خروج، مقاومت، وفاداری: نظامیان و تظاهرات در رژیم‌های اقتدارگرا

هولگر آلبرشت، دوروثی اوهل

نظامیان هنگام قیام‌های مردمی سه گزینه دارند: اول، به دستور سرکوب اعتنا نکنند و در پادگان بمانند یا حتی از کشور خارج شوند. دوم، فعالانه در برابر سران حکومت بایستند، از قیام مردمی حمایت و یا حتی کودتا کنند. سوم، اطاعت امر کنند و قیام مردمی را سرکوب کنند.

الکساندر دوگین و اوراسیا‌گرایی؛ اندیشه‌های نظریه‌پرداز دخالت نظامی روسیه در اوکراین

میثم بادامچی

از الکساندر دوگین با عنوان «راسپوتین ولادیمیر پوتین» و «معمار فاشیسم روسی» یاد کرده‌اند. دوگین در آثارش از مفهومی به نام اوراسیاگرایی دفاع می‌کند. در این مقاله خواهیم دید که این مفهوم آمیزه‌ای است از ژئوپلیتیک، محافظه‌کاری انقلابیِ برخی از نویسندگان طرفدار نازیسم، سنت‌گرایی و ملی‌گرایی افراطی روسی، که دوگین گاهی می‌کوشد آن‌ها را بر اساس مبانی پسامدرنیسم توجیه کند.

چطور داوود گاهی بر جالوت پیروز می‌شود؟

مارشال گانز

آیا می‌شود با ابزار ساده ولی هوشمند به نبرد صاحبان قدرت با ابزاری بسیار مجهزتر رفت و آنها را مغلوب کرد؟ راز پیروزی داوود بر جالوت چیست؟‌ چطور می‌توان از این داستان برای قدرتمند کردن کنش‌های اجتماعی استفاده کرد که مانند داوود همواره در یک نبرد نابرابر با قدرتمندان قرار دارند؟‌

جنبش اعتراضی دموکراسی‌خواه: سازمان‌دهی، ائتلاف و اعتراض

محمدعلی کدیور

مقالات این مجموعه‌ به مطالعه‌ی تجربه‌های استقرار دموکراسی از پایین از طریق تقویت جنبش‌های اجتماعی و حرکت‌های مدنی و اعتراضی می‌پردازد. منظور از جنبش اجتماعی یک حرکت جمعی برای تغییر وضعیت موجود است که دارای درجه‌ای از سازمان‌دهی است، از روش‌های فرانهادی استفاده می‌کند و همچنین دارای درجه‌ای از پیوستگی است. منظور از روش‌های فرانهادی روش‌هایی است که خارج از چارچوب نهادهای سیاسی مانند انتخابات قرار می‌گیرند.

جواد طباطبایی: میان تاریخ و فراتاریخ

مهدی خلجی

سید جواد طباطبایی (۱۳۲۴-۱۴۰۱) را شاید بتوان اثرگذارترین و مناقشهبرانگیزترین نظریهپرداز «ناسیونالیسم نوین» ایرانی خواند؛ اندیشمندی که میتوان با آراء او موافق یا مخالف بود، اما در بحث از فلسفهی سیاسی و تاریخ اندیشهی ایرانی نمیتوان دیدگاههایش را نادیده گرفت.

فرخ‌رو پارسا؛ اولین زن وزیر در ایران

پرویز نیکنام

خانم پارسا حدود سه سال معاون وزارت آموزش‌وپرورش بود، تا آنکه در شهریور سال ۱۳۴۷ امیرعباس هویدا دوباره از او دعوت می‌کند تا مسئولیتی جدید به عهده بگیرد. فرخ‌رو پارسا در یادداشت‌هایش از قول هویدا می‌نویسد: «می‌خواهم مسئولیت بزرگی را به یک مادر بدهم. می‌خواهم آموزش‌وپرورش فرزندان این مملکت را به دست یک مادر بسپارم. می‌خواهم وزیر آموزش‌وپرورش ما بچه‌های مردم را چون فرزندان خود بداند.»

روایت زنان از تاریخِ آینده؛ نگاهی به فیلم «حرف‌های زنانه» ساخته‌ی سارا پولی

نزهت بادی

حرف‌های زنانه، فیلمی ساختهی سارا پولی، کارگردان کانادایی است که اخیراً به نمایش عمومی در‌آمده و به علت طرح مباحث مهم فمینیستی و ساخت و پرداختی خلاقانه تحسین بسیاری را برانگیخته است. این فیلم با الهام از رویداد‌هایی واقعی ساخته‌ شده و داستان زنان منزوی در یک گروه مسیحی به نام مِنونایت است که دور از جامعه زندگی‌ می‌کنند و با انتخاب سرنوشت‌سازی مواجه می‌شوند.

انتقاد و انصاف؛ نامه‌ی سرگشاده‌ی چسواو میوش به پابلو پیکاسو

تراویس البورو

آنچه در ادامه می‌خوانید نمونه‌ای درخشان از انتقاد منصفانه است زیرا چسواو میوش به‌رغم انتقاد صریح از حمایت پابلو پیکاسو از استالین، بر ماندگاریِ آثارِ خلاقانه‌ی پیکاسو تأکید می‌کند. میوش هم نبوغ هنریِ پیکاسو را می‌ستاید و هم بی‌اعتناییِ او به فجایع رخ‌داده در اتحاد جماهیر شوروی و اروپای شرقی را در خورِ نکوهش می‌داند.

سینما در افغانستان؛ کم فراز و پر فرود

مهدی مدبر

سینمای افغانستان با «عشق و دوستی» آغاز شد، اما پنج دههی بعد با «اسامه» و «جنگ تریاک» ادامه یافت و حدود بیست سال بعد از آن، «روی خط فراموشی» قرار گرفته و تبعید شده است.

 

 

گفتگو با بازجو، در «جایی که خدا نیست»

سپهر عاطفی در گفتگو با زر امیرابراهیمی و مهران تمدن

مهران تمدن، مستندساز ایرانی ساکن فرانسه، امسال با دو فیلم در برلیناله حاضر شده است. اتفاقی که چندان معمول نیست. البته «بزرگترین دشمن من» و «جایی که خدا نیست» مضمون مشترکی دارند و دو قسمت از سهگانه‌ای هستند که او قصد داشته درباره‌ی شکنجه و بازجویی در جمهوری اسلامی بسازد. «جایی که خدا نیست» برنده‌ی جایزه‌ی هیئت داوران مستقل در بخش فوروم برلیناله شد.

لرزه‌ای که در جانمان است

مهدی شبانی

دولت می‌گوید زلزله را سیاسی نکنید. از ساعت اول زلزله نه فقط منبر مساجد، بلکه تمام رسانه‌های دولتی و خصوصیِ پرمخاطبِ نزدیک به دولت از تقدیر الهی و درس‌هایی که می‌توان از آن گرفت سخن می‌گویند. تک و توک رسانه‌های مستقل از ناکارآمدیِ دولت و نحوه‌ی مدیریت انتقاد کرده‌اند.

تصویری از درد و شفقت در جامعه‌ی مدرن مصر

نهال تابش

نگاهی به رمان عمارت یعقوبیان، نوشته‌ی علاء الاسوانی، یکی از پرفروش‌ترین آثار ادبیات معاصر مصر، که بیست سال پس از انتشار هنوز یکی از گویاترین تصویرهای جامعه‌ی مدرن مصر است.

آریل دورفمن؛ درس‌هایی از دوره‌ی گذار

هرمز دیّار

«مراقب باشیم که عدالت را با انتقام اشتباه نگیریم. در تصویر معوجی که در ذهن بشر شکل گرفته این دو مفهوم بسیار نزدیک‌اند. اما باید مدام به یاد داشت که یکی نیستند.» (آریل دورفمن)

فریبکاری عظیم شرّ

کایلا ایبلز-داگِن

در شرایطی که خطاکاری فراگیر باشد و موجب ظهور آشفتگی و ابهام اخلاقی شود، چگونه می‌توان وارد عرصه‌ی عمل شد؟ آیا در چنین شرایطی تفکر اخلاقی می‌تواند به وضوح عملی بینجامد یا با نشان دادن خطرات احتمالی منجر به بی‌عملی خواهد شد؟

 

«هفت زمستان در تهران»؛ روایتی از اعدام ریحانه جباری

مریم میرزا

مستند بلند «هفت زمستان در تهران» روایت هفت سال از زندگی دردناک اما آمیخته با شعور و آگاهیِ ریحانه جباری در زندان است. نامه‌های او از زندان شاهدی قوی بر آمیختگیِ رنج و آگاهیِ دختر جوانی است که از ۱۹ سالگی تا ۲۷ سالگی‌اش را به اتهام قتل مردی که قصد تجاوز به او را داشت، در انتظار اجرای حکم اعدام گذراند.

بی‌حجابی همبستگی است

پویان مکاری

برداشتن روسری از سر در خیابان هنوز نماد اصلی انقلاب ماست. این کار باعث می‌شود که در روزهایی که اعتراضات خیابانی کم شده به یکدیگر یادآوری کنیم که هنوز اراده‌ی ما برای تغییر در بطن این جامعه زنده است.

«درباره‌ی زنان»؛ نامه‌نگاری ناتالیا گینزبورگ و آلبا د سس‌پدس

فرناز سیفی

در سپتامبر ۱۹۴۴، کمی بعد از آزادی رُم، اولین شماره‌ی نشریه‌ی مرکوریو ماهنامه‌ای سیاسی، هنری و علمی ــ منتشر شد. سردبیر این نشریه آلبا د سس‌پدس، نویسنده‌ی نامدار کوبایی-ایتالیایی، بود. پدربزرگ او انقلاب استقلال کوبا از اسپانیا را رهبری کرده و بعد از پیروزی انقلاب به‌عنوان اولین رئیس‌جمهور کوبای مستقل انتخاب شده بود.