حتی قوى‌ترین ابرقدرت که با پشتیبانى سازمان‌های اطلاعاتی پیشرو جهان ارتش‌های بسیار توانمند را صف‌آرایى می‌کند، برای تحمیل اراده‌ى خود در خارج از مرزها با سختى و چالش روبه‌روست. هم واشنگتن و هم مسکو این درس را در افغانستان به‌سختی آموختند. به نظر می‌رسد که ولادیمیر پوتین در اوکراین دوباره دارد این درس را مى‌آموزد.
اوکراین قرن‌ها در سایه‌ی امپراتوری‌ها زیسته است، این گذشته می‌تواند به فهم وضعیت کنونی آن کمک کند و همچنین می‌تواند نشان دهد که بسیاری از آنچه دستگاه تبلیغاتی روسیه در دوران کنونی تولید می‌کند ریشه در همین تاریخ دارد.
در خلال تهاجم روسیه به اوکراین، چند نظامی روس برای مدتی در خانه‌ی یک خانواده‌ی روستایی اوکراینی ساکن شدند. تجربه‌ی این همزیستی اجباری و غیرعادی می‌تواند به ما نشان دهد که برای خاتمه دادن به این جنگ چه مسیری را باید پیمود.
شهروندان خوب نباید بترسند اولین اثر ماریا روا، نویسنده‌ی جوان اوکراینی است که با ترجمه‌ی مژده دقیقی به تازگی توسط انتشارات نیلوفر وارد بازار نشر ایران شده است. کتاب شامل نه داستان کوتاه اما به هم پیوسته است که بریده‌هایی از زندگی ساکنان ساختمان انکارشده‌ی شماره‌ی ۱۹۳۳ خیابان ایوانسک را در دو زمانِ پیش از فروپاشی جماهیر شوروی و پس از فروپاشی توصیف می‌کند.
وقتی خرابه‌های یک سالن نمایش در ماریوپول را می‌بینم یا شرح گرسنگی مردم این شهر را به علت حملات هوایی روس‌ها می‌شنوم، به این فکر می‌افتم که داستایفسکی (که در رمان برادران کارامازوف به طور خاص نظر نافذِ اخلاقیِ خود را بر مسئله‌ی رنج کودکان متمرکز کرده) چه می‌گفت اگر می‌دانست که ارتش روسیه سالن نمایشی را که پناهگاه کودکان است، بمباران می‌کند. کلمه‌ی «کودکان» با حروفی بزرگ در حیاط بیرونی این سالن نمایش نوشته شده بود تا از آسمان قابل مشاهده باشد.
در ۲۸ دسامبر ۲۰۲۱، فعالیت «مموریال»، قدیمی‌ترین نهاد حقوق بشری مستقل روسیه که در دوران پرسترویکا توسط آندری ساخاروف، برنده‌ی جایزه‌ی صلح نوبل، همسرش النا بونِر و چند تن از یاران و همراهانشان برای ثبت جنایت‌های دوران استالین بنیان‌گذاری شده بود، پس از ۳۲ سال، توسط دادگاه عالی روسیه ممنوع اعلام شد.