روابط ایران و آمریکا در گفت‌وگو با متیو شانون

آرمین امید

اگر هدف غایی (telos) یک روایت تاریخی، سال ۱۹۷۹ باشد، آنگاه همه‌ی مسیرها به سقوط شاه و گسستی می‌رسند که در بحران گروگان‌گیری آشکار شد. در چنین روایت‌هایی ــ که عمدتاً رویکردی سیاسی دارند ــ برنامه‌های اصلاحی شاه جدی گرفته نمی‌شود. علاوه بر این، به نقاط اشتراک و همدلی تاریخی میان ایرانیان و آمریکایی‌ها نیز به‌چشم لحظاتی بی‌ربط یا استثنایی نگریسته می‌شود، چرا که در خدمت تبیین منازعه‌ی سال‌های انقلابی نیستند.

کشورهای در حال توسعه: دولت‌سازی و ورود نظامیان به اقتصاد

کریستینا مانی

نطفه‌ی فعالیت اقتصادی نظامیان طی دوره‌ی دولت‌سازی در کشورهای در حال توسعه شکل گرفت. در اغلب این کشورها ابتدا با شکل‌گیری یک نیروی نظامی قابل اعتنا مواجه هستیم و بعد با ساخته‌شدن دولت. فعالیت اقتصادی نظامیان اما فرایند دموکراسی‌سازی در کشورهای در حال توسعه را با مشکل مواجه کرد.

نقش نظامیان در اقتصاد: سودجویی یا برقراری امنیت؟

رویا ایزدی

با پایان‌یافتن جنگ‌های داخلی یا جنگ‌های بین کشورها، امکان مداخله‌ی اقتصادی نظامیان بالا می‌رود. رهبران سیاسی می‌خواهند برای حفظ قدرت خود به نظامیان تکیه کنند، برای همین به آنها امتیاز می‌دهند. هر چه حکومت برای بقای خود بیش‌تر بر نظامیان تکیه کند، احتمال وارد‌شدن آنها در فعالیت‌های اقتصادی سودآور هم بیش‌تر می‌شود.

اقتصاد سیاسیِ «خاکی» در جنوب شرق آسیا

پاول چمبرز

نظامیانی که می‌خواهند سود کنند، اداره‌ی کسب‌وکار نظامی را به دست متخصصان غیرنظامی می‌دهند. اما وقتی برای نظامیان مهم نباشد که کسب‌وکاری که به دست گرفته‌اند سودبخش باشد، بلکه می‌خواهند از آن صرفا به عنوان ابزاری برای ادامه‌ی رابطه‌ی انگل‌وار با دولت استفاده کنند، مدیریتش را هم به اهل فن نمی‌سپارند.

سرمایه‌داری نظامی جدید و فراعوام‌گرایی هولناکش

پاول عَمار

نظامی‌ها وانمود می‌کنند که طرح‌های عظیم اقتصادی‌شان برای «مردم» و «ملّی» هستند، اما اکثریت عظیم «مردم» از این طرح‌ها سودی نمی‌برند. سرمایه‌داری جدید نظامی دیگر در قالب شکل‌های کلاسیک اقتصاد و بازار نئولیبرال عمل نمی‌کند و حتی دیگر در آن خبری از وعده‌ی آرمانشهر مصرفی نئولیبرال مبنی بر انتخاب آزاد و حقوق فردی هم نیست.

اشغال نظامی پس از آزادسازی اقتصادی

اِلکه گراورت

سیاست‌های آزادسازی اقتصادی ارتش‌های کشورهای خاورمیانه را وارد عرصه‌ای کرد که در آن با در‌دست‌داشتن امکاناتی انحصاری عملاً جای رقابت را برای بخش خصوصی تنگ کردند و در سطحی بی‌رقیب به فعالیت تجاری پرداختند. این فعالیت‌ها، و فساد همراه با آن، به‌خصوص در بهار عربی، هدف اعتراض جنبش‌های مردمی منطقه بود

چرا نظامیان کاسب‌کار می‌شوند؟

یورن برومل‌هورستر، ولف‌کریستن بائز

نظامیان معمولاً در وضعیت‌ نزاع یا اضطرار اجازه‌ی فعالیت اقتصادی می‌یابند، و فرض بر این است که با بازگشت اوضاع به حالت عادی باید به پادگان‌ها برگردند. اما نظامیانی که از فعالیت اقتصادی سود می‌برند و به فساد ناشی از بی‌نظارت‌بودنش هم مبتلایند در تداوم‌یافتن وضعیت نزاع می‌کوشند.

وقتی بازآرایی قوای قهریه نتیجه‌ عکس می‌دهد

جِرِمی لانگلوآ

حاکم اقتدارگرا باید به نیروهای سرکوب خود مزد و دستخوش بدهد تا پشتش بایستند، در عین حال، برای تأمین مالی این هزینه باید ثروت‌ها و منابع کسب درآمد گروه‌های بزرگی از مردم را از دستشان درآورد. این کار ممکن است در نهایت به ضرر حاکم تمام شود خصوصاً وقتی در نتیجه‌ی یک دور قیام، دچار بحران اقتصادی هم شده باشد .

راهِ رسیدن به دموکراسی از توافق با نظامیان می‌گذرد؟

شِران گریوال

انقلابیون سودانی نمایندگانی از جامعه‌ی مدنی داشتند که هم اعتبار لازم برای مذاکره با نظامیان جهت رسیدن به یک گذار توافق‌شده را داشتند و هم مهارت لازم برای مذاکره و چانه‌زنی را. تجربه‌ی موفق سودان نشان می‌دهد که تحقق توافق بین نظامیان و مخالفان برای گذار به دموکراسی حیاتی است.

انتظاری که معترضان از سربازان وظیفه دارند

متیو سِیبول، شِران گریوال

احتمال اینکه فعالان به بسیج مردمی و راه‌اندازی کمپین‌های اعتراضی غیرمسلحانه علیه حکومت بپردازند در کشورهایی که نظام سربازگیری وظیفه دارند بیش‌تر از کشورهایی است که حکومت ارتش‌هایی با نیروهای داوطلب (که شغلشان نظامی‌گری است) در اختیار دارد.

بدرالزمان قریب؛ زنی که زبانی را زنده کرد

پرویز نیکنام

بدرالزمان قریب، که مقدمات زبان‌های باستانی را در ایران فرا گرفته بود، در آمریکا شروع به آموختن زبان سغدی کرد، زبانی که آن را زبان خاموش ‌می‌دانند، چون تا سالها اطلاعات اندکی دربارهی این زبان وجود داشت.

«امروز برای بشر چه کردید؟» به یاد بنجامین فرنتز، دادستان دادگاه نورنبرگ

عرفان ثابتی

تصویر بنجامین فرنتز در فیلم‌های‌ مستند «حسابدار آشویتس»، «تعقیب کیفریِ شر» و «ما اکنون نخواهیم مُرد»، کالنقش فی‌الحجر در خاطرم نقش بسته است. چندی قبل هنگام گوش سپردن به سخنان او در مستند «تاوان»، سروده‌ای از ماریو بِنِدِتی، شاعر اروگوئه‌ای، به ذهنم خطور کرد: «چه خوش است آنکه دانم/که تو در میانِ مایی».

درباره‌ی آزادیِ نوشتن در اوکراین

آندری کورکف

برای اوکراینی‌ها آزادی مهم‌تر از ثبات است. برای روس‌ها عکس این موضوع صادق است. اوکراینی‌ها در هر دور از انتخابات رئیس‌جمهورشان را عوض می‌کنند. روس‌ها تزارشان را تا زمان مرگ سرِ کار نگاه می‌دارند.

اخلاقِ ما ایرانیان

ایرج قانونی

جمال‌زاده در کتابِ خُلقیات ما ایرانیان در باب حَسَناتِ اخلاقِ ایرانیان، و به‌ویژه معایبشان، از منظر تاریخی و اجتماعی، چنانکه شیوه‌ی ادبای زمانه‌اش بود، با شاهد مثال‌ها و نمونه‌های گزینشیِ گواهانِ خود بحث می‌کند، گواهانی که به‌ویژه آنگاه که غیرایرانی‌اند ذِمّه‌ی خود را از عیوبی که به ایرانیان نسبت می‌دهند بری می‌دانند و این خود را پسندیدنِ آنها جای عَجَب است.

ما به هند سفر نکردیم

منصوره شجاعی

ما دوازده زن عازم سفر هندوستان هستیم! ما ‌از جمله زنانی هستیم که پس از پایان جنگ ایران و عراق و پس از برملاشدن اعدامهای گروهی و پس از آزادشدن آن تعداد از زندانیان سیاسی که زنده مانده بودند، بهتدریج یکدیگر را در کوچهپسکوچههای برابریخواهی پیدا کردیم و به عزم ساختنِ روزگاری نو از نو همراه شدیم.

افغانستان و منازعه‌ بر سر تحصیل دختران

سوما نگهداری‌نیا

پرستو معلمی اهل افغانستان است و از زمان روی کار آمدن طالبان و ممنوعیتِ تحصیل دختران، همراه با گروهی از زنان در مدارس مخفی به آموزش دختران پرداخته‌ است. در این مقاله بنا به دلایل امنیتی نامی مستعار برای او برگزیده‌ایم.

خلوتِ شلوغ

زیگمونت باومن

با گریختن از تنهایی، شانسِ خلوت را از دست می‌دهید: آن حالت شکوهمندی که در آن می‌توان «به افکار خود سامان داد»، تأمل کرد، اندیشید، آفرید ــ و بنابراین، در نهایت، به ارتباط معنا و جان بخشید.