آزادی

انقلاب بهمن ۱۳۵۷ روی دوش یک گفتمان عمومی به پیروزی رسیده بود که آن گفتمان صرف‎نظر از تعلقات مذهبی یا سوسیالیستی‎اش، سه عنصر برجسته و نسبتاً مشترک داشت: برابری، برادری و آزادی. منتها این گفتار بسیار مبهم و کلی و فاقد جزئیات روشن بود؛ به این معنی که ما دلبستگی به آزادی داشتیم اما در مورد دموکراسی چیز زیادی نمی‎دانستیم. یعنی تصور روشنی از شکل تحقق آن آرمان آزادی در قالب سیاسی و اجتماعی نداشتیم.

کامو اعتراف می‌کرد که «به تاریخ انسانی بدبین و به انسان خوش‌بین است»، انسانی که تأکید می‌کرد، «تنها آفریده‌ای است که نمی‌پذیرد آن چه هست باشد.» به نظرِ کامو، «آزادی انسان چیزی نیست جز امکانِ بهتر بودن» و «تنها راهِ برآمدن از پسِ جهانی ناآزاد این است که چنان کاملاً آزاد شوید که وجودتان سراپا عصیان باشد.»

چرا مناقشه‌ی کنونی بر سر«پوشش زنان» نشانه‌ی مردسالاری است؟ چرا می‌توان بدن زن را میدان نبرد سنت و مدرنیته دانست؟ آیا پیروزی احتمالی نظام سرمایه‌داری در این مبارزه را باید به فال نیک گرفت؟

حساسیت‌های امروزی ما برای جلوگیری از طرح عقاید و مطالب «برخورنده» گویای تمایل ما به طرد تعصب و رفع تبعیض از گروه‌های ستم‌دیده است، اما همین حساسیت‌ها می‌توانند به جلوگیری از طرح ایده‌های انتقادی منجر شوند. نویسنده در این مقاله مخاطرات ناشی از این وضعیت را شرح می‌دهد.