تاریخ انتشار: 
1401/01/18

رپ فارسی؛ روایت بی‌‌تعارف یک دوران مهیب

امید احسانی

در اوایل دههی ۱۳۸۰ خورشیدی کمتر از ده درصد مردم ایران به اینترنت دسترسی داشتند که رپ فارسی سر و کلهاش پیدا شد و کمتر کسی تصور میکرد این موسیقی در طی دو دهه چنین فراگیر و تأثیرگذار بشود.  

امروز بسیاری از رپکُنهای شاخصِ ــ به قول خودشان ــ نسل اولی خارج از ایران به سر میبرند: سروش هیچکس، رضا پیشرو، حُصین، فدایی، بهرام، عرفان و ... کسانی که اغلب به دلیل مسایل امنیتی ناگزیر به مهاجرت شدند ولی بسیاری از رپرها، به‌خصوص جوانترها داخل ایران هستند و همگی با زبانی که در موسیقی و فرهنگ ایران به وجود آوردند رپ میکنند و اغلبشان از این زبان وسیلهای برای مبارزه ساختند.

اهمیت موسیقی رپ در فضای فرهنگی و هنری ایران چندان قابل رؤیت نیست چون از جایزه، جشنواره و سروُصدای رسانهای خبری نیست و این موسیقی در گذر این دو دههی پر ماجرا تنها به‌وسیله‌ی پلتفرمهای اینترنتی مختلف راه خودش را مستقیم به گوش و جان توده‌ی مردم باز کرده است.

امروز میدان موسیقی رپ میزبان نسل چهارم است. حالا که بیش از ۹۵ درصد مردم ایران به اینترنت دسترسی دارند، تعداد رپکُنها آنقدر زیاد است، و آنقدر از جانب جوانان شنیده میشوند که به‌هیچ‌وجه نمیتوان انکارشان کرد. ما با نظر به چنین چشماندازی در این پادکست در جستجوی پاسخ این پرسش هستیم: چرا رپ فارسی مهم است و باید به عنوان یکی از مهم‌ترین جریانهای هنری و اجتماعی ایران آن را واکاوی کرد؟

 

موسیقی‌هایی که در این پادکست استفاده شدند:

۰۰:۳۰ «اختلاف» از سروش هیچکس ۲۰۰۶

۰۳:۱۰ «نامهای به رئیس جمهور» از بهرام ۲۰۰۷

۰۹:۴۴ «واسه هر ایرانی» از هیچکس و سامان ویلسون (زدبازی) ۲۰۰۵

۱۴:۵۰ «تاکسی» از عارف و سالومه امسی ۲۰۲۱

۲۰:۰۶ «باشُ» از سالومه امسی و کُوهگِل ۲۰۲۱

۲۲:۱۶ «هابیل» از سهرام امجی ۲۰۲۱

۲۳:۱۵ «قابیل» از رضا پیشرو ۲۰۲۱

۳۳:۱۰ «ما با همیم» از بهرام و رضا پیشرو ۲۰۰۸

۳۶:۳۵ «بازم کلان» از سروش هیچکس و رضا پیشرو ۲۰۰۷

۳۹:۲۷ «شَک» از قاف و فدایی ۲۰۱۱

۴۳:۴۰ «صبح ظهر شب» از حُصین ۲۰۱۷

۴۵:۳۴ «میشه یعنی؟» از سوال ۲۰۲۰