میثم بادامچی

کریم مجتهدی (۱۰ شهریور ۱۳۰۹ ــ ۲۵ دی ۱۴۰۲)، استاد بازنشسته‌ی گروه فلسفه‌ی دانشگاه تهران که مدتی قبل درگذشت، معلم چند نسل از دانش‌آموختگانِ فلسفه در ایران بود.

چنگیز پهلوان

نخستین نمایشگاه ‌دوسالانه در ایران که «بی‌ینال تهران» نام گرفت در ۲۵ فروردین ۱۳۳۷ در کاخ ابیض برپا شد.

فرحناز شریفی در گفت‌وگو با سپهر عاطفی

او سال‌ها در بازار و گوشه‌و‌کنار خیابان‌های تهران، فیلم‌های آرشیوی هشت میلیمتری را جمع‌آوری کرده و حالا در این فیلم با استفاده از این آرشیو و فیلم‌هایی که با دوربین موبایل گرفته، به بازگوییِ تاریخ غیررسمیِ پس از انقلاب پرداخته است.

سپهر عاطفی

فیلم سینمایی «شهید»، دومین فیلم بلند نرگس کلهر، این هفته در بخش فروم برلیناله به نمایش درآمد. سپهر عاطفی در حاشیه‌ی جشنواره‌ی فیلم برلین با این کارگردان گفت‌وگو کرده است.

سوما نگهداری‌نیا - منصور محمدی

کیغام جاگالیان، از بازماندگان نسل‌کشی ارامنه، و پدر عکاسی غزه است که در سال ۱۹۴۰ اولین استودیوی عکاسی را در مرکز شهر راه انداخت. عکس‌های او تاریخ اجتماعی و سیاسی غزه را به مدت چهاردهه تا پیش از مرگش در سال ۱۹۸۱ به تصویر می‌کشد.

فیلمی از رسانه پارسی

منوچهر فرید بازیگر توانای تئاتر و سینما را شاید نسل امروز در ایران چندان نشناسند. چون پس از انقلاب به دلیل اینکه بهائی بود کارش را متوقف کردند و به اجبار از ایران رفت. او که حالا ۸۶ سال دارد، ۴۵ سال بعد از توقف بازیگری همراه همسرش در استرالیا زندگی می‌کند.

مری آپیک در گفت‌وگو با شبنم طلوعی

در این پادکست شبنم طلوعی با مری آپیک، بازیگر، رقصنده، کارگردان و تهیهکننده، در مورد زندگی‌ِ حرفه‌ای او از کودکی تا امروز، و سال‌های مهاجرت گفت‌وگو کرده است.

عرفان ثابتی ــ سپهر عاطفی

چطور می‌توان پس از دهه‌ها منازعه و در زمین سختِ واقعیت چشم‌اندازی برای صلح ترسیم کرد؟ آیا هنوز می‌توان به ایجاد دو کشور مستقل برای پایان منازعه‌ی اسرائیل و فلسطین امیدوار بود؟ به تشکیل یک کشور مشترک چطور؟ و اگر هیچ‌یک از این دو راه‌حل دیگر امکان‌پذیر نیست، این منازعه را چطور می‌توان حل کرد یا دست‌کم کاهش داد؟

مژگان شجریان در گفت‌وگو با شبنم طلوعی

در این پادکست شبنم طلوعی با مژگان شجریان، خواننده، نوازنده و مدرس موسیقی، در مورد زندگی‌اش از کودکی تا امروز، به گفت‌وگو نشسته است.

 

آلما بیگم

اصلاً نمی‌شد سن و سالش را حدس زد، تو گویی هزاران سال عمر کرده بود. به اندازه‌ی صدها سال چین و چروک دور گردنش حلقه بسته بود.

الهه رضوی

بارها از فعالان نامداری که توسط نهادهای امنیتی بازداشت و زندانی شده‌اند شنیده‌ایم که بازجو از آن‌ها خواسته از ایران بروند، گذرنامه‌ی ضبط‌شده را پس داده و به‌رغم آزادی موقت، آن‌ها را ممنوع‌الخروج نکرده است.

الهه رضوی

بر اساس آمار سال ۱۴۰۰، شمار زنانِ خانه‌دار در ایران ۲۱ میلیون نفر است. آیا می‌توان همه‌ی آن‌ها را به تنبلی و بی‌مسئولیتی و مصرف‌کنند‌گی متهم کرد؟

آلما بیگم

در کابل تغییرات چشمگیری، از جمله کاهش ترافیک و راه‌بندان، رخ داده است. همه‌چیز فرق کرده، و حتی تعداد دست‌فروش‌ها و گدایان نیز مانند سابق نیست.

مریم فومنی

این مجموعه، روایتی از زندگی زنان زندانی عادی و غیرسیاسی است که جز صفحه‌ی حوادث روزنامه‌ها، کمتر جایی ردی از آنها دیده می‌شود. زندگی زنانی که وقتی برای ۴۵ روز در بند عمومی زندان اوین حبس بودم، کنارشان زندگی کردم، قصه‌هایشان را شنیدم و قول دادم که از زندگی‌شان پشت دیوارهای بلند زندان و آنچه بیرون از زندان بر آنها گذشته، بنویسم.

سیروس علی‌نژاد

من با نجف دریابندری حدود سی سال نشست‌وبرخاست کرده‌ام و این کتاب در واقع حاصل همین حشرونشر است ... نجف دریابندری در هر زمینه‌ای که قلم زد تأثیرگذار شد و دگرگونی‌های اساسی ایجاد کرد. نجف دریابندری اگر اهمیتی دارد، در ایجاد همین دگرگونی‌هاست.

سیروس علی‌نژاد

سیزده سال پس از مرگ، با انتشار خاطراتش؛ این دفتر بی معنی، ایرج افشار بار دیگر در میان ماست؛ با این تفاوت که این بار کمحرفی و بیحوصلگیِ همیشگی را کنار گذاشته، و زندگی خود را از اول تا آخر، با چهرهای گشاده روایت میکند.

فرناز سیفی

در آوریل ۲۰۰۳، نیروهای ارتش آمریکا وارد بغداد شدند. چند عراقی در یکی از میدان‌های اصلیِ شهر سعی می‌کردند که یکی از مجسمه‌های بزرگ صدام حسین را پایین بکشند.

سیروس علی‌نژاد

سال پیش، دوستی از اهالی مطبوعات زنگ زد و از من خواست که چیزی درباره‌ی آقای گلستان بنویسم. گفتم به چه مناسبت؟ گفت امسال صدمین سال تولد اوست. این یادآوری مرا دوباره به یاد گفتگوی سال‌ها پیش انداخت. به سراغش رفتم و آن را از آرشیو بیرون آوردم و تنظیم کردم که به مناسبت صدمین سال او منتشر کنم.

به کوشش ایقان شهیدی

دین، مخصوصاً در زمینهی ایران بعد از انقلاب ۱۳۵۷، موضوعی جنجال‌برانگیز و حساس بوده است؛ از سویی با تمام رنج‌ها و تاریکی‌هایی که به بار آورده و از سوی دیگر با تمام امید و نیرویی که عرضه کرده است. این مجموعه تلاش می‌کند تا نگاهی اجمالی به موضوع «دین در دنیای معاصر» داشته باشد و در این راستا، ضمن اشاره به برخی از نگاه‌های نظری، به بررسی تفاوت آرای جوامع دینی مختلف در رابطه با تجربه‌ی فعلی‌شان و همین‌طور نسبت بهینه‌ی‌ حضورشان در عرصه‌ی عمومی بپردازد.

به کوشش رضا علیجانی

جامعه‌ی رنگین‌کمانی و متکثر ایرانی در برابر دیدگان ماست؛ از افراد و گرایش‌های به‌شدت دینی تا افراد و گرایش‌های به‌شدت ضددینی. موضوع مهم، پیداکردن راهی برای هم‌زیستی مسالمت‌آمیز جمعی است؛ راه‌هایی همچون پذیرش تکثر، گفت‌وگو، تسامح، جدایی دین و دولت و روش حل اختلاف مانند دموکراسی و صندوق آرا و به رأی و رقابت قرار دادن برنامه‌ها و نه عقاید.

به کوشش محمد حیدری

در این دفتر، مروری به مسئله‌ی مهاجران در ایران داشته‌ایم و بخشی کوتاه از تجربه‌ی آنها را نیز مرور کرده‌ایم. اقلیتی که «دیگری» و «بیگانه» تصور شده و خصوصاً در چهار دهه‌ی اخیر، امکانِ پذیرش در جامعه‌ی ایران و حتی گاه برخورداری از حقوق اولیه‌ی خود را نیز نداشته است.

جاستین مک‌گوئیرک

تضاد میان «طبیعت» و «فرهنگ» به دلایل بسیار مسئله‌برانگیز است، اما به‌ندرت درباره‌ی یکی از این دلایل بحث می‌کنیم. دوگانگیِ «طبیعت در تقابل با فرهنگ» حوزه‌ی کاملی را از قلم می‌اندازد که به‌درستی به هیچ‌یک تعلق ندارد: دنیای زباله.

پیتر کرکو

در قبرس ۵۸ درصد و در یونان ۴۲ درصد، در مجارستان ۴۸ درصد و در بلغارستان ۴۲ درصد از مردم معتقدند که درمان سرطان وجود دارد اما شرکت‌های بزرگ دارویی آن را مخفی نگاه می‌دارند. بیش از نصف شهروندان قبرس، بلغارستان و رومانی معتقدند که ویروس کووید برای محدود کردن آزادی ما در آزمایشگاه‌ها ساخته شده است.

ربکا ویلیس

پارلمان بریتانیا نوعی مجمع شهروندی به‌نامِ «مجمع اقلیمی بریتانیا» متشکل از ۱۰۸ شهروند را ایجاد کرد. اعضای این مجمع چند هفته‌ی متوالی در تعطیلات آخر هفته دور یکدیگر جمع شدند و درباره‌ی اقلیمشناسی، تأثیرات اقلیمی و اقدامات اقلیمی آموزش دیدند؛ با کارشناسان و یکدیگر بحث و گفت‌وگو کردند؛ و سپس درباره‌ی توصیه‌ها رأی دادند. یافته‌های این مجمع عبارت است از مجموعه‌ای منسجم و فراگیر از پیشنهادها برای مقابله با وضعیت اضطراریِ اقلیمی. این پیشنهادها ثمره‌ی نوع متفاوتی از سازمان‌دهیِ دموکراتیک است.

ان اپلبام
پیتر پومرانتسف

علاقه‌ی توکویل به نهادهای آمریکایی بازتاب چیزی بیش از کنجکاوی بود: در موطن او، فرانسه، انقلابی که با آرمان‌های والای مشابهی درباره‌ی برابری و دموکراسی آغاز شده بود پایان تلخی داشت. در موجی از خشونت که پس از رویدادهای سرنوشت‌ساز سال 1789 به راه افتاد، چیزی نمانده بود که والدین توکویل با گیوتین اعدام شوند. برعکس، دموکراسیِ آمریکایی کارآمد بود ــ و توکویل می‌خواست علتش را بفهمد.

دبیر مجموعه: امیرحسین مهدوی

تکلیف شهروندان با مشارکت سیاسی در دموکراسی‌های ریشه‌دار و استبدادهای سنتی تقریبا روشن است: در دسته‌ی اول مُقدِّرات ملی عمدتا به وسیله‌ی نهادهای نمایندگی تعیین می‌شوند و در گروه دوم هیچ امکانی برای گردش قدرت از طریق خواست عمومی وجود ندارد. اما موضوع برای شهروندان نظام‌های سیاسی ترکیبی، موسوم به نظام‌های هیبریدی، پیچیده‌تر است: نظام‌هایی اقتدارگرا که ظواهری از مردم‌سالاری را به نمایش می‌گذارند. مشارکت سیاسی در چنین ساختاری چه ویژگی‌هایی دارد؟ حاکمان اقتدارگرا با چه انگیزه‌ای به نهادهای دموکراتیک مجال حضور می‌دهند؟ با چه محاسباتی حاضر به برگزاری انتخابات می‌شوند؟ چاره‌ی نیروهای دموکراسی‌خواه در چنین نظام‌هایی چیست؟ آیا تعقیب سیاست بهبودخواهی حداقلی‌ و گام‌به‌گام در چارچوب انتخابات جواب می‌دهد؟ این مبحث به تجربه‌های جهانی و پژوهش‌های مختلف درباره‌ی شیوه‌های سیاست‌ورزی در نظام‌های اقتدارگرای انتخاباتی می‌پردازد.

مجموعه مقالات این مبحث را در اینجا می‌توانید دریافت کنید.

جنیفر گاندی
الن لاست-اوکار

انتخابات می‌تواند اطلاعات زیادی از فضای اجتماعی و ذائقه مردم در اختیار حاکم اقتدارگرا قرار دهد. حکومت با رصد کردن کارزارهای انتخاباتی، میزان مشارکت مردم و نتایج رأی‌گیری، پایگاه حامیان و مخالفان خود را شناسایی می‌کند و میزان گستردگی و وفاداری حامیان خود را محک می‌زند.

یوناتان مورس

اگرچه رقابت در انتخابات‌های اقتدارگرا غالبا منصفانه نیست، اما نمایشی خواندن آنها هم با واقعیت انطباق ندارد. نفس برگزاری انتخابات تاثیری تدریجی بر کیفیت ادوار آتی انتخابات دارد. رقابت منظم موجب می شود که حاکم به درجاتی از پاسخگویی میل پیدا کند

بئاتریس ماگالونی

هر دیکتاتور «دوستانی وفادار» دارد. این دوستان همان کسانی هستند که تصمیم می‌گیرند به‌جای تلاش برای ساخت ائتلاف‌های مخالف حکومت، با دیکتاتور همکاری کنند و در قدرت سهمی بگیرند. اگر دیکتاتورها نتوانند به دوستان‌شان وفادار بمانند، حکومت‌شان در معرض خطر قرار می‌گیرد.

میلان سوولیک
کارلز بوش

داده‌های تاریخی در فاصله‌ی سال‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۹۹ نشان می‌دهند که امکان برکناری دیکتاتور‌ها از طریق کودتا یا شورش در حکومت‌های فاقد حزب و مجلس سه برابر بیشتر است.

باربارا گدس

انتخابات می‌تواند اطلاعات زیادی از فضای اجتماعی و ذائقه مردم در اختیار حاکم اقتدارگرا قرار دهد. حکومت با رصد کردن کارزارهای انتخاباتی، میزان مشارکت مردم و نتایج رأی‌گیری، پایگاه حامیان و مخالفان خود را شناسایی می‌کند و میزان گستردگی و وفاداری حامیان خود را محک می‌زند.

میلان سوولیک

از بین ۳۰۳ رهبر اقتدارگرای برکنار‌شده در فاصله‌ی سال‌های ۱۹۴۵ تا ۲۰۰۲، ۳۲ تن با خیزش مردمی از قدرت برکنار شده‌اند؛ ۳۰ نفر در برابر فشار عمومی برای برقراری دموکراسی داوطلبانه از قدرت کناره‌گیری کرده‌اند؛ و ۲۰ نفر هم ترور شده‌اند. اما بیش از دو‌سوم رهبران توسط افرادی در داخل حکومت کنار گذاشته شده‌اند.

جنیفر گاندی
ادم پرزورسکی

اغراق نیست اگر ایجاد ساختارهای ائتلاف‌ساز را مهم‌ترین تصمیم حاکم اقتدارگرا برای تضمین بقای حکومتش بدانیم. انتخاب الگو و ساختار نهادهای مذکور تصمیمی حساس برای حاکمان اقتدارگرا است. آنها باید به برآورد صحیحی از میزان تهدیدات برسند تا دست به نهاد‌سازی بزنند

ادموند مالسکی و همکاران

شفافیت در نظام اقتدارگرا لزوماً به پاسخ‌گویی بیش‌تر نمایندگان به رأی‌دهندگان منجر نمی‌شود و حتی ممکن است روند اقتدارگرایی را تقویت کند. این هم نمونه‌ی دیگری است از روال‌هایی که در زمینه‌ی دموکراتیک و غیر‌دموکراتیک به نتایج کاملاً متفاوتی می‌انجامند

ریچارد اسنایدر

انتخابات در نظام‌های اقتدارگرا تأثیر یکسانی بر عمر نظام ندارد. انتخابات گاهی باعث تثبیت نظام استبدادی می‌شود و گاهی موجب تضعیف آن؛ گاهی زینتی است مانند سوریه و کره‌ی شمالی، و گاهی تأثیرات محسوسی دارد، مانند دوره‌هایی در ایران و مصر.

نانسی برمیو
دارون عجم اوغلو

زمانی کودتای نظامی اصلی‌ترین دشمن دموکراسی بود، اما امروزه دموکراسی‌ها بیش‌تر دچار زوال تدریجی می‌شوند؛ خشونت زوال شاید کم‌تر باشد، اما بحران‌های‌ برآمده از آن ساده‌تر نیستند.

کوین کروک و همکاران

بالارفتن سطح آموزش مردم الزاماً کمکی به پیشرفت دموکراسی و پایان‌دادن به اقتدارگرایی نمی‌کند. بسیاری از کشورها اتفاقاً با اتکاء به نیروی کار تحصیل‌کرده توسعه می‌یابند و به موفقیت‌های مختلفی دست پیدا می‌کنند، اما الزاما از شر حاکمان اقتدارگرا خلاص نمی‌شوند

ناتاشا لیندشتاد و اریکا فرانتس
ماتیس بوگاردس

بعضی کشورها در گذار به دموکراسی در تثبیت حکومتی دموکراتیک عاجز ماندند و برخی دیگر ظرفیت لازم برای استقرار اقتدارگرایی تمام‌عیار را نداشتند. در هر دو حالت، نظام‌های هیبریدی پدیدار شدند که در یک وضعیت خاکستری در میانه‌ی اقتدارگرایی و مردم‌سالاری به ثبات رسیدند

امیرحسین مهدوی

نظام‌های هیبریدی وضعیتی در میانه‌ی اقتدارگرایی و دموکراسی دارند، اما ماجرای آنها به کنار‌ هم‌ قرارگرفتن نهادهای متعارض ختم نمی‌شود؛ بافت نامتجانس این نظام‌ها باعث کارکرد متفاوت نهادها در آنها می‌شود که با آنچه در نظام‌های دموکراتیک و اقتدارگرا سراغ داریم هم‌خوانی ندارد.