فمینیسم

یک قرن پیش، در اواخر دهه‌ی ۱۲۹۰ خورشیدی، زنان ایرانی که از هر حق برابری در خانواده و جامعه محروم بودند، می‌گفتند که دست‌کم طلاق دادن زنان را کمی مشکل کنید تا این‌طور نباشد که مردان هر وقت دل‌‌شان خواست زن‌شان را طلاق دهند و دست زن بیچاره به جایی بند نباشد. به نظر می‌رسد که صدای مادربزرگان فمینیست‌مان پس از صدسال، سرانجام به گوش دولت‌مردان رسیده و این روزها به دنبال آن هستند که با تصویب «لایحه‌ی پیشنهادی مقید و محدودسازی حق طلاق شوهر» بنیان خانواده را استوار نگه ‌دارند.

مبدع عبارت «قصه‌ی پریان» بارونس ماری کاترین دولنوا، وقتی اولین قصه‌اش را در سال ۱۶۹۰ منتشر کرد، نیازی به خلق قهرمان نمی‌دید. ملکه‌ی افسانه‌ای کاردان او، فلیسیت، شیرزنی واقعی بود، بر قلمرو پادشاهیِ باشکوهی حکمرانی می‌کرد و معشوقش، شاهزاده آدولف، را غرق در محبت و هدیه کرده بود، اما وقتی شاهزاده به دنبال شهرت و افتخار رفت و شادی میانشان را رها کرد، ملکه تنها ماند.

بنا به آمار سازمان ملل متحد هنوز بیش از ۴.۲ میلیارد نفر از شهروندان جهان، به توالت بهداشتی و تمیز دسترس ندارند. سالانه به طور میانگین ۴۳۲ هزار نفر به دلیل بیماری‌های ناشی از نبود دسترس به سرویس بهداشتی با حداقل استاندارد تمیزی، جان خود را از دست می‌دهند یا به بیماری‌هایی متعدد گوارشی و غیره مبتلا می‌شوند.

هنگامی که در سال ۲۰۱۸ به ایسلند سفر کردم، «مجمع اقتصاد جهانی» این کشور را در رده‌ی نخست برابری جنسیتی در یک دهه‌ی اخیر جا داده بود. وقتی پای چنین افتخاری در میان است، معمولاً می‌گویند این کشور باید آرمان‌شهری فمینیستی برای زنان باشد. آن‌چه ناگفته می‌ماند این است که این افتخار تا چه اندازه می‌تواند برای مردان نیز مفید باشد.

بدن زنان یکی از بزرگ‌ترین میدان‌های نبرد سیاسی در زمانه‌ی ما است. بدن زنان مسئله‌ای است که در اصل باید شخصی باشد اما سیاسی است.

در سال ۱۸۹۲ میلادی، شارلوت پرکینز گیلمن، نویسنده‌ و فعال اجتماعی آمریکایی، داستان «کاغذ دیواری زرد» را در مجله‌‌ی نیو اینگلند منتشر کرد. داستانی که انگار ادبیات زنان را به قبل و بعد از خود تقسیم کرد. داستانی که مستقیم انگشت روی یک رویه‌ی ترسناک و رایج دوران علیه زنان گذاشت و صدای اعتراض و نگرانی زنان را عمومی کرد.