سایه‌ی خدا کتابی است جنجالی. اَلن میخائیل، مورخ دانشگاه ییل، که در کارنامه‌اش سه کتاب دانشورانه و آرشیو‌محور درباره‌ی تاریخ امپراتوری عثمانی به چشم می‌خورد این بار تغییر جهت داده و به تاریخ جهان پرداخته است. او در این کتاب جدید با ارائه‌ی روایتی جذاب نگرش‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مرسوم درباره‌ی چگونگیِ «ظهور غرب» در پانصد سال اخیر را به چالش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کشد.
ژولین بندا، نویسنده‌ی فرانسوی، «گفتار خطاب به ملت اروپا» را در سال 1933، یعنی سال به قدرت رسیدن نازی‌‌ها نوشت و در آن از اروپایی‌ها خواست تا حول ارزش‌های عام مشترک خود و علیه هیولاهای نوظهورِ ملی‌گرایی متحد شوند. با پیشروی اروپا به سمت قتل‌عام روح خود و مردمانش، بسیاری به خود جرئت دادند که همچنان رؤیای امر غیرممکن را در سر بپرورانند.
برای نیرمال ورما (۲۰۰۵-۱۹۲۹)، نویسنده‌ی هندی، شهر پراگ دروازه‌ی ورود به ذهنیت اروپایی از راهی سوای زبان انگلیسی بود. حتی پس از بازگشت ورما به هند در دهه‌ی ۱۹۷۰ و توجه بیشتر او به هویت هندی، فرهنگ و ادبیات اروپایی جایگاه ویژه‌ی خود را در آثار او حفظ کرد.
هلند در قرن هفدهم به یکی از قدرت‌های جهانی تبدیل شد و به لطف ثروت هنگفتی که کمپانی‌های هند شرقی و غربی به بار آوردند در عرصه‌های تحقیق علمی و کوشش‌های هنری ترقی کرد. اما این دوران همراه با خشونت‌های استعماری در مقیاس وسیع و فعالیت گسترده در تجارت بردگان بود.
آن‌چه رهبران اروپایی از آن سخن می‌گویند اقتصادهای ملی، نظام‌های بهداشت عمومی ملی، و نظام‌های آموزشی ملی است. بااین‌همه، در مقابل ناسیونالیسم تفرقه‌افکنانه‌ی رهبرانی که سودای فاشیسم را در سر دارند، خطابه‌های ناسیونالیستی مرکل و مکرون درباره‌ی بحران بر مراقبت، رعایت و همبستگی تأکید کرده‌اند.
پاسخ به این پرسش که اروپا برای ترکیه چه جایگاهی دارد، به طور چشمگیری در طول ۱۰ سال اخیر تغییر کرده است. وقتی ترکیه از نزدیکی با اروپا پا پس کشید و به ملی‌گرایی، اسلام‌گرایی و اقتدارگرایی پوپولیستی، و حتی بدتر، به زن‌ستیزی و تبعیض جنسیتی رو آورد، در مقابلْ نظر اروپایی‌ها نیز نسبت به ترکیه به شکلی سیستماتیک منفی شد.