سیاست

تا به حال به آدم‌هایی که فکر می‌کنند «عقل کل» هستند برخورده‌اید؟ شاید حقیقت این است که خود ما هم فکر می‌کنیم از خیلی چیز‌ها - از سیاست روز تا مشکلات اجتماع - سر در می‌آوریم. اما آیا اینکه منِ نوعی چنین فکر کنم،‌ واقعاً خطری برای اجتماع محسوب می‌شود؟

در گفت‌وگو با دکتر سعید پیوندی، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه لورن در فرانسه، از نقش رواداری دینی و دین‌ستیزی در اروپا و علل مقاومت جوامع اسلامی در برابر سکولاریسم پرسیده‌ایم.

دیدگاهی که بر اغلب حکومت‌ها حاکم است، به‌طرز اسفناکی منسوخ شده است. دغدغه‌های آنها هنوز همان دغدغه‌های مربوط به اواخر قرن نوزدهم است. در زمان شکل‌گیری بسیاری از آنها، ارتباطات هزینه‌ی زیادی داشت و اطلاعات را به سادگی نمی‌شد انتقال داد. امروزه، جهان بسیار بیش از پیش به‌هم‌پیوسته، دائم‌التغییر و مملو از اطلاعات است. اما حکومت‎هایمان چنین نیستند.

با اینکه عادل بودن برای همه‌ی ما در زندگی‌های شخصی‌مان اهمیت دارد، وقتی کسانی را در نظر می‌گیریم که در موقعیت قدرت هستند، این فضیلت اهمیت بسیار بیشتری می‌یابد. ما به رهبرانی نیاز داریم که عشق به عدالت آنها را به پیش راند، نه صرفاً خود‌بزرگ‌نمایی. رهبری کردن بدون یک قطب‌نمای اخلاقی درونی که به شکلی قابل اعتماد جهت عدالت را نشان دهد، به سوء استفاده از قدرت منجر می‌شود.

رورتی فقط مدافع رویکرد درمانگرانه به فلسفه نبود، بلکه می‌خواست خودِ فلسفه را به درمانگری مبدل کند، فلسفه را برای همگان واقعاً دسترس‌پذیر سازد و پیوندهای سرراست‌تری بین فلسفه با دغدغه‌های افراد عادی برقرار کند. حاصل چنین کاری عملاً پیامدهای سیاسی‌ای فراتر از محدوده‌های مرسوم فلسفه داشت.

در ادامه‌ی گفت‌وگو‌‌های آسو درباره‌ی مسائل بنیادی ایران، ماشالله آجودانی می‌گوید یکی از مهم‌ترین مسائل ما این است که بیش از اصلاح فرهنگ به تغییر سیاسی اهمیت دادیم و فکر کردیم که با سیاست می‌توانیم همه‌ی مشکلات را حل کنیم و ایران دیگری ‌بسازیم. این تفکر پاسخ درستی نداد و منجر به مشکلات بسیار اساسی دیگری در ایران شد. ماشاءالله آجودانی، پژوهشگر تاریخ، و نویسنده‌ی چند کتاب مهم، از جمله مشروطه‌ی ایرانی است.