نزدیک به دو دهه است که سومین پنج‌شنبه‌ی نوامبر هر سال «روز جهانی فلسفه» خوانده می‌شود. امسال این روز مصادف با ۱۹ نوامبر است و به این مناسبت به دیدگاه‌های یکی از صاحب‌نظران ترکیه‌ای در مورد فلسفه‌ی معاصر در این کشور می‌پردازیم.
چندفرهنگی‌گرایی به کلمه‌ای گول‌زننده تبدیل شده است. این اصطلاح بیش از آن‌چه در نگاه اول به نظر می‌ر‌سد بر موضوعات مختلفی دلالت دارد. وقتی به چندفرهنگی‌گرایی فکر می‌کنیم، ذهن‌مان قبل از هر چیزی به تلاقی سنت‌های متنوع و رنگارنگ می‌رود، آداب و رسوم، غذاها، لباس‌ها، موسیقی‌ها و ... . اما چندفرهنگی‌گرایی عواقب سیاسی هم دارد و می‌تواند از تکثرگراییِ سنت‌ها به تکثرگرایی در حقوق بینجامد. این‌جاست که مشکل آغاز می‌شود.
عرب‌ها، ارامنه، کردها، کلیمیان، بلوچ‌ها، زرتشتیان، ترکمن‌ها و دیگر ایرانیانی که فارس و مسلمانِ شیعه نیستند، چه سهمی از ادبیات داستانی مدرن در ایران دارند و چه تصویری از آنها در ادبیات ارائه شده است؟
رودربایستی را کنار بگذاریم و رک و صریح باشیم. نژادپرستی همچون یک ویروس زاده می‌شود، زندگی می‌کند و حتی ممکن است روزی بمیرد. واگیردار است و از فردی به فردی دیگر سرایت می‌کند. با وجود این، می‌توان شرایط و اوضاع و احوالی را ایجاد کرد که در آن سرعتِ سرایت و قدرت تخریبیِ این ویروس افزایش یا کاهش یابد.
آیا می‌دانستید که واژه‌ی «سفیدپوست» را یک نمایش‌نامه‌نویس در سال ۱۶۱۳ ابداع کرد؟ آیا می‌دانستید که برده‌داری در ایران سابقه‌ای طولانی دارد و ایرانیان آفریقایی‌تبار ۱۰ تا ۱۵ درصد از جمعیت جنوب ایران را تشکیل می‌دهند؟ آیا می‌دانستید که تا حدود دو قرن قبل، هزاران برده‌ی سفیدپوست اروپایی در کشورهای اسلامی به بیگاری واداشته می‌شدند؟ آیا می‌دانستید که جمهوری ترکیه، به رهبری مصطفی کمال آتاتورک، کارزار گسترده‌ای را برای اثبات «سفیدپوست» بودن ترک‌ها به راه انداخته بود؟ آیا می‌دانستید که در قرن نوزدهم انگلیسی‌ها و آمریکایی‌ها «ایرلندی‌ها» را «سیاه‌پوست» می‌شمردند و ایتالیایی‌ها نیز در آمریکا وضعیت مبهمی بین سیاه‌پوست و سفیدپوست داشتند؟ ...
تجربیات ترکیه نمونه‌ی روشنی است از این‌که در کشوری با ساختار موزائیکی متشکل از قومیت‌ها و ملیت‌های گوناگونی که هر یک زبان خود را دارند، هرگونه سیاست هویت‌گرا، و به‌ویژه ملی/مرکزگرا، به شکاف‌های قومی دامن می‌زند، و وضعیت معمولاً برگشت‌ناپذیری را به وجود می‌آورد که عموماً به فاجعه می‌انجامد.