تاریخ انتشار: 
1398/08/06

نپال - چه دور و چه نزدیک

مهدی شبانی

نپال کشوری کوچک و فقیر در دل کوه‌های هیمالیاست با نظام سیاسی و اجتماعی پیچیده و گرفتار بین دو قدرت بزرگ منطقه‌ایِ چین و هندوستان و دو دین هندو و آیین بودایی.

زندگی در میان کوه‌های هیمالیا سختی‌های بسیاری دارد. دسترسی دشوار روستا‌ها به منابع آموزشی، بهداشتی و کمبود زمین کشاورزی، مردمان این کشور را در تنگنا قرار داده است.

این دشواری‌ها هنگامی که به زنان نپالی می‌رسد، چهره‌ی سخت‌تری نیز پیدا می‌کند. نپال، همچون بسیاری دیگر از جوامع آسیایی، در طول تاریخ عمدتاً جامعه‌ای مردسالار بوده که در آن زندگی زنان اکثراً تابعی از مردان بوده‌ است. مردان به عنوان رهبر خانواده و بالاتر از زنان قلمداد می‌شده‌اند و هنجارها و ارزش‌های اجتماعی نیز همواره به نفع مردان تبعیض‌آمیز بوده است. این تبعیض از بدو تولد بر دختران نپالی اعمال شده و سنت‌های دست‌‌وپاگیر مانعی برای دسترسی برابر به فرصت‌های آموزشی و کاری برابر برای زنان است.

در سال‌های اخیر و با تغییر نظام سیاسی در نپال و تلاش‌های فعالان حقوق زنان، وضعیت زنان نپالی بهبودی نسبی پیدا کرده است.

در ربع قرن گذشته، تعداد زنان با سواد تقریباً سه برابر افزایش یافته است. در سال ۱۹۹۱، تنها ۱۷ درصد از زنان نپالی (۱۵سال یا بالاتر) با سواد بوده‌اند که این آمار در سال ۲۰۱۵، به بیش از ۵۷ درصد افزایش پیدا کرده است. هرچند هنوز برای همه‌گیر شدن باسوادیِ زنان نپالی راهی طولانی در پیش است.

در زمینه‌ی مشارکت زنان در امور سیاسی نیز برای اولین بار در تاریخ نپال، نمایندگان زن توانستند نزدیک به ۳۳ درصد از کرسی‌های نمایندگان مجلس را تصاحب کنند. با وجود این، هنوز هم تلاش‌ گروه‌های فعال حقوق زنان در نپال برای تضمین حقوق مشارکت زنان در تمام سازوکارهای دولتی ادامه دارد.

گرچه در سال ۲۰۱۶ از هر چهار زن نپالی یک نفر در معرض خشونت خانگی قرار گرفته است ــ که آماری بسیار نگران‌کننده است ــ اما همین آمار در سال ۲۰۱۱ بیش از ۳۲ درصد بوده است که نشان از کاهش خشونت خانگی دارد. در عین حال زنان نپالی نه فقط در عرصه‌ی خانه که در امور کشاورزی و کارهای بیرون از خانه نیز نقشی مهم در اقتصاد ضعیف نپال دارند، هرچند که به عنوان نیروی کار ارزان و حتی در بسیاری اوقات نیروی کار بدون مزد با نابرابری آشکاری روبرو هستند.

اما به‌رغم همه‌ی این سختی‌ها، مردمان نپالی بسیار مهربان و خونگرم بوده و طی سه سفری که در ده سال اخیر به نپال داشته‌ام، همواره با مهربانی‌ و خنده‌ها و کمک‌های مردم نپال روبرو شده‌ام.

این عکس‌ها طی دو سفر در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۹ از نپال و زنان نپالی گرفته شده است. زنانی که تصور من از نپال را تغییر داده و مرا به یکی از علاقه‌مندان پروپاقرص این سرزمین کوهستانی تبدیل کرده‌اند.