در نوروز امسال ترکیه اعلام کرد که با فرمان رئیس جمهور، از پیمان جهانیِ منع خشونت علیه زنان، معروف به پیمان استانبول، خارج شده است. این تصمیم به اعتراضاتی در داخل و خارج ترکیه انجامید و مسئولان اتحادیهی اروپا هم از آن انتقاد کردند. در این گزارش، سیما حسینزاده با نگاهی به سابقهی پیماننامهی استانبول، اهمیت آن و علل اعتراضات جنبش زنان ترکیه را شرح میدهد.
از سال ۲۰۱۲ مهاجرانی که به شهر میتیلان در یونان وارد میشوند مأمنی به نام «پیکپا» داشتند. این کمپ که توسط خود پناهجویان اداره میشد برای بیش از ۳۰ هزار نفر از ملیتها و قومیتهای متفاوت خانهای امن و شرافتمندانه بوده است. در اکتبر سال ۲۰۲۰ مقامات یونانی پیکپا را به دلایلی نامشخص تعطیل کردند.
بیل گیتس زندگی ما را به واسطهی نرمافزار مایکروسافت متحول کرده است؛ او زندگی عدهی بیشماری را از طریق فعالیتهای بنیادش برای ریشهکنیِ بیماریهای فلج اطفال، سل و مالاریا بهبود بخشیده است؛ و اکنون میخواهد با مقابله با تغییرات اقلیمی زندگی ما را نجات دهد.
آیین زرتشتی بیش از هزار سال، تا پیش از ظهور اسلام در قرن هفتم میلادی، دین غالب در ایران بود. بعضی از زرتشتیانی که به اسلام روی نیاوردند از ایران گریختند و به گُجَرات در غرب هند رفتند و به علت اصلونسبِ خود به پارسی شهرت یافتند.
در «مردی که پوستاش را فروخت» [یکی از پنج نامزد نهاییِ جایزهی بهترین فیلم بینالمللی در مراسم اسکار 2021] یک مرد سوری که خواهان مهاجرت به اروپا است، میپذیرد که به بوم نقاشیِ یک هنرمند بحثانگیزِ معاصر تبدیل شود.
انتشار یک عکس جنجالی از مسیو ژوزف نوز بلژیکی وزیر کل گمرکات ایران در زمان مظفرالدین شاه، با لباس آخوندی و عمامه بر سر، با اعتراض عمومی علما مواجه شد و نه تنها پایههای انقلاب مشروطه را بنیان گذاشت بلکه به انقراض سلسلهی قاجار نیز سرعت بخشید.
آخرین روزهای سال ٢٠١۵ میلادی، حدود ٨٨٠ هزار پناهجو که اکثر آنها آوارگان جنگ سوریه بودند در آلمان درخواست پناهندگی دادند. حدود ١۵٠ هزار نفر از این پناهجویان افغانستانی بودند، بخش عمدهای از پناهجویان افغانستانی نه از افغانستان که از ایران به آلمان آمده بودند. آنها آوارهی کدام جنگ بودند؟
فضای شهرها را چه عواملی میسازند و شکل میدهند؟ شهرها در گذشته چگونه با بیماریهای همهگیر مواجه شدهاند و چه تغییرهایی کردهاند؟ شیوع بیماری کرونا چه اثری در فضاهای شهری و خانههای مردم داشته و چگونه ممکن است شهرها را تغییر دهد؟ پگاه بهروزی، پژوهشگر معماری و حوزهی شهری، به بررسی این موضوعات پرداخته است.
این مجموعه نقاشی از مریم صفاجو نقاش ایرانیِ ساکن آمریکاست، که داستانهایی واقعی از سرکوب بهائیان در جمهوری اسلامی ایران را روایت میکند ــ هجوم به خانههای بهائیان، تخریب گورستانهایشان، اخراج از کار، بستن کسبوکارهای بهائیان، اخراج از مدرسه و دانشگاه، آتش زدن خانه و املاکشان، و تیرباران و به دار آویختنشان.
در تحلیل و مخالفت با حکم اعدام زیاد گفتیم و شنیدیم. من، مأمن رضایی، در سلسله پادکستهای «رفیق اعدامی» در تلاش هستم که فهمی از حال و هوای فرد زندانی در لحظاتی به دست آورم که همبندش را، که نقش رفیق و خانواده پیدا کرده، اعدام میکنند.
هژمونی آبی چیست؟ نابرابریهای فزایندهی آبی، هم بین کشورها و هم در داخل کشورهای خاورمیانه، چه نقشی در تغییر ساختار قدرت در این منطقه دارد؟ از استفاده از آب به عنوان نوعی سلاح چه میدانیم؟ پیامدهای سیاسیِ مصرف بیرویهی آبهای زیرزمینی چیست؟ معاهدات بینالمللی دربارهی تسهیم آب و سدسازی چگونه میتواند از منازعات سیاسی بکاهد؟
فهیمه خضر حیدری در این شمارهی ویژه از پادکستِ #غذایای_ایرانی میزبان بسیاری از چهرههای آشنا و دوستداشتنی است تا از بهار و نو شدن و امید و البته سبزیپلو با ماهی بگویند. حال و هوای آشپزخانهی ایرانی در شب عیدِ فرخندهی #نوروز چهگونه است؟ از ایران تا افغانستان و تاجیکستان، مردم برای جشن بزرگِ نوروز چه میکنند؟ چه میپزند؟ چهطوری میپزند و روی سفرهی عید چهها میگذارند؟
دروازه غار زندگیهایی تودرتو دارد، کوچههای باریکِ شلوغ، حیاطهایی پر از بچههای قَد و نیمقَد، اتاقهای بههمچسبیده و بهگفتهی برخی از ساکناناش حریم خصوصی در کار نیست، همه از زندگیِ همسایه خبر دارند، گویی غم و شادی مال همه است، همه در زندگیِ هم شریکاند.
سال 1399 برای اهالی بازار سرمایهی ایران سالی استثنائی در بیش از نیم قرن گذشته بود. بورس تهران توانست از نظر کسب سود، آن هم به دلار و نه ریال، عنوان بهترین بورس دنیارا در بازهی یک ساله، پنج ساله، ده ساله و بیست ساله از آنِ خود کند!
در مثلث نویسنده، متن و خواننده، خواننده نیرویی خدایی دارد زیرا اگر او متن را نخوانَد، هیچچیز به وجود نخواهد آمد و نویسنده درون حروف بیجانِ متن خود گرفتار میماند. علاوه بر این، آغاز کار خواننده به پایان نگارش متن موکول نمیشود بلکه نویسنده به محض اینکه قلم برمیگیرد خوانندهی خود را در ذهن دارد و تصویر خواننده هرگز در جریان کار نگارش ناپدید نمیشود.
در کابل، نوروز به عنوان جشن بهار، نمادی از فرهنگ پارینهی بومی توسط پیر و برنا با مراسم و آداب نوروزی برگزار میشد و میشود. شهر قدیم کابل، قلب تپندهی کابلستان، پیشنهی ۳۵۰۰ ساله دارد و در دامنههای کوه شیردروازه، آسمایی و کاسهبرج در دو طرف دریای کابل از باختر به سوی خاور افتاده است.
اگر گفتگو دربارهی نیچه در دنیای انگلیسیزبانِ امروز جزئی از ادب و فرهیختگی به شمار میرود، همه به لطف یک نفر است: والتر کافمن. مهاجر یهودی آلمانی که در سال ۱۹۳۹ وارد ایالات متحده شد، پس از فارغالتحصیلی از کالج ویلیامز دورهی دکترای خود را در هاروارد متوقف کرد تا در نیروی هوایی ارتش آمریکا ثبت نام و در طی جنگ به عنوان بازجو برای اطلاعات ارتش خدمت کند.
افزایش میزان مهاجرت و تعداد مهاجران در کل دنیا و بهویژه در کشورهای غربی و اروپایی، به انبوهی از درگیریهای پیدا و پنهان میان اکثریتها و اقلیتهای قومی در این کشورها دامن زده است. لیاو اورگاد در کتابش به رابطهی میان اکثریت و گروههای اقلیت در نظامهای لیبرال-دموکراتیک معاصر میپردازد.
لسلی کرن، استاد جغرافیای شهری، محیط زیست و مطالعات جنسیت در تازهترین کتابش «شهر فمینیستی: مطالبهی سهم خود از فضا در جهان ساختهی مردان» نشان میدهد چطور شهرها مکانی ناامن، نامناسب و با امکانات نابرابر و ناچیز برای زنان بوده و همچنان هستند.
گودهارت در کتاب جدیدش میپرسد: «آیا واقعاً میتوانیم ثابت کنیم که مدیر فروش تازهکاری که در یک بنگاه روابط عمومی شهری کار میکند، از یک رانندهی اتوبوس یا یک پرستارِ افراد سالمند، مفیدتر است؟» یا اینکه واقعاً مجربتر است؟ او طبقهبندی نادرست و شرمآوری را که مشاغل مربوط به مراقبتهای اجتماعی را نیازمند مهارت و تجربه نمیداند، به باد انتقاد گرفته است.
مجموعهی «جنگ و ضدجنگ در زمانهی ما» تلاشی است برای درکی واقعبینانهتر نسبت به جنگ و تأمل بر آنچه در دهههای گذشته در مورد عوامل مؤثر در جنگ، اثرات جنگ و پیشگیری از آن یاد گرفتهایم.
آنچه در این دفتر آمده، طیف وسیعی از نظریههای گوناگون در بارهی اعدام است. چند تن از نویسندگان این مجموعه که تجربهی نزدیک و تلخی با اعدام داشتهاند، تجربهی خود را روایت کردهاند و برخی دیگر صرفاً از جنبههای نظری به موضوع پرداختهاند. باید تأکید کرد که هیچ یک از آنان با مجازات جرائم سنگین مخالف نیستند، اما اعدام را، به دلائلی که مطرح میکنند مجازاتی متناسب با جرم و موازین حقوق بشر نمیدانند. در جمعآوری این مطالب سعی شده که همهی دیدگاهها مستدل و منصفانه ارایه شود.
گوته یک وقت گفت که هرچند او تردیدی دربارهی نامیرایی ما (انسانها) ندارد، اما همهی ما نیز یک جور نامیرا نیستیم ــ حتی جلالت زندگی پسین ما بسته به آن است که چه اندازه بزرگ باشیم. به اعتباری این اندیشه پرتویی بر مفهومهای به راستی متضادی که به ذهن میرسد میافکند که، چیرگیِ روح بر مرگ به اندازهی قدرت روح است، یا آنکه هرچه روح مهمتر و جایگزینناپذیرتر باشد نیستیاش تصورناپذیرتر است. «همهی ما یک جور نامیرا نیستیم.»
در این دفتر، برخی مسائل و پرسشهای ابتدایی دربارهی روحانیت با شماری از صاحبنظران مطرح شده است تا مقدمهای برای توجه به اهمیت این صنف را فراهم کند. در گفتگوهای این مجموعه کوشش شده است تا هم گذشتهی روحانیون، خاستگاه فکری و اقتصادی آنها و علت افزایش قدرتشان در صد سال گذشته به اختصار مرور شود، و هم به حوادث پس از انقلاب و تأثیر آن بر دستگاه روحانیت و آیندهی آنان پرداخته شود. روحانیت در فردای ایران چه نقشی میتواند داشته باشد و آیا اساساً امکان نادیده گرفتن آنها وجود خواهد داشت؟
بحران همهگیری ویروسِ کرونا چه چیزهایی را دربارهی جامعه، سیاست، اقتصاد و زندگی ما آشکار کرد؟ چرا غافلگیر شدیم؟ چه عواملی سبب شد که کشورهای گوناگون در مواجهه با آن به شیوههای مختلفی عمل کنند؟ بحران کرونا چه تفاوتها و شباهتهایی با بحران مالی ۲۰۰۸، بحران تروریسم و بحران پناهجویی داشت و در نهایت این تجربه چطور میتواند ما را برای آیندهای بهتر آماده کند؟
اگر شیوع کووید-19 در سال 2021 ادامه یابد و جانِ میلیونها نفر را بگیرد، یا اگر بیماری عالمگیرِ مرگبارتری در سال 2030 بشر را مبتلا کند، نه نوعی بلای طبیعیِ مهارنشدنی خواهد بود و نه عذابی الهی. چنین چیزی نتیجهی قصور بشر و ــ به بیان دقیقتر ــ معلول کوتاهیِ سیاستمداران خواهد بود.
دین به رویکرد دانشمندان نسبت به علم شکل مىبخشد. اما با افزایش و رشد دانش، علم چارهاى جز تجاوز به حریم دین ندارد فقط به این خاطر که هر دو سؤالات مشترکى دارند. از کجا آمدهایم و به کجا مىرویم؟ ماهیت این عالم هستى چیست و آیا ما وجود خاصى هستیم؟
واکسن کووید ما را با چالشهای اخلاقی گوناگونی روبرو کرده است. برخی معتقدند که توزیع واکسن بر اساس میزان ثروت و توانایی خرید کشورها غیراخلاقی است و نتیجهی عکس میدهد. برخی دیگر اما باور دارند که کاملاً منطقی است که هر کشوری سلامت شهروندان خود، به خصوص افراد آسیبپذیر، را در اولویت قرار دهد. دستهی دیگری نگراناند که مبادا واکسن خطری داشته باشد. پرسش مهم دیگر این است که با افرادی که مایل به دریافت واکسن نیستند چه طور باید رفتار کرد؟
پروندهی «نفرت و عشق» با پنج جستار به این دو مقوله میپردازد و از چشماندازهایی متنوع بر اهمیت توجه جامعهی ایرانی بدانها تأکید میورزد. آنچه طی بیش از چهار دههی گذشته از جانب حکومت ایران بر مردماش رفته است، روز به روز بر انبوه رنجها و تراکم خشمها میافزاید و بستری بارورتر از همیشه برای پرورش کینتوزی و انتقامجویی میگسترد. از سوی دیگر، انقلاب دیجیتال و تحولات حقوقی-سیاسی دیگری که در جهان رخ داده است، امکان گشودن دفتر دادخواهی از جمهوری اسلامی را پیش از سقوط آن فراهم ساخته است. جستارهای پنجگانهی این پرونده دعوتی است به اندیشیدن در اخلاقِ دادخواهی و ادب مخالفت سیاسی، به گونهای که فردای فروپاشی نظام کنونی به کار ساختن دولتی مسئول، دموکراتیک و حافظ ارزشهای آزادیخواهانه بیاید.