زنان

«ما دیگر به عقب برنمی‌گردیم! من دیگر آن کامله‌ی هجده ساله نیستم که سه چادری را کهنه کنم و تمام قوانین را که ازطرف طالبان وضع شود بپذیرم.» این‌ها «خط سرخ» کامله صدیقی، یکی از زنان افغانستان است. زنانی که این روزها با اعلام خطوط سرخ‌شان، خواهان حفظ دستاوردهای‌شان در دو دهه‌ی گذشته و سهیم شدن در مذاکرات صلح با طالبان هستند.

در روزهای پس از بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی توسط آمریکا، سر و کله‌ی زن مرموزی در مطبوعات پیدا شد. روزنامه‌ها به مردم گفتند که یک «تبعیدیِ رایش سوم» یا به تعبیر معنی‌دارتری، یک «زن یهودی فراری» اسرار هسته‌ایِ لازم برای استفاده‌ی نظامی از اورانیوم را ربوده و از آلمان نازی گریخته است. دکتر لیز مایتنِر، فیزیک‌دان هسته‌ای، یک‌شبه به شهرتی زودگذر دست یافت و مطبوعات از او با عناوینی همچون «مادر یهودی بمب اتم» و «دانشمند پناهنده‌ی قهرمانی» یاد کردند که مانع از دستیابی نازی‌ها به سلاح هسته‌ای شد.

چون پیوند عمیقی میان سلطه‌ی مردانه و مشروعیت سیاسی وجود دارد، بسیاری از انقلابیون و ضدانقلابیون از شبح قدرت زنان برای بی‌اعتبار کردن حکومتی که قصد سرنگونی‌اش را داشته‌اند، استفاده کرده‌اند. اما وقتی خودشان به قدرت رسیده‌اند برای اعتبار بخشیدن به اقتدارِ خود از حقوق زنان کاسته‌اند.

زنان هنرمند بسیاری بوده‌اند، در طول قرن‌ها، که کارشان ناشناخته مانده، و برخی حتی شاهکارهایی خلق کرده‌اند که کسی ندیده است. یکی از این هنرمندان زنی است به نام پلائوتیلا نلی، که شاهکاری از او بعد از پنج قرن، در دست ترمیم است و امسال بر دیوارهای موزه‌ی سانتا ماریا نوولا در فلورانس به نمایش گذاشته خواهد شد.

فیلسوفان امروز بیش از پیش به سهم فیلسوفان زن در تاریخ فلسفه‌ی اروپا پی‌برده‌اند؛ زنانی چون الیزابت بوهمیایی، مارگارت کاوندیش و آن کانوی در قرن هفدهم. در واقع، مجموعه‌ی جدیدی که انتشارات دانشگاه آکسفورد با عنوان «تاریخ جدید فلسفه‌ی آکسفورد» منتشر کرده است، احتمالاً انقلابی در نگاه ما به تاریخ فلسفه به پا خواهد کرد. اما جدای از اروپا، فیلسوفان زن در مجموع نادیده گرفته می‌شوند و سهم آنها عمدتاً ناشناخته باقی مانده است.