عاملان نسل‌کشی می‌گفتند که وقتی با قمه به توتسی‌ها حمله می‌کردند انسانی در برابر خود نمی‌دیدند. اما این حرف به این معنا نیست که در هنگام حمله دچار توهم بودند یا چشم‌شان خوب نمی‌دید. منظورشان این بود که توتسی‌ها را انسان نمی‌شمردند. وقتی قاتلان به قربانیان خود می‌نگریستند همان چیزی را می‌دیدند که من و شما می‌بینیم. آنها موجوداتی شبیه به انسان می‌دیدند، موجوداتی که از هیچ نظری با کسانی که انسان می‌شماریم، تفاوتی نداشتند. اما قاتلان چیزی را که می‌دیدند به شیوه‌ای متفاوت از من و شما «تفسیر می‌کردند».
تیموتی برنان برای نوشتن این زندگی‌نامه‌ی موشکافانه با ده‌ها تن از دوستان و نزدیکان سعید، همکاران، منتقدان، سیاستمداران و کنشگران مدنی و سیاسی و … گفت‌وگو کرده است، آرشیوها درباره‌ی سعید را زیرورو کرده، تمام آثار منتشرشده و نشده از سعید از جمله نامه‌نگاری‌های شخصی او را مطالعه و تمام ۲۳۸ صفحه پرونده‌ی پلیس فدرال آمریکا درباره‌ی ادوارد سعید را خوانده است.
چگونه یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان دنیا برداشت‌هایی چنین اشتباه داشته است؟ بی‌تردید دیوید هیوم شایسته‌ی جایگاه رفیعی در میان بزرگان فلسفه است اما هرجا پای سیاست در میان بوده، دچار خطا شده است.
«خیلی از کسانی که به بلوچستان سفر کرده‌اند، می‌گویند قبل از سفر، تصویری که به ما داده شده بود، این بود که بلوچ‌ها همه دزد و قاتل و تفنگ‌به‌دست و موادمخدرفروش هستند و سر می‌بُرند، ولی ما رفتیم و زنده برگشتیم و چیزی که آنجا دیدیم، اصلاً این‌طور نبود.» این را رحیم بندویی، هفتادساله، یکی از بنیان‌گذاران حزب «مردم بلوچستان» می‌گوید، با تلخندی بر چهره‌اش و در توضیح فاصله‌ی فرهنگی‌ای که این تصاویر نادرست در بین مردم ایران انداخته و آنها را نسبت به یکدیگر بی‌اعتماد و گاه هراسان کرده است.
محمد علی فروغی، ذکاء‌الملک، نخستین مصنّفِ ایرانی تاریخ فلسفهی اروپا، اولین مترجم رساله‌های افلاطون به فارسی و افزون بر آن، نخستین مترجم فلسفهی اسلامی و به طور مشخص، اولین مترجم ابن‌سینا به زبان فارسی است.
در مقدمه‌ی قانون اساسی ترکیه تصریح شده است: «به عنوان یک اصل سکولار، احساسات مقدس مذهبی را نمی‌توان با امور دولت و سیاست در هم آمیخت.» اما مبانی این سکولاریسم چیست؟ آیا واقعاً سکولاریسم موجود در قانون اساسی ترکیه در اجرا هم سکولار است؟ آیا «احساسات مقدس دینی» با امور دولتی و سیاست آمیخته نیست؟ و در نهایت آیا ترکیه واقعاً کشوری سکولار است؟
بیمارستان میثاقیه در سال ۱۳۳۰ توسط عبدالمیثاق میثاقیه تأسیس و به همت جامعه‌ی بهائیان ایران اداره می‌شد. این بیمارستان که در آن مسلمانان، بهائیان و دیگر اقلیت‌های مذهبی در کنار هم کار و فعالیت می‌کردند، از مجهزترین بیمارستان‌های زمان خود بود. پس از انقلاب، بیمارستان میثاقیه مصادره شد، به «مصطفی خمینی» تغییر نام داد و همه‌ی کارکنان بهائی آن اخراج شدند.
موزه‌ی مقاومت هلند در نمایشگاهی با عنوان شجاع باش، به اعتصاب شهروندان آمستردام در حمایت از یهودیان هنگام اشغال هلند توسط نازی‌ها و اقدامات حقوق‌بشری نسرین ستوده وکیل زندانی در ایران به عنوان مثال‌هایی از شجاعت در گذشته و در دنیای معاصر پرداخته است. سپهر عاطفی در گزارشی از این نمایشگاه با کارلین متز، سرپرست نمایشگاه و منصوره شجاعی، نویسنده و فعال حقوق زنان گفتگو کرده است.
خالده ادیب، از مهم‌ترین زنان روشنفکر و مبارز ترکیه بود که در دوره‌ی گذار از سلطنت عثمانی به جمهوری ترکیه نقش بسیار مؤثری داشت. زنی نویسنده، معلم، مبارز حقوق زنان و نماینده‌ی مجلس که پیش‌تر از زمانه‌ی خود بود. مهدی شبانی درباره‌ی زندگی و آثار او با فیضا هپ‌چیلنگرلر گفتگو کرده است که خود از نویسندگان شناخته شده‌ی ترکیه و معتبرترین محقق درباره‌ی خالده ادیب و مؤلف کتاب‌ها و مقالات متعدد درباره‌ی اوست.
«بخوان به نام ایران» عنوان کتابی‌ست که زندگی داریوش و پروانه فروهر را از زبان فرزند آنها، پرستو روایت می‌کند. نسخه‌ی چاپی این کتاب اولین بار در سال ۱۳۹۰ منتشر شد و حالا نسخه‌ی شنیداری آن هر هفته از آسو منتشر خواهد شد.
مواجهه با ویروسی همه‌گیر، که تجربه‌ا‌ی نا‌آشنا برای بیشتر مردم دنیا بود، زندگی ما و نگاهمان به جهان و آینده را چگونه تغییر داده است؟ لیلی نیکونظر، که روزنامه‌نگار آزاد و دانشجوی دکترا در مطالعات فرهنگی‌ست در یک سلسله پادکست درباره‌ی ثأثیرات عمومی کرونا بر زندگی امروز ما با اهل تخصص گفتگو کرده است.
در بخش دوم از مجموعه پادکستِ «یک متر و نیم» محیا استوار، استاد مدیریتِ سیستم‌های اطلاعاتی در مدرسه‌ی بازرگانیِ پاریس، از فرصت‌ها و چالش‌های آموزش از راه دور می‌گوید.
در اتاق‌های ده، پانزده متری که استراحتگاه ده نفر است با یک کولر پنجره‌ای ۱۹ هزارِ کم‌رمق که سر و صدایش شبیه به قطار است و خواب را میان بوی نا و عرق مختل می‌کند روزگار می‌گذرانند. اکنون در همان خوابگاه‌های مرطوب و گرم کنار هم خوابیده و دست از کار کشیده‌اند.
«بهاره (زهرا) گلشن»، پناهجوی ایرانی ساکن اردوگاه آپِلدورن در هلند، هم دونده است و صاحب مدال طلا در رشته‌ی سرعت و هم برای دستیابی به برابری حقوقی زنان و مردان در ایران دوندگی‌ها کرده است که مپرس! مسلماً بی هیچ مدال!
در اواسط خیابان یک آمبولانس ایستاده بود، میز کوچکی در برابر آن قرار داشت که دو پرستار پشت آن نشسته بودند و پس از دریافت گذرنامه و اطلاعات هر فرد، اسمش را ثبت می‌کردند و از او می‌پرسیدند که بین واکسن‌های سینوواک و آسترازنکا کدام را انتخاب می‌کند. سپس فشار خونش را می‌سنجیدند و او را به سمت آمبولانس راهنمایی می‌کردند تا واکسن بزند.
ابرکوه شهری است در دل کویر مرکزی ایران. بومِ من. این نوشته‌های شش‌گانه ادای دِینی به شهرم ابرکوه است و حاصل گشت‌وگذاری ذهنی در شهر است که هر یک برای خود داستانی جداگانه دارد. همه مظروف ابرکوه هست و در عین حال ظرف آن. از هر جایی که اراده‌ی خواننده باشد آغاز می‌شود و به هر جایی که ذهن خواننده حکم کند پایان می‌یابد. در این نوشته برای من «ماجرای روایت» اهمیت داشته تا «روایت ماجرا». ماجرای این روایت، کفه است.
«پدرم، مثل مادرم سخت معتقد بود که زندگى خانوادگى ما مى‌باید کاملاً خصوصى بماند. بچه که بودیم وادارمان مى‌کردند هر بار این قانون را رعایت کنیم. ولى حالا دیگر بچه نیستیم. شاید بچه‌هاى بالغ باشیم اما بچه نیستیم.» این یادداشتی است ازرودریگو گارسیا، پسر بزرگ گابریل گارسیا مارکز، در توجیه انتشار یادداشت‌هایش به صورت کتابى با عنوان «گابو و مرسدس؛ یک بدرود»؛ کتابى که او و ناشرش به خوبى مى‌دانستند به محض انتشار با استقبال دوستداران مارکز، محبوب‌ترین رمان‌نویس معاصر در سراسر جهان، روبه‌رو خواهد شد.
در پسِ بحران اعتماد به نهادهای مدنی بی‌شک یکی از عوامل، به مدرسه مربوط می‌شود. ما در مقام شهروندان دیگر به طور کلی به حرف مسئولان اعتماد نداریم. ما به حکومت و نهادهای مدنی اعتقادی نداریم. این هم چیزی بسیار خوب و هم چیزی بی‌نهایت مسئله‌ساز است زیرا وقتی شما نسبت به مراجع و مسئولان تردید می‌کنید، باید بتوانید مراجع خودتان یا مراجع دیگری را به جای آنها بگذارید.
جامعه‌ی روسیه هنوز از مشکلات اقتصادی زیادی رنج می‌برد. محور اقتصاد روسیه را نفت و صنایع نظامی تشکیل می‌دهد. روسیه تقریباً کالای اساسی دیگری جز نفت و گاز و اسلحه برای صادرات ندارد. به نقش نفت به عنوان کالای اصلی و منبع درآمد دولتی، هم در سرکوب، هم در رانت‌خواری و فساد و نقش آن در حفظ قدرت حاکم کمتر توجه شده است.
کتاب انگاره‌ی اسلام اروپایی با این پرسش اساسی دست به گریبان است: «آیا اسلام اروپایی ممکن است؟» نویسنده استدلال می‌کند که اسلام اروپایی از لحاظ کلامی و از منظر الهیات سیاسی و فلسفهی سیاسی امکان‌پذیر است اما تحقق آن از نظر سیاست عملی و روزمره به رویکرد سیاستمداران و سیاست‌گذاران در هر منطقه و کشوری بستگی دارد.
در این دفتر، مروری به مسئله‌ی مهاجران در ایران داشته‌ایم و بخشی کوتاه از تجربه‌ی آنها را نیز مرور کرده‌ایم. اقلیتی که «دیگری» و «بیگانه» تصور شده و خصوصاً در چهار دهه‌ی اخیر، امکانِ پذیرش در جامعه‌ی ایران و حتی گاه برخورداری از حقوق اولیه‌ی خود را نیز نداشته است.
مجموعه‌ی «جنگ و ضدجنگ در زمانه‌ی ما» تلاشی است برای درکی واقع‌بینانه‌تر نسبت به جنگ و تأمل بر آنچه در دهه‌های گذشته در مورد عوامل مؤثر در جنگ، اثرات جنگ و پیشگیری از آن یاد گرفته‌‌ایم.
آنچه در این دفتر آمده، طیف وسیعی از نظریه‌های گوناگون در باره‌ی اعدام است. چند تن از نویسندگان این مجموعه که تجربه‌ی نزدیک و تلخی با اعدام داشته‌اند، تجربه‌ی خود را روایت کرده‌اند و برخی دیگر صرفاً از جنبه‌های نظری به موضوع پرداخته‌اند. باید تأکید کرد که هیچ یک از آنان با مجازات جرائم سنگین مخالف نیستند، اما اعدام را، به دلائلی که مطرح می‌کنند مجازاتی متناسب با جرم و موازین حقوق بشر نمی‌دانند. در جمع‌آوری این مطالب سعی شده که همه‌ی دیدگاه‌ها مستدل و منصفانه ارایه شود.
گوته یک وقت گفت که هرچند او تردیدی درباره‌ی نامیرایی ما (انسان‌ها) ندارد، اما همه‌ی ما نیز یک جور نامیرا نیستیم ــ حتی جلالت زندگی پسین ما بسته به آن است که چه اندازه بزرگ باشیم. به اعتباری این اندیشه پرتویی بر مفهوم‌های به راستی متضادی که به ذهن می‌رسد می‌افکند که، چیرگیِ روح بر مرگ به اندازه‌ی قدرت روح است، یا آنکه هرچه روح مهم‌تر و جایگزین‌ناپذیرتر باشد نیستی‌اش تصورناپذیرتر است. «همه‌ی ما یک جور نامیرا نیستیم.»
«تأثیر میشل باشله ]رئیس جمهور شیلی[ نمادین و فرهنگی بود. سنجش این تأثیر بسیار دشوار اما در عین حال آشکار است: ناگهان دختربچه‌ها فهمیدند که زنان می‌توانند رئیس جمهور شوند. حالا دختربچه‌هایی را می‌بینید که با او هم‌ذات‌پنداری می‌کنند و می‌گویند که می‌خواهند رئیس جمهور شوند. این تغییری چشمگیر در این کشور است.»
باید ببینیم که آیا حاضریم مثل فقیرترین فرد در جامعه‌ی خود زندگی کنیم؟ باید خود را به جای فرد دیگری بگذاریم ــ سپس آنچه را که هر کسی برای زندگی خوب نیاز دارد در نظر بگیریم.
ویلیام جیمز، پدر روان‌شناسی غربی، در سال ۱۹۰۲، تجارب معنوی را حالاتی از آگاهی برتر تعریف کرد، فرایندی که نتیجه‌ی تلاش انسان برای درک اصول کلی یا ساختاری جهان از طریق تجربه‌ی درونی است. عصاره‌ی نظریه‌ی او درباره‌ی معنویت را می‌توان با واژه‌ی «احساس تعلق» بیان کرد؛ حالتی دال بر این واقعیت که اهداف فردی فقط در چارچوب منافع جمعی، یا به عبارت دیگر در ارتباط با دیگران و کل جهان تحقق می‌یابد.
مواجهه با ویروسی همه‌گیر، که تجربه‌ا‌ی نا‌آشنا برای بیشتر مردم دنیا بود، زندگی ما و نگاهمان به جهان و آینده را چگونه تغییر داده است؟ لیلی نیکونظر، که روزنامه‌نگار آزاد و دانشجوی دکترا در مطالعات فرهنگی‌ست در یک سلسله پادکست درباره‌ی ثأثیرات عمومی کرونا بر زندگی امروز ما با اهل تخصص گفتگو کرده است.
در بخش دوم از مجموعه پادکستِ «یک متر و نیم» محیا استوار، استاد مدیریتِ سیستم‌های اطلاعاتی در مدرسه‌ی بازرگانیِ پاریس، از فرصت‌ها و چالش‌های آموزش از راه دور می‌گوید.
پرونده‌ی «نفرت و عشق» با پنج جستار به این دو مقوله می‌پردازد و از چشم‌اندازهایی متنوع بر اهمیت توجه جامعه‌ی ایرانی بدان‌ها تأکید می‌ورزد. آنچه طی بیش از چهار دهه‌ی گذشته از جانب حکومت ایران بر مردم‌اش رفته است، روز به روز بر انبوه رنج‌ها و تراکم خشم‌ها می‌افزاید و بستری بارورتر از همیشه برای پرورش کین‌توزی و انتقام‌جویی می‌گسترد. از سوی دیگر، انقلاب دیجیتال و تحولات حقوقی-سیاسی دیگری که در جهان رخ داده است، امکان گشودن دفتر دادخواهی از جمهوری اسلامی را پیش از سقوط آن فراهم ساخته است. جستارهای پنج‌گانه‌ی این پرونده دعوتی است به اندیشیدن در اخلاقِ دادخواهی و ادب مخالفت سیاسی، به گونه‌ای که فردای فروپاشی نظام کنونی به کار ساختن دولتی مسئول، دموکراتیک و حافظ ارزش‌های آزادی‌خواهانه بیاید.
