ایران در یکصد سال اخیر به‌ویژه در نیمه‌ی اول قرن گذشته چهره‌ی تأثیرگذار کم نداشته است. فهرست این چهره‌ها در عرصه‌های مختلف طولانی است. برخی از مردان و زنان پیشرو با پشتکار و علاقه در زمانه‌ی غلبه‌ی سنت، نهادهایی پایه گذاشته و منابعی فرهنگی تولید کردند که نسل جدید هنوز از آنها بهره می‌برد. از مدرسه و دانشگاه و فرهنگنامه گرفته تا دادگستری و رسانه و هواشناسی.
این مجموعه در باره‌ی زنان و مردان دانشوری است که در یک قرن اخیر میدان‌دار پیشرفت جامعه و فرهنگ ایران بودند.
در این مجموعه، گزیده‌ای از بهترین گزارش‌های زبان فارسی، از چند نسل از روزنامه‌نگاران و نویسندگان ایران را گرد آورده‌ایم. این گزارش‌ها هریک به‌خودی‌خود ناب و خواندنی است و در کنار هم، نموداری از اینکه گزارش‌نویسی در صد سال گذشته، چه مسیری را در مطبوعات ایران پیموده است. البته گزارش‌نویسی در زبان فارسی سابقه‌ای تاریخی و بسیار طولانی دارد و مثلاً بخش‌هایی از تاریخ بیهقی و چهار مقاله‌ی عروضی بعد از حدود هزار سال، هنوز از بهترین گزارش‌های زبان فارسی به شمار می‌آیند. پاره‌هایی از این دو کتاب هم در بین گزارش‌های این مجموعه آمده است. و همچنین چند نمونه گزارشِ ترجمه از زبان‌های دیگر که انتشارشان در ایران به‌سهم خود بر غنای گزارش‌نویسیِ فارسی افزوده است.
حجاب، در تمام چهار دهه‌ی گذشته یکی از چالش‌های اصلی زنان در زندگی روزمره‌شان در ایران بوده است. اما آنچه کمتر شنیده می‌شود، داستان‌های زنانی است که به اجبار یا «انتخاب» حجاب بر سر دارند. در این پرونده که حاصل مصاحبه‌های مفصل با ۱۴ نفر از این زنان است، تلاش شده تا بخش کوچکی از تجربه‌ها و چالش‌های زنان ایرانی در رابطه با حجاب گردآوری شود.
صنعتگران و کارآفرینان ایرانی از حدود هفتاد سال پیش شروع به تولید کالاهایی کردند که زندگی ایرانیان را تغییر داد و به بخشی از خاطرات چند نسل تبدیل شد. آشپزخانه‌های دودگرفته با ورود چراغ‌گاز و وسایل گازسوز تغییر کردند؛ با ورود پیکان، بسیاری از ایرانیان صاحب خودرو شدند؛ کفش ملی، جای گیوه و گالش را گرفت؛ بیسکوئیت، پفک نمکی و ویفر مینو مزه‌ی تازه‌ای به شیرینی‌های ایرانی اضافه کرد؛ پارس توشیبا تلویزیون را همگانی کرد و اکنون پلوپزهایش در اکثر خانه‌ها پیدا می‌شود.
سازندگان این محصولات که ایرانیان را به دنیای جدیدی واردد کردند، چه کسانی بودند؟ این مجموعه مروری است بر زندگی و دستاوردهای پیش‌آهنگان تولید صنعتی در ایران.
سوءمصرف و اعتیاد به مواد مخدر، یکی از بحران‌های جدی ایران در چند دهه‌ی اخیر است. بحرانی که بخش قابل‌توجهی از نیروی جوان و فعال جامعه با آسیب‌های ناشی از آن دست و پنجه نرم می‌کنند و هزاران تن به بهانه‌ی مقابله با آن اعدام شده‌اند. در این پرونده، اعتیاد به مواد مخدر و تبعات آن را از منظر حقوقی و اجتماعی بررسی کرده‌ایم، به سراغ کسانی رفته‌ایم که اعتیاد یا سوءمصرف مواد مخدر را تجربه کرده‌اند و نگاهی به تجارب کشورهای دیگر در کنترل این مسئله داشته‌ایم.
پرونده‌ی «نفرت و عشق» با پنج جستار به این دو مقوله می‌پردازد و از چشم‌اندازهایی متنوع بر اهمیت توجه جامعه‌ی ایرانی بدان‌ها تأکید می‌ورزد. آنچه طی بیش از چهار دهه‌ی گذشته از جانب حکومت ایران بر مردم‌اش رفته است، روز به روز بر انبوه رنج‌ها و تراکم خشم‌ها می‌افزاید و بستری بارورتر از همیشه برای پرورش کین‌توزی و انتقام‌جویی می‌گسترد. از سوی دیگر، انقلاب دیجیتال و تحولات حقوقی-سیاسی دیگری که در جهان رخ داده است، امکان گشودن دفتر دادخواهی از جمهوری اسلامی را پیش از سقوط آن فراهم ساخته است. جستارهای پنج‌گانه‌ی این پرونده دعوتی است به اندیشیدن در اخلاقِ دادخواهی و ادب مخالفت سیاسی، به گونه‌ای که فردای فروپاشی نظام کنونی به کار ساختن دولتی مسئول، دموکراتیک و حافظ ارزش‌های آزادی‌خواهانه بیاید.