تجربیات ترکیه نمونهی روشنی است از اینکه در کشوری با ساختار موزائیکی متشکل از قومیتها و ملیتهای گوناگونی که هر یک زبان خود را دارند، هرگونه سیاست هویتگرا، و بهویژه ملی/مرکزگرا، به شکافهای قومی دامن میزند، و وضعیت معمولاً برگشتناپذیری را به وجود میآورد که عموماً به فاجعه میانجامد.
مقالات زیر به زندگی و کارِ زنانی میپردازد که آثارشان نظرات کلیشهای دربارهی عکس در خاورمیانه ــ و بهویژه عکسهای زنان ــ را رد کرده و میکند. این مقالات نشان میدهد که نخستین عکاسان زن، مثل هر هنرمند دیگری، برای توصیف دنیای اطراف خود از ایدهها و فناوریهای جدید بهره بردند و در دههی ۱۹۲۰ زنان نقشهای اجتماعیِ جدیدی را بر عهده گرفتند.
در دوران تیرهوتار جنگ جهانی دوم، سرکوب سیاسی و تحمیل «مالیات بر ثروت» بر اقلیتهای دینی نویسنده و هنرمندی به نام آرام را به فرار از ترکیه وامیدارد. او در کلبهای جنگلی در روستایی واقع در مرز گرجستان شوروی مخفی میشود و خاطرات تلخ دوران کودکی و شوک روحیِ ]ناشی از نسلکشی ارامنه در[ سال 1915 را در ذهن خود مرور میکند.
موضع مصطفی کمال آتاتورک، بنیانگذار ترکیهی مدرن، دربارهی نسلکشی ارامنه از موضوعات به شدت بحثانگیز است. بررسی آثار آتاتورک نشان میدهد که، اگرچه او این فاجعه را «عملی شرمآور» شمرده، با مطرح کردن خشونت ارامنه با ترکها به عنوان سیاست نابودسازی و توحشی منحصر به فرد در تاریخ، در صدد کماهمیت جلوه دادن آن نسلکشی است.
بیش از یک قرن پس از قتل عام ارامنه در ترکیهی عثمانی، خانوادههای قربانیان و بازماندگان این فاجعه همچنان به شرح ابعاد گوناگون آن میپردازند. داون مککین، نویسنده و خبرنگار ارمنیتبار آمریکایی در کتاب «پیادهروی صد ساله: یک اودیسهی ارمنی»، با اتکا به سرگذشت و خاطرات پدربزرگاش، روایتی استثنایی از این نسلکشی عرضه میکند.
با گذشت بیش از یک قرن از نسلکشی ارامنه در ترکیهی عثمانی، پژوهشهای تاریخی و دانشگاهی پرتوهای تازهای بر زوایای تاریک این فاجعه میاندازند. این مقاله، که به مناسب «روز یادبود نسلکشی ارامنه» (۲۴ آوریل) منتشر میشود، چهار کتاب کلیدی در این باره را مورد بررسی قرار میدهد.