نظامیان آرژانتینی که در سال ۱۹۷۶ پس از کودتا علیه ایزابل پرون، رئیسجمهورِ وقت، قدرت را در دست گرفتند در «فرایند سازماندهیِ مجددِ ملی» ــ که بعدها به «جنگ کثیف» شهرت یافت ــ به آدمربایی، شکنجه و قتل مخالفان و دگراندیشان پرداختند. وقتی در سال ۱۹۸۳ بساط دیکتاتوریِ نظامیان برچیده شد، گروههای مدافع حقوق بشر، تعداد «ناپدیدشدگان قهری» را بین ۱۵ تا ۳۰ هزار نفر تخمین میزدند.
مادران شنبه گروهی از زناناند که از سال ۱۹۹۵ و به دعوت امینه اوجاک شکل گرفت. امینه که ۵۵ روز در جستجوی پسرش، حسن اوجاک، بود در نهایت جسد شکنجهشدهی او را در گورستان افراد بیهویت یافت. این زنان هر شنبه ظهر، نیم ساعت در میدان گالاتاسرای ترکیه گرد هم میآمدند. این گردهمایی در اعتراض به ناپدیدشدنهای اجباری و قتلهای سیاسی ترکیه در جریان کودتای نظامی دههی ۸۰ و ۹۰ میلادی است.
نقشهای با خاطرهها، صداها و تصویرهایی از خیابانهای تهرانِ دههی شصت، به روایت مبارزان سیاسی آن دوران. مهدی شبانی با بهار مجدزاده هنرمند و طراح این نقشه گفتگو کرده است.
مادران شنبه، زنانی که فرزندانشان در خشونتهای سیاسی ترکیه ناپدید شده و به قتل رسیدهاند، سالهای زیادیست که هر هفته همراه با خانوادههایشان در مرکز شهر استانبول جمع میشوند تا برای ناپدیدشدگانِ خود دادخواهی کنند. مهدی شبانی در این گزارش ویدیوئی داستان آنان را نقل کرده است.
شبکهی کرکس به طور رسمی در نوامبر ۱۹۷۵ تشکیل شد، زمانی که مانوئل کونترِراس، رئیس دستگاه اطلاعاتیِ پینوشه، 50 افسر اطلاعاتی را از شیلی، آرژانتین، اروگوئه، پاراگوئه، بولیوی و برزیل به دانشکدهی جنگ در خیابان مرکزی سانتیاگو، لا آلامِدا، دعوت کرد. پینوشه شخصاً از آنها استقبال کرد.
«دادخواهی مادرانه»، شیوهی مواجهه با فراموش کردن سرنوشت گمشدگان قهری است. جدال مادران دادخواه با بیعدالتی را زنان روسری سفید میدان «پلازا مایو»ی بوئنوس آیرس بر سر زبانها انداختند. اما پیش از زنان آرژانتینی، سالهای متوالی بود که مادران مکزیکی به شکل پراکنده از این شیوهی مبارزه با فراموشی بهره برده بودند.