موزهی ایاصوفیه در استانبول، که به تصمیم حکومت ترکیه قرار است به مسجد تبدیل شود، یکی از قدیمیترین بناهای تاریخی ترکیه است که حدود ۱۵ قرن پیش به عنوان کلیسا ساخته شد. حدود ۹۰۰ سال بعد حکومت عثمانی با فتح استانبول این کلیسا را به مسجد تبدیل کرد. اما سرانجام پس از تشکیل جمهوری ترکیه در دورهی حکومت کمال آتاتورک این بنای تاریخی به موزه تبدیل شد. مهدی شبانی در این گزارش تاریخ این بنا را مرور کرده است.
ایاصوفیه یکی از بزرگترین بناهای شهر تاریخی استانبول است. این بنا بیش از آنکه ساختمانی تاریخی باشد نماد زوال امپراتوری بیزانس و شکوه امپراتوری عثمانی و بعدتر ترکیهی نوین است، کشوری بنا شده بر اصول لائیک که بناهایی تاریخی-مذهبی از این دست در دوران آتاتورک و با حمایت مستقیم او به مکانهایی برای بازدید عموم تبدیل شدند.
علی شریعتی یکی از تأثیرگذارترین اندیشمندان ایرانی در خارج از مرزهای ایران است. هر چند در دهههای اخیر محبوبیت اندیشهی وی در ایران رو به افول بوده است، در ترکیه همچنان در کانون توجه اسلامگرایان قرار دارد. در گفتوگو با خلیل ابراهیم ینیگون، استاد دانشگاه استنفورد در آمریکا، علل محبوبیت شریعتی در ترکیه را میکاویم.
تجربیات ترکیه نمونهی روشنی است از اینکه در کشوری با ساختار موزائیکی متشکل از قومیتها و ملیتهای گوناگونی که هر یک زبان خود را دارند، هرگونه سیاست هویتگرا، و بهویژه ملی/مرکزگرا، به شکافهای قومی دامن میزند، و وضعیت معمولاً برگشتناپذیری را به وجود میآورد که عموماً به فاجعه میانجامد.
کردها که از اقوام قدیم خاورمیانهاند، و جمعیتشان، به تخمین حدود ۲۵ تا ۳۵ میلیون نفر است، به صورت جمعیتهای اقلیت در کشورهای مختلف منطقه زندگی میکنند، و معروفاند به اینکه بزرگترین قوم جهاناند که دولتی از آن خود ندارند. دربارهی وضعیت امروز کردها و تاریخی که پشت سر دارند گفتگویی کردهایم با دکتر کامران متین، استاد روابط بینالملل در دانشگاه ساسکس انگلستان.
پاسخ به این پرسش که اروپا برای ترکیه چه جایگاهی دارد، به طور چشمگیری در طول ۱۰ سال اخیر تغییر کرده است. وقتی ترکیه از نزدیکی با اروپا پا پس کشید و به ملیگرایی، اسلامگرایی و اقتدارگرایی پوپولیستی، و حتی بدتر، به زنستیزی و تبعیض جنسیتی رو آورد، در مقابلْ نظر اروپاییها نیز نسبت به ترکیه به شکلی سیستماتیک منفی شد.