فقر

این روزها جمله‌ای از  دیوید هاروی، بوم شناسی سیاسی،  مدام در محافل ایرانی تکرار می‌شود: «در بلایای طبیعی هیچ‌چیزی طبیعی نیست». در واقع، همه‌چیز برساخته‌ی اقتصادی-اجتماعیِ جوامع است. وقتی جامعه‌شناسیِ فاجعه درس می‌دادم اولین چیزی که از شاگردانم می‌خواستم این بود که مقایسه‌ای بکنند بین تاریخ زلزله در ژاپن و ایران. چرا ژاپن در زلزله‌هایی به مراتب قوی‌تر از ایران، کشته نمی‌دهد و حتی تعداد مجروحان خیلی کم است. چرا اصلاً خسارت مالی و جانی‌ای که دارند قابل مقایسه با زلزله‌ای مثل بم نیست که از زلزله‌های ژاپن به‌مراتب سبک‌تر بود؟

فقر در ایران به سرعت در حال زنانه شدن است. ادغام کشورهای در حال‌ توسعه در اقتصاد جهانی به زنانه شدن فقر انجامیده است. زنان محروم‌تر شده‌اند، و بر اثر دسترسی کمتر به فرصت‌های شغلی و اختیارات قانونی به مردان وابسته مانده‌اند. فرهنگ مردسالار و تابوهای باقی‌مانده در جوامعی مثل ایران زندگی را برای زنان، به‌ویژه زنان خودسرپرست، به تنازع بقا تبدیل کرده است. تلاشی هر روزه، نفس‌گیر و جان‌فرسا حتی برای یافتن سقفی بالای سر. 

«هندی و هرمز»، دومین فیلم داستانی بلند عباس امینی در شصت‌و‌هشتمین دوره‌ی برلیناله در بخش نسل‌ها به نمایش درآمد. فیلمی که از لحظه‌ی شروع بیننده را با سرنوشت شخصیت‌هایش درگیر می‌کند. هرمز نوجوانی ۱۶ ساله است که به سبب شرایط سخت زندگی به دنبال یافتن کار است. شرط تأهل برای استخدام در معدن خاک سرخ هرمز او را وادار به ازدواج با هندی می‌کند، هندی دانش‌آموزی 13 ساله است و ...

آمارتیا سِن در جستار «عدالت در دنیای جهانی» (۲۰۱۱)، و همچنین پیشتر در کتاب «ایده‌ی عدالت» (۲۰۰۹)، بدون حاشیه‌روی به ما می‌گوید که از رکود اقتصادی سال ۲۰۰۸ چه درس‌هایی می‌توان آموخت: ثروت آدم‌های بسیار پول‌دار تا حدی کاهش یافت اما کم‌درآمدترین افراد، آدم‌های مستقر در «قاعده‌ی هرم»، در سطح محلی یا جهانی، بودند که بیش از همه از این رکود آسیب دیدند.