طالبان و القاعده را با ستم‌گری و ترور به نام شریعت اسلام می‌شناسیم. اما چندان چیزی درباره‌ی ریشه‌های فکری و اعتقادی این دو گروه نمی‌دانیم. در این مصاحبه احمد الرمح، نویسنده‌ی سوری، می‌کوشد تا خاستگاه‌های فکری طالبان و القاعده را برای مخاطب روشن کند.
وقتی نتایج نظرسنجیِ اخیر درباره‌ی نگرش ایرانیان به مهاجران افغانستانی منتشر شد، دوستان و آشنایانِ بسیاری سخت متعجب و ناراحت شده بودند از اینکه کسانی هستند در نزدیکی‌شان که این‌گونه می‌اندیشند. ۱۱۲۸ تهرانی در این نظرسنجی شرکت کرده بودند و تقریباً نیمی از آنها گفته بودند که سکونت افغانستانی‌ها در تهران باید ممنوع شود یا اگر قرار است که در تهران زندگی کنند بهتر است در محلاتی جدا از ایرانی‌ها اسکان داده شوند.
آیا ایده‌ی ایران بزرگ فقط همین است که افغانستان و تاجیکستان را بنا به دلایل تاریخی ــ با برداشت‌های غلط ــ متعلق به ایران بدانیم؟ همین کافی است؟ یا اینکه قرار است ایران بزرگ جایی باشد که در آن همه‌ی افراد با حفظ هویت و فرهنگ و زبان‌های محلی خودشان به شکلی یکسان و برابر با هم تعامل داشته باشند.
سرگذشتِ زبانِ فارسی کارِ پژوهشی ارزشمندی ست و کتابی ست سودمند برای کسانی، همچون من، که در باره‌ی سرگذشتِ این زبان در قلمروِ تاریخیِ پهناورِ آن کنجکاو اند، به‌ویژه در دو کشورِ دیگر که زبانِ فارسی در آنها رسمیتِ دولتی دارد، یعنی افغانستان و تاجیکستان.
در سال ۱۹۷۹، سه رویداد خاورمیانه را دگرگون کرد. رویداد نخست، وقوع انقلاب اسلامی در ایران بود که به مدرنیزاسیون آمرانه‌ی سلسله‌ی پهلوی در این کشور پایان داد. در دومین رویداد، افراد مسلح به رهبری گروهی از بنیادگرایان در عربستان سعودی به مسجد‌الحرام، قلب جهان اسلام، حمله کردند. رویداد سوم اشغال افغانستان توسط نیروهای شوروی بود؛ اقدامی که در پشتیبانی از دولت کمونیست جمهوری دموکراتیک افغانستان صورت گرفت و به جنگی نه ساله با حدود یک میلیون کشته و بیش از پنج میلیون مهاجر و آواره انجامید.
در محوطه‌ی بیرونی مسجد سلطان احمد استانبول، جایی هست که وضوخانه‌ای هم ساخته‌اند و نزدیک آن، زیر سایه‌ی درختان پیر و بلند، نیمکت‌هایی هست که مسافران و بازدیدکنندگان بر روی آن می‌نشینند و استراحت می‌کنند و گپی می‌زنند. مسجد سلطان احمد، خلاف ایاصوفیه که دیگر به موزه تبدیل شده است، هنوز...