خانه‌های خشمگین

انسان بزرگ آن است که می‌تواند طلوع کند، بتابد و روشنایی بیاورد و خویشتن را در اطراف خود بپراکند. بدون تحمیل خود بر کسی، همچون نور که جهان ما را گشوده نگه می‌دارد. این طلوع کردن شادی‌ها دارد، بزرگی در نورگستری است.

چپ در مصر، یعنی در قلب جهان عرب، فرازونشیب‌های بسیاری را پشت سر گذاشته و به‌ویژه پس از سقوط مبارک، به دوره‌ی جدیدی از حیات خود وارد شده است. درباره‌ی سوسیالیسم مصری با عاطف سعید، استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه ایلینوی در شیکاگو، گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

غرور و نخوت اصلیِ خداناباوران ناشی از این است که جهان‌بینی‌ خود را مبتنی بر منطق و شواهد علمی می‌پندارند، و گمان می‌کنند که هیچ ارتباطی با ایمان ندارد، ایمانی که آن را حاکی از ضعف می‌دانند. اما واقعیت این است که ایمان در کانون خداناباوری، منطق و حتی علم جای دارد.

حدود نیم‌قرن پیش، آیزاک آسیموف در آثارش آینده‌ای را ترسیم کرد که کمابیش با این سرفصل سروکار دارند: پدیدار‌شدن نشانه‌های آغاز عصر ظلمت و انکار آن توسط سیاست‌گذاران.

چرا به نظر می‌رسد نسبت به کشته شدگان حملات پهپادی همدلی کمتری وجود دارد و آنها کمتر «وجدان» انسان‌های جهان را به درد می‌آورند؟ چه تفاوتی بین آنها و سایر قربانیان وجود دارد؟ این تفاوت بین قربانیان از چه زمانی و چگونه شکل گرفته است؟

شبکه‌های اجتماعی درباره‌ی اینکه واقعاً که هستیم، احساس بدی در ما به وجود می‌آورند. علم عصب‌شناسی توضیح می‌دهد که چرا چنین است و ما را برای دفاع از خود، توانمند می‌کند.

سرور کسمایی، رمان‌نویس، مترجم و ناشر مقیم فرانسه است که پس از انقلاب مجبور به ترک ایران شد. او در پاریس به تحصیل زبان و ادبیات روسی پرداخت و مدتی بعد برای ادامه‌ی تحصیل به مسکو رفت. در بازگشت به پاریس، با برخی از کارگردانان مهم روسی و فرانسوی به همکاری پرداخت.

سرعت گرم شدن خاورمیانه دو برابر دیگر نقاط دنیا است. اگر پیش‌بینی‌های نگران‌کننده‌تر درست از کار دربیاید، مکّه ممکن است دیگر قابل‌ سکونت نباشد، امری که حج را به زیارتی پُرمخاطره‌، و حتی فاجعه‌آمیز، تبدیل خواهد کرد. ممکن است تا پایان این قرن، شهرهای ساحلیِ پرزرق‌وبرق خلیج فارس به علت افزایش سطح آب، زیرِ آب بروند. هنوز نمی‌توان از «اینک آخرالزمان» سخن گفت اما می‌توان از «آخرالزمانی در آینده‌ی نزدیک» حرف زد.

دادگاه بین‌المللی مردمی آبان از تابستان ۲۰۲۰ کار جمع‌آوری مدارک و ثبت شهادت خانواده‌های کشته‌شدگان و آسیب‌دیدگان در اعتراضات آبان ۹۸ و همچنین شاهدان عینی وقایع رخ‌ داده در این اعتراضات را شروع کرده و طی این مدت شهادت ۱۶۵ تن از شهود از ۴۷ شهر مختلف ایران را ثبت کرده است. ۲۷ تن از این شهود از اعضایخانواده‌‌های کشته‌شدگان، مجروحان و بازداشت‌شدگان سرکوب اعتراضات آبان هستند.

محمد عابد الجابری (۲۰۱۰–۱۹۳۵) فیلسوف و روشنفکری مراکشی است که در آثارش کوشیده پیوندی میان خوانشی از فلسفه‌ی کلاسیک سده‌های میانه‌ی کشورهای مسلمان و ناسیونالیسم عربی برقرار کند و برای هویت‌طلبی و نوگرایی عربی مبانی فلسفی جدیدی فراهم سازد. آثار او به نوبه‌ی خود بسیار خلاقانه‌اند، گرچه نقدهای متعددی بر آنها از سوی فیلسوفان و نویسندگان عرب و غیرعرب وارد شده است.