی تورج اتابکی و ارکیده بهروزان
از زمستان ۱۳۹۸ که جهان دچار ویروس کرونا شده، و هنوز نمی‌دانیم چه زمانی از آن خلاص خواهد شد، بحث‌های زیادی درباره‌ی پیامدهای اجتماعی، اقتصادی سیاسی و فرهنگی این بیماری مطرح شده است. این گفتگوها به بررسی پیامدهای کرونا برای جهان ما، و برای ایران پرداخته است.
کرونا و جهان دیگر ما
گفتگوی تورج اتابکی و علی بنوعزیزی
از زمستان ۱۳۹۸ که جهان دچار ویروس کرونا شده، و هنوز نمی‌دانیم چه زمانی از آن خلاص خواهد شد، بحث‌های زیادی درباره‌ی پیامدهای اجتماعی، اقتصادی سیاسی و فرهنگی این بیماری مطرح شده است. این گفتگوها به بررسی پیامدهای کرونا برای جهان ما، و برای ایران پرداخته است.
کرونا و جهان دیگر ما
گفتگوی تورج اتابکی و عباس امانت
از زمستان ۱۳۹۸ که جهان دچار ویروس کرونا شده، و هنوز نمی‌دانیم چه زمانی از آن خلاص خواهد شد، بحث‌های زیادی درباره‌ی پیامدهای اجتماعی، اقتصادی سیاسی و فرهنگی این بیماری مطرح شده است. این گفتگوها به بررسی پیامدهای کرونا برای جهان ما، و برای ایران پرداخته است.
«نمی‌خواهم بمیرم» ــ قتل‌های ناموسی در ترکیه
مهدی شبانی
تابستان سال گذشته، در ترکیه زنی به نام امینه بلوت به دست شوهر سابق‌اش و پیش چشمان دختر ۱۰ ساله‌اش با ضربات چاقو به قتل رسید. فریادهای امینه لحظاتی قبل از مرگش که می‌گفت «نمی‌خواهم بمیرم»، تبدیل به شعار فعالان علیه زن‌کشی در ترکیه شده است. این گزارش از مهدی شبانی در استانبول نگاهی‌ست به قتل‌های ناموسی در ترکیه.
مارکوزه و مسکنِ کالایی‌شده: به یاد آسیه پناهی
پگاه بهروزی نوبر
سقف بالای سرت، آسمان باشد یا چادری پلاستیکی... زمین زیر پایت، بام ساختمان «دیگران» باشد یا زمین موقوفه‌ای که آسیه از آن بیرون رانده شد، داستان همان بحران مسکن و حق دسترس به آن برای گروه‌های کم‌برخوردار یا به‌حاشیه رانده شده است. مسئله‌ای جهانی که با کمی اغماض می‌توان گفت در سراسر دنیا بر اساس منطقی یکسان تولید و بازتولید می‌شود.
ویروس کرونا غرور و خودخواهیِ مردان را برملا می‌کند
نیکولاس کریستوف
در کشورهایی که رهبران مرد دارند به طور میانگین 214 نفر از هر یک میلیون نفر بر اثر ابتلا به ویروس کرونا جان باخته‌اند. در کشورهایی که رهبران زن دارند این رقم یک پنجم، یعنی 36 نفر از هر یک میلیون نفر، است.
سایه‌ی سنگین کرونا بر سر ورزش زنان
شیوا نظرآهاری
تعطیلی ورزش برای ورزش زنان که در حالت عادی نیز همواره سرگرم مبارزه برای جذب منابع مالی، پخش تلویزیونی و دستمزد برابر بوده است، به معنای فاجعه‌ی تمام‌عیار است.