سایه‌ی آلیوشا بر دوراهی‌های اخلاقیِ جنگ‌های مدرن

فرشته قادری

ایوان کارامازوف از برادرش آلیوشا می‌خواهد که فرض کند قدرتی دارد که به واسطه‌ی آن، بتواند جهانی را بیافریند که در آن، آدم‌ها تا ابد در صلح و صفا و خوشبختی به سر برند. ایوان می‌گوید، فقط یک مشکل کوچک وجود دارد: تو باید برای رسیدن به چنین دنیایی، یک کودک بی‌گناه را تا سرحد مرگ شکنجه بدهی. 

روایت‌هایی از کشف حجاب: «فکر می‌کردم مردانگی این است که به حجابِ خواهر و مادرت گیر بدهی»

مریم فومنی

سحر که در یک خانواده‌ی سنتی در جنوب تهران بزرگ شده، در اواخر دبیرستان، ابتدا چادر و سپس حجاب را کنار گذاشت. او که نام و مشخصات واقعی‌اش به درخواست خودش محفوظ نگه‌داشته شده، درباره‌ی تجربه‌اش از برداشتن حجاب می‌گوید.

اعترافات اجباری، حنایی که کم‌کم رنگ می‌بازد

هرمز دیّار

سیاهی، تنگنا و انزوای زندان که روزگاری تنها به‌عنوان حبس استفاده می‌گردید و ابزاری بود برای جداگرداندن «تن» متهم از مابقی دنیا، اینک ابزاری شد برای منزوی‌گرداندن «روان» متهم، برهم‌زدن ذهن و قوه‌ی تمیز او و اعتراف‌گیری هرچه آسان‌تر و سریع‌تر. بازجویان حتی از علم نوپای روانشناسی برای درهم‌شکستن روح و روان متهم مدد گرفتند.

گزارش سفر به ترکمن‌صحرا

کاظم سادات اشکوری

کاظم سادات اشکوری شاعر است اما گزارش‌نویس زبده و ورزیده‌ای هم هست. گزارش‌های او، به‌خصوص از نواحی روستایی ایران، دل‌انگیز است و بوی کوهستان و بنفشه‌ی کوهی می‌دهد. شعرگونه است و خواننده را به یاد طبع بلند فرخی سیستانی می‌اندازد. این گزارش را او از سفر به ترکمن‌صحرا نوشته است.

اگر زنان اینترنت را اداره می‌کردند...

سندی اونگ

اکثر افرادی که در ابداع و توسعه‌ی فضای مجازی قدرت تصمیم‌گیری داشتند مردانی سفیدپوست و دگرجنس‌گرا بودند. آیا اگر به جای آنها مردمی با جنسیت‌ها و گرایش‌های جنسی و نژادی مختلف این مسئولیت را بر عهده داشتند اکنون با اینترنت کاملاً متفاوتی مواجه بودیم؟

ارامنه‌ی گمشده‌ی غازی‌عین‌تاپ

اومیت کورت

ارامنه‌ی عین‌تاب  از خانه‌هایشان، محله‌هایشان و شهری که در آنجا به دنیا آمده و بزرگ شده بودند، بیرون رانده شدند. مالکان دارایی‌های منقول و غیرمنقول تغییر یافتند. سلب مالکیت ارامنه از تمامی اموالشان شهر ترکیِ یکدستی را بنا کرد که من در آن پرورش یافتم. دارایی‌های خانواده‌های ثروتمند امروزی با دستبرد به مال ارامنه و اغلب کشتن همسایگانشان به دست آمده است.

عبدالرحیم جعفری پیش‌آهنگ نشر در ایران

پرویز نیکنام

عبدالرحیم جعفری بزرگ‌ترین انتشاراتی ایران و خاورمیانه را در سه دهه ایجاد کرد. بیش از ۲۸۰۰ عنوان کتاب منتشر کرد و ۱۵ فروشگاه داشت و حدود ۳۰۰ نفر نیز به‌طور مستقیم برایش کار می‌کردند. بیشتر از سه دهه نیز تلاش کرد تا امیرکبیر را دوباره به دست بیاورد اما نتوانست.

فمینیسم و دولت

دبیر مجموعه: نازنین شاه‌رکنی

تلاش و مبارزه برای بهبود وضع حقوقی و سیاسی زنان خواه ناخواه اغلب در داخل مرزهای دولتی رخ می‌دهد. خیلی وقت‌ها نابرابری‌هایی که فمینیست‌ها با آن مبارزه می‌کنند حاصل عملکرد همین دولت‌هاست. فمینیست‌ها با دولت‌ها چه باید بکنند؟ آیا باید به دنبال کمک گرفتن از آنها باشند؟ باید سعی کنند نادیده‌شان بگیرند و انرژی‌شان را صرف تقویت جامعه‌ی مدنی و توانمندسازی زنان کنند؟ آیا کار با دولت به معنای در خدمت دولت بودن است؟ این مبحث که به کوشش نازنین شاه‌رکنی تنظیم شده به تحلیل‌ها و تجربه‌های مختلف فمینیست‌ها در ترسیم روابط با دولت‌ها می‌پردازد.

مجموعه مقالات این مبحث را در اینجا می‌توانید دریافت کنید.

زندگی و نجوایِ مرگ

ایرج قانونی

مرگ رشتهی مکر و نیرنگ را می‌بُرد. مرگ راستگوی بی‌همتای جهانِ پر مکر ماست. مرگ در زندگی نشانه‌ای راست است. مرگ سیاسی سخن نمی‌گوید. با ما به راستی سخن می‌گوید. مرگ اصلاً تَرک سیاست، و ترک هر گونه سیاستِ زندگی است. از جمله سیاست مال‌اندزی به ظلم و زور.

روایت‌هایی از کشف حجاب: «یا لباسِ پوشیده‌تر تن‌ات کن یا کنارت راه نمی‌روم»

مریم فومنی

هانیه، روزنامه‌نگاری ۳۰ ساله است که در یک خانواده‌ی مذهبی طبقه‌ی متوسط بزرگ شده است، خانواده‌ای که پس از انقلاب ۵۷ مذهبی شدند و او را از دوره‌ی دبستان به مدرسه‌ای فرستادند که پوشیدن چادر در آن اجباری بود. او که در دوره‌ی راهنمایی به خاطر فضای گروه دوستان محجبه‌اش به حجاب علاقه‌مند شد، این حجاب و چادر را تا دوره‌ی دانشجویی به خواست خودش بر سر داشت.

نگاهی به اندیشه‌ها‌ی فوکویاما، دویل و گَت در باب صلح

دن کورجسکو

پیش از آنکه تانک‌های پوتین به اوکراین سرازیر شوند این باور به طور جدی وجود داشت که جهانِ امروز ما در مقایسه با اکثر اعصار پیشین صلح‌آمیزتر شده است و همین باور بسیاری از اندیشمندان پیشرو را بر آن داشت تا نظریه‌هایی را در شرح و توضیح این وضعیتِ مسرت‌بخش ارائه کنند. در ادامه اندیشهی سه متفکر بزرگ در باب صلح را مرور می‌کنیم.

راز والدگری قطبی؛ والدگری برای بقا

سووی پیلوی کینگ

هر سال در ماه ژوئن یا ژوئیه، در مناطق شمالیِ فنلاند، نروژ و سوئد خانواده‌های پرورش‌دهنده‌ی گوزن برای شرکت در یکی از بزرگ‌ترین برنامه‌های سال یعنی مراسم «نشان‌گذاری» زیر آفتاب نیمه‌شب قطبی گرد هم می‌آیند، مراسمی که طی آن بچه‌گوزن‌ها با نشان مخصوص صاحبشان علامتگذاری می‌شوند.

در جست‌وجوی بتهوونِ سرخ؛ کنکاشی در سازوکار دروغ‌گویی در نظام‌های تمامیت‌خواه

هرمز دیّار

برخی فیلسوفان، مثل آگوستین قدیس و امانوئل کانت، دروغ را مطلقاً منع می‌کنند، بعضی دیگر، همانند افلاطون، دروغ‌گفتن را در بعضی مواضع نظیر طبابت و زمامداری، جایز می‌شمارند. افلاطون راست‌گویی را بسیار مهم می‌‌داند اما دروغ را «زهری» می‌‌نامد که «خاصیت دارویی» دارد. با وجود این، به‌باور او، چنین «زهری» باید در اختیار طبیبان یا زمامداران باشد.

جمشید بهنام، جامعه‌شناس سیاست‌گذار

علی بزرگیان

علی بزرگیان از گزارشگران جوانی است که در مجله‌ی اندیشه‌ی پویا قلم می‌زند و معمولاً گزارش از شخص می‌نویسد. در اینجا گزارش مربوط به جمشید بهنام، روشن‌فکر برجسته‌ی ایرانی و نویسنده‌ی کتاب معروف ایرانیان و اندیشه‌ی تجدد، را می‌خوانید که در آبان ۱۴۰۰ در پاریس درگذشت.

روایت‌هایی از کشف حجاب: «زندانی‌ات می‌کنیم و به همه می‌گوییم که تو مرده‌ای»

مریم فومنی

بسیاری از ما زنانی را از دور و نزدیک می‌شناسیم که زمانی باحجاب و چادری بوده‌اند و حالا حجاب ندارند. اما داستان زندگی این زنان و مسیری که از چادر تا بی‌حجابی پیموده‌اند کمتر شنیده شده است.

پیشکش می‌آرمت ای معنوی، بخش دوم

ایرج قانونی

باید «خود» را رام کرد، از اینجا و آنجای پراکنده‌ساز، از دغدغه و آشوب‌ها و تفرقه‌ی ذهن رهانید و او را از آنِ خودش ساخت، باید «خود» را به راه آورد، اما نخست باید به آن چنگ انداخت و بیدار کرد و پالایش کرد، باید ضمیر را صافی کرد تا کاری کارستان شروع شود، یعنی آموزشی پویا و پویشگر، و نه منفعل، آموزشی زایا و آفرینشگر.

عشق، نقطه‌ی مغفول زندگی‌نامه‌های زنان؛ نگاهی به کتاب «رادیکالیسم، عشق و جنسیت»

منصوره شجاعی

کتاب مورد بحث، یادنامه‌ای است از زندگی النور مارکس، رزا لوکزامبورگ، اما گلدمن و هانا آرنت؛ چهار زن پرآوازه در عالی‌ترین سطوح اندیشه و فعال در جنبش‌های ترقی‌خواهانه‌ی قرون نوزدهم و بیستم اروپا.

قمرالملوک وزیری، بانوی اول موسیقی ایرانی

پرویز نیکنام

قمرالملوک وزیری، از تأثیرگذارانِ موسیقی ایرانی در قرن گذشته، ویژگی‌هایی در زندگی‌اش داشت که هرکدام به نوعِ خود منحصربه‌فرد است: او از محبوب‌ترین خوانندگان دوران خود بود، نخستین زنی بود که بدون حجاب روی صحنه حاضر شد، انسان سخاوتمندی بود و همواره به امور نیازمندان می‌پرداخت. اما در زندگی‌اش با چالش‌هایی از جمله اعتیاد نیز همراه بود.