مجید شریف، قربانی «قتلهای سیاسی»، که بود؟
در گفتگو با محمد حیدری
مجید شریف در همان روزهایی که داریوش و پروانه فروهر به قتل رسیدند، در تهران مفقود و کشته شد. مادر هشتاد و چند سالهی او تا مدتی تصور میکرد تنها فرزندش به مرگ طبیعی مرده است.
مجید شریف در همان روزهایی که داریوش و پروانه فروهر به قتل رسیدند، در تهران مفقود و کشته شد. مادر هشتاد و چند سالهی او تا مدتی تصور میکرد تنها فرزندش به مرگ طبیعی مرده است.
از بین صدها سندی که نویسنده و تصویرگر آلمانی، نورا کروگ، از بایگانیها و بازار کهنهفروشها بیرون کشیده و در کتاب خاطرات مصورِ چندلایه و تودرتویش منتشر کرده، دو تا که از نظر عاطفی بسیار جالباند به قارچها مربوط میشوند.
موج خیزشهای مردمی موجب شده است بسیاری ایمان خود را نسبت به شعور و خردِ قدرت مردم از دست بدهند. با این حال، بروز چنین قیامهایی در واقع برای پویایی سیاست مدرن ضروری است.
چین در دههی ۱۹۸۰ میلادی تصمیم گرفت درهای بستهی کشور را به شکل محدود به روی جهان خارج باز کند تا سرمایهگذاران بیشتری جلب شده و توسعهی اقتصادی سرعت بیشتری گیرد. سیاستی که بهرغم سود کلان اقتصادی و سیاسی که برای کشور داشت، صداهای منتقد اندک داخل کشور را بیشتر انعکاس داد و بحث لزوم آزادیهای سیاسی و اجتماعی را بیشتر دامن زد.
میلیونها هندی هر روز در قطارهای کهنه و فرسوده از شهری به شهری میروند و ساعتها و گاهی روزها در ایستگاهها منتظر میمانند یا کف کوپههای پر ازدحام مینشینند. از خودم میپرسیدم چرا این همه مسافر هندی در این وضعیت طاقتفرسا آرام و ساکتاند و اعتراضی نمیکنند. در طول سفر با قطار شروع کردم به عکاسی و پیدا کردن پاسخ این سؤال.
جرثقیل راه حرکت ماشینها به جنوب میدان هفتمتیر را بسته است و اتوبوسها از جاهای مختلف دانشآموز و دانشجو در میدان خالی میکنند. از شمال میدان دستههای چند ده نفری پشت وانتهایی که به بلندگو مجهز شدهاند به سمت جنوب در حال حرکتاند. صبح روز ۱۳ آبان است و میدان هفتمتیر اصلاً مثل روزهای دیگر نیست.
سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس: متقاضیان انجام عمل زیبایی نامتعارف مجازات میشوند
چرا انسانها میجنگند؟ کسب منفعت، دفاع از شرافت، فرار از مجازات، گریز از فقر، هیجانطلبی، حس رفاقت بین همرزمان یا ...؟ آیا سرباز بودن و جنگیدن در طول تاریخِ نبردها همواره به یک معنا بوده است؟ از تجربهی سربازان در جنگها چه میدانیم؟
در هفتههای اخیر، فکر و ذکر جامعهی بینالمللی مشغول عواقب ناگوار قتل جمال خاشقجی بوده است اما ترکها بیشتر دلمشغول امور داخلی و بهویژه، نقشههای بزرگ رئیس جمهور خود برای تبدیل ترکیه به یک قدرت اقتصادی منطقهای بودهاند. دو هفته پیش هواپیماها برای اولین بار در فرودگاه جدید استانبول به زمین نشستند. رجب طیب اردوغان این پروژه را گل سرسبدِ «ترکیهی جدید» میخوانَد و درست همان طور که میخواست، وسعت فرودگاه (۷۵۹۴ هکتار) و ظرفیت آن (سالانه ۲۰۰ میلیون مسافر) به حدی خواهد رسید که به بزرگترین فرودگاه جهان تبدیل خواهد شد.
محلهی امامزاده یحیی روزگاری محل گذر اعیان و اشراف تهران بوده است. روزگاری میرزا عبدالله فراهانی پدر موسیقی ردیفی ایران در این محل کلاس درسی داشت و گوشههای ردیف را با سهتار به شاگردانش درس میداد.
روجا فضائلی، استاد دپارتمان مطالعات خاورمیانه در دانشگاه ترینیتی دوبلین در ایرلند، کتابش با عنوان انواع گوناگون فمینیسم اسلامی: حقوق و تفاسیر در گذر نسلها در ایران را با این توضیح آغاز میکند: «این تحقیق جدا از پروژهای دانشگاهی، یک سفر شخصی هم برای من بود. من در دوران پس از انقلاب اسلامی ایران بزرگ شدهام و این نقطهی تمایز من با فمینیستهای سرشناس ایرانی است که پیش از من دربارهی فمینیسم و جنبش زنان در ایران نوشتهاند.»
چرا مسئلهی زنان پس از انقلاب ایران به مسئلهی مرکزی حکومت تبدیل شد؟ دکتر نیره توحیدی، استاد مطالعات زنان و جنسیت در دانشگاه ایالتی کالیفرنیا میگوید غلبهی جریانهای بنیادگرای اسلامی از یک طرف و بیتفاوتی دیگر نیروهای سیاسی درگیر در انقلاب از سوی دیگر، زمینهی سرکوب و نقض حقوق زنان را فراهم کرد، و «مسئلهی زن» به گرهی اصلی دموکراسی در ایران تبدیل شد.
آخر یک روز، تصمیم گرفتم شغل محبوب پارهوقتام را برای همیشه رها کنم و دنبال کار دیگری بروم. من هنرآموز حقالتدریسی چند هنرستان بودم. چیزی که بیش از همه آزارم میداد، گزینشهای مکرر بود. چندین بار ما را به ادارهی گزینش صدا میکردند و دربارهی اعتقاداتی که بسیار شخصی بودند سؤالات فراوان میپرسیدند. در آن سیستم نمیتوانستم خودم باشم. باید کسی میبودم که آنها میخواستند، و طوری زندگی میکردم که آنها میپسندیدند.
برای کارن وینتر هنوز هم بعد از سالها، یادآوری گذشتهاش دردآور و خجالتآور است. او چندین سال در عضویت یک گروه نئونازی نروژی بود. اما احساس شرمندگی برای عذاب وجدان او کافی نبود، برای همین تصمیم گرفت دربارهی این تجربه فیلمی بسازد و آشکارا از آن سخن بگوید. مستند خروج (Exit)، محصول مشترک نروژ، آلمان و سوئد در شصتویکمین جشنوارهی فیلمهای مستند و انیمیشن لایپزیگ به نمایش درآمد.
میلیونها نفر داستانهای سوررئال هاروکی موراکامی را خواندهاند، اما این شهرت و محبوبیت برای نویسندهی ژاپنی به نوعی سردرگمکننده به نظر میرسد. موراکامی، که همواره از او به عنوان گزینهی مطلوب برای بردن جایزهی نوبل ادبی یاد میشود، در این گفتوگو روشن میکند که چرا کتابهای او در دورههای پرآشوب جذاب جلوه میکنند.
آدمهای تبعیدی، بیمارِ گذشته میشوند و سوگوارِ زمان. صدای باد هم که در میان برگها بپیچد، چونان تیغِ تیزِ چیزی در گذشته است، که فرود میآید. صدای باران، صدای دویدنِ کودکیها در خانهی پدری است، و بوی سیب، یادی از عطر موی مادر. هیچ ماجرایی نیست که مغاکی از گذشته را بیرون نکشد و هرآنچه هست، اشارتی به زخمی است.
آیا نسخههای مدرن اسلام نیکوتر و پسندیدهتر از نسخههای سنتیاند؟ الگوهای مختلف دینداری کداماند و چگونه میتواند نگرشهای مدرن و سنتی به اسلام را داوری کرد؟
ژایر بولسونارو، رئیس جمهور منتخب برزیل، از کتاب مقدس و خاطرات یک شکنجهگر به عنوان کتابهای محبوب خود نام برده است. دو سال قبل، ژایر و پسرش ادواردو از حامیان استیضاح دیلما روسف، اولین رئیس جمهور زن برزیل، بودند که در نهایت به برکناری او انجامید. «محاکمه»، که نخستین بار در جشنوارهی بینالمللی فیلم برلین به نمایش درآمد مستند بلندی است که نشان میدهد چگونه این استیضاح عدالت را در پای پول قربانی کرد. آنچه در ادامه میخوانید نگاهی به این فیلم و گفتوگویی با کارگردان آن است.
در جریان انتخابات ریاستجمهوری برزیل، آدمهای اهل فناوری به شکل مستقیم و غیرمستقیم از سوی کارزار انتخاباتی هر دو رقیب اصلی استخدام شدند تا با استفاده از واتساَپ و ابزارهایی که امکان ارسال همزمان یک پیام مشخص را به صدها هزار کاربر میدهد، تلفنهای همراه میلیونها شهروند برزیل را بمباران خبری کنند. بمبارانی که بسیاری از اخبارش یا از بیخوبن جعلی و دروغ بود، یا تنها بخشی از واقعیت بود.
چرا شایستهسالاری به نابرابری اجتماعی دامن میزند؟ آیا میان «شایستگی» انسان و «ارزش» زندگی او رابطهای وجود دارد؟ «سختکوشی» ارثی است یا اکتسابی؟ آیا به نظر شما معادلهی «بهرهی هوشی+تلاش=استحقاق» درست است؟
شاید امروز تنزل کیفی و ایمنی سبب شده باشد که شهروندان ایرانی و خارجی نظر مثبتی به پرواز با شرکتهای هواپیمایی ایرانی نداشته باشند اما اوضاع همیشه به همین منوال نبوده است. سالیانی نه چندان دور وقتی تصمیم به ملیسازی صنعت هواپیمایی کشور گرفته شد، شرکت ایرانایر (شرکت هواپیمایی ملی ایران) تأسیس و مردی به مدیریت آن برگزیده شد که در سالهای آینده، لیاقت و درایت او در هدایت این شرکت زبانزد شرکتهای هواپیمایی در سراسر جهان شد؛ تیمسار علیمحمد خادمی.
آیا جنگ جزئی از ماهیت بشری است؟ جنگ چه ویژگیای دارد که هم باعث ترس است و هم چیزی ستایشبرانگیز؟ جنگها چگونه در سازماندهی جوامع بشری مؤثر بودهاند؟ آیا جنگ مسئلهای زیستشناختی است یا فرهنگی؟
وقتی کسی را فریبکار بخوانیم، در واقع از او انتقاد کردهایم. وقتی میگویید فریب خوردهاید، دارید از بدرفتاری با خود شکایت میکنید. فریبکاری (manipulation) در بهترین حالت بالقوه خطرناک است و در بدترین حالت کاملاً غیراخلاقی است. اما چرا چنین است؟ فریبکاری چه اشکالی دارد؟ آدمیان همیشه، و به شکلهای گوناگون، یکدیگر را تحت نفوذ قرار میدهند. اما چه چیز فریبکاری را از دیگر انواع اِعمال نفوذ متمایز میکند، و چه چیز آن را غیراخلاقی میسازد؟