برآمدن استبداد الگوریتم‌محور

پیتر تورنبرگ، یوستوس اوترمارک

  نظم‌ جدیدی در حال ظهور است ــ نظمی که می‌توانیم آن را مدرنیته‌ی دیجیتال بخوانیم. در اینجا هدف ما بررسی بنیادهای معرفت‌شناختی مدرنیته‌ی دیجیتال است: شیوه‌های شناختن، سخن گفتن و تخیل کردنی که تعیین‌کننده‌ی این عصرند. 

«وقتی همه می‌دانند که همه می‌دانند»؛ مروری بر کتاب جدید استیون پینکر

روح‌الله رمضانی

گاهی اوضاع نه با کشفِ حقیقتی تازه بلکه با بیان آنچه همه از پیش می‌دانستند دگرگون می‌شود. گاهی بر زبان آمدنِ رازی نهفته سبب می‌شود که رابطه‌ای عاطفی از بنیاد زیر و رو شود. و گاهی بیان حقیقتی که همه می‌دانند اما هیچ‌کس را یارای بازگفتنش نیست می‌تواند ساختاری سیاسی را فرو بریزد.

لیلیت تریان، پیشگام آموزش مجسمه‌سازی مدرن در ایران

پرویز نیکنام

لیلیت تریان آموزگار و پیشگام آموزش مجسمه‌سازی مدرن دانشگاهی در ایران است و اگر نقش ابوالحسن صدیقی در احیای دوباره‌ی مجسمه‌سازی را به کناری بگذاریم، لیلیت از نخستین هنرمندانی است که پای مجسمه‌سازی مدرن را به ایران باز کرد و با تربیت شاگردان و نسل تازه هنرمندان مجسمه‌ساز در توسعه و گسترش این هنر کوشید.

آیا «نابغه‌ها» تافته‌ای جدابافته‌اند؟

مارک نیلر

اگر ظاهر، گفتار و کردار یک نفر با افسانه‌ی رایج درباره‌ی نوابغ سازگار نباشد ــ برای مثال اگر حوصله‌سربر، راضی و خرسند، و دلسوز عزیزانش باشد ــ بعید است که او را نابغه بدانیم، حتی اگر دستاوردهای خیره‌کننده‌ای داشته باشد.

دادگاه مردمی برای زنان افغانستان: مسیری تازه برای دادخواهی

مریم فومنی

شهرزاد اکبر، رئیس نهاد «رواداری» و یکی از برگزارکنندگان این دادگاه، می‌گوید: «می‌خواستیم با برگزاری این دادگاه مردمی بگوییم که زنان افغانستان فقط منتظر دیگران نیستند و خودشان دست به اقدام زده‌اند، عاملیت دارند و می‌خواهند صدایشان را به گوش دنیا برسانند.»

وقتی جنگ، فرهنگ و سنت‌های غذایی را تغییر می‌دهد

فرناز سیفی

در اولین بخش کتاب، مایکل شیخ به غذایی اشاره می‌کند که او را به تحقیق برای نگارش این کتاب برانگیخت. شیخ در آخرین روز اقامت در افغانستان برای اولین بار این غذا را چشید و از خوشمزگی‌اش مبهوت شد. 

ایوان کلیما، وجدان پراگ

فهیمه خضر حیدری

برای نویسندگان ممنوع‌القلم فقط پست‌ترین مشاغل مجاز بود؛ حمالی، شبگردی، شیشه‌شویی، رفتگری و، اگر خوش‌شانس بودند، انبارداری. اما همین نویسندگان در آن دوران بهترین کتاب‌ها را نوشتند.

ما هم رؤیایی داریم

پاسخ سعید مدنی به آصف بیات

هنوز در دوران پیشاگذار هستیم و تا رسیدن به مرحلهی شروع گذار راه درازی در پیش داریم. در این مرحله مسئلهی اصلی نقشهی راه است و سپس ائتلافسازی و توافق پیرامون روایت مشترک. 

مولانا و چالش معنویت طربناک

هوشمند دهقان

مولانا، طی سال‌ها و در اثر عواملی که در این مقاله به آن می‌پردازیم، چنان دگرگون شد که به قول خودش، از «زاهد کشوری» و «صاحب منبر»، به «عاشق کف‌زنانِ» معشوق خود، بدل گردید.

آثار الوزرا، یادگارهایی از علینقی عالیخانی در خیابان‌های ایران

سیروس علی‌نژاد

بسیاری از کارخانه‌های بزرگ و معروف ایران، از جمله ایران‌ناسیونال، ذوب‌آهن اصفهان، تراکتورسازی تبریز، ماشین‌سازی اراک، لوله‌نورد اهواز، ارج، مینو، آزمایش و پارس‌توشیبا (پارسخزر) در این دوره تأسیس شدند. 

عدالت انتقالی، زنجیری برای اسارت در گذشته یا پنجره‌ای روشن به آینده؟

مریم فومنی

وقتی گذار از دوران سرکوب آغاز می‌شود، «گذشته» پرسش دشواری را در برابر جامعه قرار می‌دهد. اکنون جامعه‌ای که سال‌ها در معرض سرکوب و خشونت بوده باید تصمیم بگیرد که با آمران و عاملان جنایت‌ها چه‌ کند. ببخشد؟ فراموش کند؟ مجازات کند؟ 

چهره به چهره رو به رو: هفت گفتار درباره‌ی طاهره قرةالعین

ایرج قانونی

ای کاش تصویری از او در دست می‌بود، از زنی که این دفتر از آنِ اوست، اولین زنی که خود را صاحب صورت و شمایل کرد، و با خود امکانِ تصویر داشتنِ زنان را آورد، که تا دیده نشوی تصویر نداری. همه از زیبایی چهره‌اش سخن گفته‌اند جز قلم‌موی نقاشی.

زخم‌هایم از عشق است

سوما نگه‌داری‌نیا و منصور محمدی

نمایش تئاترِ «زخم‌هایم از عشق است ــ فروغ فرخزاد، داستان یک زن» روایتی از زندگی فروغ فرخزاد، شاعر، نویسنده، بازیگر و کارگردان ایرانی است که به‌صورت تک‌نفره روی صحنه اجرا می‌شود.

ایران خانم و رادیوی ارومیه

سوما نگهداری‌نیا

رادیو ارومیه یا «رادیو چیچَست» که نامش را از اسم اوستایی دریاچه‌ی ارومیه ــ به معنای «درخشنده» ــ گرفته بود، در اواخر دهه‌ی ۱۳۲۰ با برنامه‌هایی به زبان‌های ترکی، کردی، آشوری و ارمنی آغاز به کار کرد و در آن دوران آینه‌ی تمامنمایی از تنوع قومی و فرهنگی در این منطقه بود.