مقاله

هفته‌ی گذشته یووال نوح هراری، نویسنده‌ی نامدار کتاب‌های انسان خردمند و انسان خداگونه، هشدار داد که خطر جنگ هسته‌ای، تغییرات آب‌وهوایی و آشفتگی تکنولوژیک بقای نوع بشر را تهدید می‌کند، خطری که جز با همکاری جهانی برطرف نخواهد شد.

این هفته رئیس جمهور آمریکا در سازمان ملل صریحاً همکاری جهانی را نفی کرد. در پی این سخنرانی، نویسنده‌ی کتاب انسان خردمند، یووال نوح هراری، به دونالد ترامپ هشدار داد که همکاری جهانی برای رویارویی دنیا با «بحران وجودی»اش امری حیاتی است.

این استاد دانشگاه اسرائیلی، که میلیون‌ها نسخه از کتاب‌هایش درباره‌ی گذشته و آینده‌ی بشر، انسان خردمند و انسان خداگونه، به فروش رفته است، سخنرانی ترامپ در دفاع از «مکتب میهن‌پرستی» را بسیار نگران‌کننده دانست. هراری در نطق روز پنج شنبه‌ی خود گفت که بشر به علت سه مشکل همپوشانِ جنگ هسته‌ای، تغییرات آب‌وهوایی، و آشفتگی تکنولوژیک، با بحرانی روبرو است که بقایش را تهدید می‌کند.

هراری گفت، «همه‌ی این مشکلات در اصل مشکلاتی جهانی‌اند، و باید برای همه، به‌ویژه سیاستمداران، آشکار باشد که هیچ راه‌حل ملی‌ای برای جنگ هسته‌ای، تغییرات آب‌وهوایی، و آشفتگی تکنولوژیک وجود ندارد.» او در ادامه افزود، «نمی‌توان در برابر جنگ هسته‌ای یا گرمایش جهانی دیوار کشید، و نمی‌توان هوش مصنوعی یا زیست‌فناوری را در سطح ملی کنترل کرد. چون هیچ‌کس دوست ندارد از دیگران عقب بماند، هیچ کس مایل نیست که تحقیق و توسعه‌ی خود را محدود کند مگر این که دیگر کشورها هم قوانین و مقررات مشابهی را وضع کنند. همکاری جهانی اولین گامِ لازم برای رویارویی موفقیت‌آمیز بشر با مشکلات نوع انسان است.»

افزون بر این، هراری از برگزیت ابراز ناخشنودی کرد و آن را «اساساً مایه‌ی پریشانی و آشفتگی خاطر» شمرد. او گفت، «به نظرم برگزیت ذاتاً ایده‌ی بدی نیست...اما الان وقت بسیار بدی است...اگر اتحادیه‌ی اروپا به 28 کشور گوناگون تجزیه شود، مذاکره درباره‌ی معاهدات آب‌وهوایی، و تشکیل جبهه‌ای واحد در برابر غول‌های فناوری بسیار سخت‌تر خواهد شد. هر دقیقه‌ای که بریتانیا و نهادهای اتحادیه‌ی اروپا صرف برگزیت می‌کنند یک دقیقه از وقتی که ‌می‌شد به بحث درباره‌ی تغییر آب‌وهوا اختصاص داد، کم می‌شود. و ]همان طور که می‌دانیم[ وقت زیادی صرف برگزیت می‌شود.»

به نظر هراری، «استقلال خواب و خیالی بیش نیست. دیگر هیچ کشور مستقلی در جهان وجود ندارد. مهم نیست که روی اسناد چه نوشته شده باشد.»

The Atlantic

به عقیده‌ی هراری، آشفتگی تکنولوژیک-به علت ظهور هوش مصنوعی، زیست‌فناوری و برنامه‌های نظارتی-آزادی را تهدید می‌کند زیرا شرکت‌ها و دولت‌ها از داده‌های شخصی افراد استفاده می‌کنند. هراری، که خودش تلفن هوشمند ندارد، می‌گوید «این خطر بسیار بزرگی است.» او به لندن آمده بود تا در نشست رسانه‌ایِ کتاب جدیدش، 21 درس درباره‌ی قرن بیست و یکم، شرکت کند. این کتاب، از جمله، به خطرات پیشرفت شتابان تکنولوژیک می‌پردازد. او می‌گوید، «اگر به جایی برسیم که دولت‌ها بتوانند احساسات مردم را به طور بسیار مؤثری تحریک کنند، در این صورت انتخابات بی‌معنا خواهد شد. و به این مرحله بسیار نزدیک شده‌ایم.»

به نظر هراری، کنترل فناوری جدید باید در صدر اولویت‌های سیاسی قرار گیرد زیرا احتمال دارد که بعضی از کشورها از این فناوری برای کنترل مردم خود استفاده کنند: «اگر نمی‌خواهیم چنین اتفاقی رخ دهد باید همین الان به آن فکر کنیم، نه 10 یا 20 سال دیگر، چون آن وقت دیگر کار از کار گذشته است.»

با وجود این، هراری امیدوار بود و «مسالمت‌آمیز بودن شگفت‌انگیز» مذاکرات برگزیت را ستود.

او گفت، «در قرن‌های گذشته، تکلیف چنین مسئله‌ای تنها از طریق یک جنگ بزرگ معلوم می‌شد، جنگی با میلیون‌ها آواره و زخمی، اما تا جایی که می‌دانم تنها یک نفر بر سر برگزیت جان باخته است» (اشاره به قتل جو کاکس، نماینده‌ی مجلس عوام بریتانیا). «شگفت‌انگیز است که مردم درباره‌ی برگزیت فقط رأی می‌دهند و نتیجه را، هر چه باشد، می‌پذیرند.»

هراری می‌گوید، «چند دهه‌ی اخیر، مسالمت‌آمیزترین دوره‌ در تاریخ بشر بوده است. فکر نمی‌کنم که حل مشکلات جدید، محال باشد. بستگی دارد که تصمیم بگیریم چه کنیم.»

برگردان: عرفان ثابتی

الیسون فلاد گزارشگر حوزه‌ی کتاب در روزنامه‌ی گاردین و سردبیر پیشین اخبار در نشریه‌ی بوک‌سِلِر است. آن‌چه خواندید برگردان این نوشته‌ی او با عنوان اصلی زیر است:

Alison Flood, ‘Yuval Noah Harari warns Trump that patriotism cannot solve global threats’, The Guardian, 27 September 2018