پویا موحد

غیرنظامیان همواره به طرق مختلف با جنگ مرتبط بوده‌اند، از یک سو به عنوان هدف حملات، از سوی دیگر به عنوان شرکت‌کنندگان در جنگ و گاهی به عنوان مشوقین آن. مارگارت مک‌میلان، استاد تاریخ دانشگاه آکسفورد در سومین سخنرانی از مجموعه سخنرانی‌های خود، به تاریخچه‌ی نقش غیرنظامیان در جنگ‌ها می‌پردازد.

ایده‌ی برخورد دیرینه میان «دنیای اسلام» و «دنیای غرب» از اسطوره‌های خطرناکی است که در دوران مدرن به وجود آمده است. مبنای این اسطوره برداشت‌های تحریف‌شده‌ای از ماهیت‌ اسلام و ماهیت غرب، به عنوان دو تمدن کاملاً مجزا و متخاصم، بود. در اواخر قرن نوزدهم و در اوج عصر امپراتوری‌ها، استعمارگران با ترویج بنیادگرایی تندرو میان تبعه‌های مسلمان خود، بنیان‌های مفهومی برای «نهضت اتحاد اسلامی» را به وجود آوردند.

نسرین ستوده با اعتصاب غذای خود این بار وکالتِ عدالت را در ایران بر عهده گرفته است. دفاع از نسرین ستوده دیگر تنها دفاع از یک زن آزادی‌خواه ایرانی، یک وکیل شجاع دادگستری، یا حتی دفاع از همه‌ی متهمان سیاسی، مذهبی یا اقلیت‌ها و محرومانی نیست که او از آنها دفاع کرده بود. دفاع از نسرین ستوده، دفاع از بنیان‌های عدالت در جامعه‌ی ایرانی است.

نهادهای دموکراسی بر این اساس استوار شده‌اند که کنشگران سیاسی بر مبنای عقل سلیم، خویشتنداری، و میانه‌روی عمل می‌کنند. اما در دنیایی که ما در آن زندگی می‌کنیم افراط‌کاری‌‌ها و لجاجت‌های ایدئولوژیک چنان حاکم شده‌ است که میانه‌روها به نوعی گونه‌ی در حال انقراض تبدیل شده‌‌اند: آیا می‌توانیم آن‌ها را از خطر انقراض نجات دهیم؟ برای پاسخ‌گویی به این پرسش، باید نگاهی تازه به «میانه‌روی» بیاندازیم، فضیلتی که همه‌ی فضیلت‌های دیگر را گرد هم می‌آورد.

ماریو بارگاس یوسا، برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات، علاوه بر نوشتن رمان‌هایی که جوایز بسیاری برده‌اند، به شکلی خستگی‌ناپذیر برای تحقق آزادی‌های مدنی جنگیده است. او در کتاب اخیر خود، با عنوان «ندای قبیله»، تفکر لیبرالی را ترویج می‌دهد و هفت نویسنده‌ی مدافع این تفکر را می‌ستاید. روزنامه‌ی «ال پائیس» اسپانیا درباره‌ی لیبرالیسم، بی‌بصیرتیِ روشنفکران، و خطرات پیش رویِ دموکراسی‌ها با او گفت‌وگو می‌کند.