به بام خواندنِ سپیده؛ منوچهر یکتایی

نادیا مراد به همراه دنیس موکویگی برنده‌ی جایزه‌ی صلح نوبل ۲۰۱۸ شد. او در سخنرانی‌اش در اسلو گفت تنها جایزه‌ای در جهان که می‌تواند شرافت ما را بازگرداند عدالت و مجازات مجرمان است. نادیا از اقلیت قومی-مذهبیِ ایزدی اهل روستای کوجو در عراق و از قربانیان داعش است که در سال ۲۰۱۴ شش برادر و مادرش در کنار ۶۰۰ نفر ایزدی در حمله‌ی داعش به روستای آنها کشته شدند و خود او نیز برای مدتی به اسارت داعش در آمد.

همزمان با سی وچهارمین جشنواره‌ی موسیقی فجر، اجرایی در خیابان داشتم در مقابل تالار وحدت، اجرای ناله سرکن. اجرایم برای صداهایی که برای خواندن ترکِ وطن می‌کنند، برای نگاه پرحسرت دختر نوازنده‌ی اصفهانی که پارسال نگذاشتند روی صحنه برود، و برای تمام زنان سرزمینم بود که لالایی‌هایشان هم بی‌ صداست.

عسل باقری، دکترای زبانشناسی و نشانه‌شناسی و مدرس دانشگاه سوربن پاریس در کنفرانس «انقلاب ایران، پس از ۴۰ سال: گسست‌ها و پیوستگی‌ها» بررسی گرایش‌ها و جریانات سیاسی در ایران امروز را موضوع سخنرانی‌اش قرار داده بود.

نسیم خاکسار، نویسنده و نمایشنامه‌نویس با مروری بر داستان‌ها و شعرهای منتشر شده در چهار دهه‌ی بعد از انقلاب، گزارشی مختصر از انعکاس روایت زندگی مردم در ادبیات ارائه می‌دهد و بازتاب دیدگاه‌های آن‌ها از انقلاب و واقعیت برخواسته از دل آن را در شعر و داستان‌های منتشر شده در این ۴۰ سال بررسی می‌کند.

جلیل روشندل، استاد علوم سیاسی و امنیت بین‌الملل دانشگاه کارولینای شمالی، در کنفرانس «انقلاب ایران، پس از ۴۰ سال: گسست‌ها و پیوستگی‌ها» به «پارادایم سیاست خارجی ایران» پرداخت.

عمار ملکی، استادیار علوم سیاسی در دانشگاه تیلبرگ هلند، در سخنرانی خود در کنفرانس «انقلاب ایران، پس از ۴۰ سال: گسست‌ها و پیوستگی‌ها» به گرایش‌ها و جریانات سیاسی در ایران امروز پرداخت.

۱۲۸۵ پس از پیروزی مشروطه، زنان با نوشتن در روزنامه‌ها، اعتراض به قوانین نابرابر خانواده و به‌ویژه سن پایین ازدواج، تعدد زوجات و حق نابرابر در طلاق را آغاز کردند.

۱۳۱۰ با تصویب «قانون راجع به ازدواج»، در دوران رضا شاه، ثبت ازدواج و طلاق در محضر اجباری شد؛ حداقل سن ازدواج دختران ۱۳ سال شد و مردها مکلف شدند که اگر زن دیگری دارند، قبل از ازدواج مجدد اطلاع دهند.

۱۲۸۶ قانون اساسی مشروطه، زنان را در ردیف دیوانگان، مجرمان و کودکان قرار می‌دهد و آنها را از حق رأی محروم می‌کند. 

۱۲۹۰ محمدتقی وکیل‌الرعایا، نماینده‌ی همدان در مجلس دوم، خواستار حق رأی برای زنان شد، اما باقی نمایندگان مجلس با آن مخالفت کردند.

بهرام بیضائی که چند هفته پیش هشتاد ساله شد، یادی کرده است از مادرش، شادروان نیره موافق که صدمین سالگرد تولد اوست.

۱۲۲۷: نخستین بار، طاهره قر‌ةالعین، از رهبران جنبش بابی، با برداشتن روبنده در ملاء عام کشف حجاب کرد.

۱۲۸۵: در سال‌های پس از مشروطه برخی زنان تحصیل‌کرده، مقالاتی در مخالفت با حجاب می‌نوشتند، روبنده‌‌هایشان را کنار می‌گذاشتند و در مجامع خصوصی چادر و روسری از سر بر می‌داشتند.

زنانی که در معرض خشونت جنسی‌ قرار می‌گیرند به ندرت درباره‌ی تجربه‌ی خود صحبت می‌کنند چون می‌ترسند که حرفشان را باور نکنند. وقتی زنی‌ از آن‌چه بر او رفته صحبت می‌کند، چیزهایی می‌گوید که برایمان باورنکردنی است، چیزهایی‌ که ما را پریشان‌خاطر می‌کند، چیزهایی‌ که انتظار شنیدنش را نداریم، چیزهایی‌ که ما را شوکه می‌کند.

سی سال پیش، در مرداد و شهریور ۱۳۶۷، هزاران زندانی سیاسی در شهرهای مختلف در سراسر ایران به طور مخفیانه اعدام شدند. سازمان «عدالت برای ایران»، در آستانه‌ی روز جهانی ناپدیدشدگانِ قهری (8 شهریور)، پلتفرم چندرسانه‌ای «خاکْ رنج» را رونمایی کرده است که برای نخستین بار مجموعه‌ای از اطلاعات و نقشه‌های گورهای جمعی در گستره‌ی ایران را به همراه ویدئوهایی از شاهدان، اطلاعات مربوط به سربه‌نیست‌شدگان و مقاماتی که مسئول این فجایع بوده‌اند، به دو زبان فارسی و انگلیسی در دسترس عموم قرار می‌دهد.

سعید سلطان‌پور از نخستین جان‌باختگان دهه‌ی 60 است که پس از تیرباران، در خاوران به خاک سپرده شد. او شاعر، نمایشنامه‌نویس و عضو کانون نویسندگان ایران بود که ترانه‌های محبوبی از آلبوم «شراره‌های آفتاب» همچون «سراومد زمستون» و «خون ارغوان‌ها» از جمله سروده‌های اوست. در گفتگوی زیر مهرداد بَران، آهنگساز، رهبر ارکستر و نوازنده‌ای که این آلبوم را ساخته، خاطراتش از آن دوران را تعریف می‌کند.

در این ماه کانون کتاب تورنتو نشست یکصد و سی‌ام خود را به یابود داریوش شایگان اختصاص داد. رامین جهانبگلو و مهدی خلجی دو سخنران این نشست بودند.