ما انسان‌ها به لطف تکامل، استعداد شگفت‌انگیزی داریم: در یک لحظه می‌توانیم به ثانیه‌ها بیندیشیم و لحظه‌ای بعد به سال‌ها یا حتی قرن‌ها فکر کنیم. مرغ خیال‌مان پیوسته از یک افق به افق زمان دیگری پر می‌کشد. می‌توانیم به سرعت به پیامکی جواب دهیم و لحظه‌ای بعد به پس‌انداز برای دوران بازنشستگی یا کاشتن درخت بلوطی برای آیندگان بیندیشیم. ما در چرخش زمانی مهارت داریم. اما این که آیا از این استعداد به خوبی استفاده می‌کنیم، مسئله‌ی دیگری است.
بسیاری از ما با این روایت تاریخی آشناییم که چگونه فرهنگ‌ها می‌توانند به سرعت ــ و به طرزی فاجعه‌آمیز ــ انحطاط یابند و سقوط کنند. به نظر می‌رسد که تاریخ معاصر هم این روایت را تأیید می‌کند. عراق پس از تهاجم آمریکا شاهد مرگ ۱۰۰ هزار نفر در یک سال و نیم نخست بود، و به دنبال آن داعش ظهور کرد. فروپاشیِ حکومت لیبی در سال ۲۰۱۱ به خلأ قدرت انجامید، و به ظهور مجدد برده‌داری منجر شد.
تحلیل دایموند از چگونگیِ دست و پنجه نرم کردنِ نیم دوجین کشور مدرن ــ فنلاند، شیلی، اندونزی، ژاپن، آلمان و استرالیا ــ با بحران‌های گوناگون آکنده از تأملات او در باب شکنندگیِ دموکراسی است. او ضرورت‌هایی همچون مسئولیت‌پذیری، خودارزیابیِ ملیِ صادقانه، میل به یادگیری از دیگر کشورها و تواناییِ مصالحه کردن و گاهی به روی خود نیاوردنِ اتفاقات ناخوشایندِ گذشته را بررسی می‌کند.