تاریخ انتشار:
1401/08/20
جنبش دادخواهان؛ مادران شنبه
مهدی شبانی ــ نهال تابش
مادران شنبه گروهی از زنان‌اند که از سال ۱۹۹۵ و به دعوت امینه اوجاک شکل گرفت. امینه که ۵۵ روز در جستجوی پسرش، حسن اوجاک، بود در نهایت جسد شکنجه‌شده‌ی او را در گورستان افراد بی‌هویت یافت. این زنان هر شنبه ظهر، نیم ساعت در میدان گالاتاسرای ترکیه گرد هم می‌آمدند. این گردهمایی در اعتراض به ناپدیدشدن‌های اجباری و قتل‌های سیاسی ترکیه در جریان کودتای نظامی دهه‌ی ۸۰ و ۹۰ میلادی است. از سال ۲۰۱۹ به دلایل «امنیتی» گردهمایی این زنان در گالاتاسرای ممنوع اعلام شده است.
آهنگِ «مادرم شنبه است» از گروه «باندیستا» به یکی از نمادهای این مادرانِ دادخواه در عرصه‌ی موسیقی تبدیل شده است. در این ترانه راوی مادرش را به نام روزهای هفته می‌خواند. مادری که از یکشنبه تا جمعه مادری معمولی است اما شنبه‌ها فریاد می‌شود. صدایی که فرزندِ گم شده‌اش را همه‌جا می‌جوید. مادری که همراه با مادرانی دیگر فارغ از جغرافیا و زبان و فرهنگ دادخواه فرزند است.
این روایت مخاطب را به جستجو و همراهی ترغیب می‌کند. چرا که راهِ فرزندِ «مادر من شنبه است» از مادران میدان مایو، رام‌الله، غزه و ایتالیا جدا نیست. هرکجا که حکومتی به ستم فرزندی را بلعیده است مادران گرد هم می‌آیند. متن کامل ترانه‌ی «مادرم شنبه است»:
مادرم یکشنبه‌ها بچه‌اش رو بیدار نمی‌کنه
مادرم دوشنبه‌ها برگ چای در قوری‌ست
مادرم سه‌شنبه‌ها تور عزا یا عروسیه
مادرم چهارشنبه است، اگر ندیدینش، گولش رو نخورین
مادرم پنجشنبه است، خوب می‌دونه شکنجه چیه
جمعه‌ها مادرم به تمام گوشه‌های ناپیدا سرک می‌کشه
مادرم شنبه است، و به هر زبانی فریاد سر می‌ده
مادرم شنبه است، تصویری رنگ‌باخته در دستانش
مادرم شنبه ست، خشمش دادخواهی می‌کنه
پیدا کن مرا، در قعر چاهی
پیدا کن مرا، برهنه بر ساحلی
بر قایق شکنجه، هوشیار از شوک الکتریکی
گم شده در سربازخانه‌ای
مادر، در کناره‌ی خیابانی
بی‌نام، بی‌نوا، بر گوری بی‌کس
پیدا کن مرا، زیر سنگی که بر آن نوشته «غایبان را از دست داده‌ایم»
مادر، پیدا کن مرا در میان مادران آرژانتینی
در میدان مایو
مادر پیدا کن مرا در میدان گالاتاسرای
در میان مادران رام‌الله
مادران غزه
در گتوهای ورشو پیدایم کن مادر
در چشم‌های مادران نیکولا و بارت
مادر مرا پیدا کن
پیدا کن مرا
مرا در خیابان پیدا کن مادر، وقتی که همراهانم هنوز فریاد می‌زنند
مادر، پیدا کن مرا، پیدا کن مرا، در یک صبح
در چشم‌های مردی که می‌خواند «یک صبح»
در میان کلمات زنانی که قرآن می‌خوانند
پپدا کن مرا مادر، در چشمان احمد کایا
پیدا کن مرا مادر
