در چهل سالگی آنچه به «انقلاب ۵۷» معروف است تحلیل‌ها و بررسی‌های متفاوتی تا به امروز در این زمینه ارائه شده است. این مطلب از زاویه‌ی تأملی بر مفهوم واژه‌ی انقلاب نگاهی به موضوع داشته تا مضمون این مفهوم را زیر سؤال ببرد. در این راستا، مبحث پیش رو نه با بررسی نظرهای موافقین و مخالفین مفهوم انقلاب ۵۷ به عنوان یک پدیده و تحول سیاسی و اجتماعی بلکه با بررسی دو مکتب فکری و میراث آنها برای شناخت روند «خلق مفاهیم» و کاربرد آنها ارائه می‌شود.
عشق آتشین به ندرت ممکن است که دوام پیدا کند و معمولاً، به مرور زمان، جای خود را به مهرورزیِ مصلحت‌اندیشانه می‌دهد و شور و شدت آن به تدریج فروکش خواهد کرد. به همین دلیل، اغلب انتظار نداریم که احساسات عاشقانه‌ی آدم‌ها یک عمر دوام بیاورد. اما برخی از عشاق تا پایان عمرشان عاشق یکدیگر می‌مانند. دلیل ماندگاری عشق آنها چیست؟
نهادهای دموکراسی بر این اساس استوار شدهاند که کنشگران سیاسی بر مبنای عقل سلیم، خویشتنداری، و میانه‌روی عمل می‌کنند. اما در دنیایی که ما در آن زندگی می‌کنیم افراط‌کاری‌‌ها و لجاجت‌های ایدئولوژیک چنان حاکم شده است که میانه‌روها به نوعی گونه‌ی در حال انقراض تبدیل شدهاند: آیا می‌توانیم آنها را از خطر انقراض نجات دهیم؟ برای پاسخ‌گویی به این پرسش، باید نگاهی تازه به «میانه‌روی» بیاندازیم، فضیلتی که همه‌ی فضیلت‌های دیگر را گرد هم می‌آورد.
مسئله‌ی بنيادى ايران چيست؟ دكتر محمدرضا نيكفر در پاسخ به اين سؤال تأكيد مى‌كند كه ايران مجموعه‌اى از مسائل دارد، نه يك مسئله‌ی بنيادى كه منشأ باقى مسائل باشد.
امروزه دنیای سیاست بیش از همیشه گرفتار دسیسه‌ها و توطئه‌ها شده است. اما آیا وجود دسیسه‌ها و توطئه‌های واقعی دلیل موجهی برای این است که همه‌ی اتفاقات جاری در جهان را از منظر «توهم توطئه» بنگریم؟ با بیماری همه‌گیرِ «بی‌اعتمادی» که به تهدیدی برای بنیان‌های دموکراسی مبدل شده چگونه باید مقابله کرد؟