چرا جهان بدون بدی نیست؟ خاستگاه شر کجاست؟ چه چیزی آدم‌ها را به ارتکاب شر برمی‌انگیزد؟ آیا میان شرور تفاوتی است؟ یعنی آیا بدی‌ها همه از یک جنس‌اند یا ماهیت‌های مختلفی دارند؟ «شرّ» اُمّ‌المسائل تفکر غربی است. الهیات مسیحی بر محور مسئله‌ی شر می‌گردد.
نزدیک به دو دهه است که سومین پنج‌شنبه‌ی نوامبر هر سال «روز جهانی فلسفه» خوانده می‌شود. امسال این روز مصادف با ۱۹ نوامبر است و به این مناسبت به دیدگاه‌های یکی از صاحب‌نظران ترکیه‌ای در مورد فلسفه‌ی معاصر در این کشور می‌پردازیم.
در سال ۱۹۴۵، هانا آرنت، نظریه‌پرداز سیاسیِ آلمانی-یهودی در مقاله‌ای درخشان با عنوان «گناه سازمان‌یافته و مسئولیت همگانی» هشدار داد که در آن زمان تشخیص آلمانیِ خوب از آلمانیِ بد کار آسانی نیست.
آیا مجازات مجرمان علاوه بر حقی قانونی، تکلیفی اخلاقی نیز هست؟ یا این‌که توقف چرخه‌ی خشونت و ترمیم روح مجروح ملت‌ها محتاج ترویج فضیلتِ بخشش است؟ با نگاهی به اندیشه‌ی فیلسوفان عهد باستان تا پساهولوکاست به دوگانه‌ی مناقشه‌برانگیز بخشش یا انتقام می‌پردازیم بدین امید که روزنه‌ای به فراخنای مباحث پیچیده و پرلایه‌ی فلسفی در این‌باره بگشاید.
فیلسوف فرانسوی نظریه‌اش را چنین خلاصه کرده است: «هیچ‌گاه ما آزادتر از وقتی نبوده‌ایم که تحت اشغال حکومت آلمان بودیم.» بینش اصلی سارتر این بود که ما زمانی کاملاً به حدود آزادی خود و سرشت حقیقی آن واقف می‌شویم که از حیث فیزیکی و جسمانی از عمل و فعالیت کردن بازمی‌مانیم. اگر او برحق باشد، آنگاه این بیماریِ همه‌گیر فرصتی است برای آنکه بار دیگر دریابیم که منظور از آزاد بودن چیست.
اسپینوزا اخلاق خود را در فاصله‌ی میان سال‌های ۱۶۶۱ و ۱۶۷۵ نوشت، امّا کتاب پس از مرگ وی و مخفیانه به چاپ رسید. در آن کتاب اسپینوزا به تفصیل درباره‌ی نفرت، به مثابه‌ی یکی از مذموم‌ترین عواطف انسانی سخن می‌گوید و درهای آزادی، عقلانیت، و سعادت را به روی کین‌توزان بسته می‌بیند.