امید رضایی

چندفرهنگی‌گرایی به کلمه‌ای گول‌زننده تبدیل شده است. این اصطلاح بیش از آن‌چه در نگاه اول به نظر می‌ر‌سد بر موضوعات مختلفی دلالت دارد. وقتی به چندفرهنگی‌گرایی فکر می‌کنیم، ذهن‌مان قبل از هر چیزی به تلاقی سنت‌های متنوع و رنگارنگ می‌رود، آداب و رسوم، غذاها، لباس‌ها، موسیقی‌ها و ... . اما چندفرهنگی‌گرایی عواقب سیاسی هم دارد و می‌تواند از تکثرگراییِ سنت‌ها به تکثرگرایی در حقوق بینجامد. این‌جاست که مشکل آغاز می‌شود.

آیین‌شکن (unorthodox) سریال پرسروصدا و پربیننده‌ای است که اخیراً از شبکه‌ی نتفلیکس پخش شده، و داستان زندگی زن جوانی‌ست در یک فرقه‌ی یهودی حسیدی که در جامعه‌ای پر از مقررات سخت‌گیرانه‌ی دینی، تن به ازدواجی از پیش برنامه‌ریزی‌شده و یک زندگی بی‌روح داده است. تا این که روزی دل به دریا می‌زند و با اندکی پول و یک گذرنامه به برلین می‌گریزد تا راه خود را پیدا کند.

در میان اهل فرهنگ در عراق ضرب‌المثلی رایج است با این مضمون که «کتاب‌ها[ی عربی] در مصر نوشته می‌شوند، در لبنان چاپ می‌شوند و در عراق خوانده می‌شوند.» بغداد به عنوان یکی از مراکز اصلی فرهنگ در جهان عرب، بعد از...

۱۷ روز سرگردان روی آب، بیم، امید، ترس، تردید. ماجرای کشتیِ «سی واچ ۳» که ۵۳ پناهجو را در دریای مدیترانه نجات داد، بلاتکلیفی و سستی اروپا در مواجهه با پناهجویان را به بهترین شکل نشان داد. کاپیتان این کشتی، کارولا راکته با مسئولیت شخصی خود و به‌رغم ممنوعیت پهلو گرفتن در سواحل ایتالیا، در جزیره‌ی لامپِدوزا لنگر انداخت و بلافاصله دستگیر شد. زندانی شدن او ــ هرچند فقط چند روز طول کشید ــ موجی از واکنش‌ها را به همراه داشت.

این روزها جمله‌ای از  دیوید هاروی، بوم شناسی سیاسی،  مدام در محافل ایرانی تکرار می‌شود: «در بلایای طبیعی هیچ‌چیزی طبیعی نیست». در واقع، همه‌چیز برساخته‌ی اقتصادی-اجتماعیِ جوامع است. وقتی جامعه‌شناسیِ فاجعه درس می‌دادم اولین چیزی که از شاگردانم می‌خواستم این بود که مقایسه‌ای بکنند بین تاریخ زلزله در ژاپن و ایران. چرا ژاپن در زلزله‌هایی به مراتب قوی‌تر از ایران، کشته نمی‌دهد و حتی تعداد مجروحان خیلی کم است. چرا اصلاً خسارت مالی و جانی‌ای که دارند قابل مقایسه با زلزله‌ای مثل بم نیست که از زلزله‌های ژاپن به‌مراتب سبک‌تر بود؟